یکی از زیباترین و شیرین ترین دوران زندگی هر مادری، دوران حمل و شیردهی است که باعث خلق شادترین خاطرات مادر و کودک می شود و از این طریق، عشق و محبت مادر به نوزاد که پاک ترین و خالص ترین محبت ها است به هردوی آنها منتقل می شود.
تغذیه با شیری که سالمترین غذای جهانی شناخته شده موجب رشد کودکانی باهوش تر با داشتن سیستم ایمنی بالاتر می شود که تقویت ارتباط عاطفی مادر و کودک و رشد ذهنی و روانی مناسب او را به دنبال دارد.
هفته جهانی تغذیه با شیر مادر، فرصتی برای بسیج اطلاع رسانی و ارتقای سطح آگاهی عمومی جامعه و آحاد مردم در زمینه تغذیه شیرخواران با شیر مادر است و در این راستا شعار هفته جهانی تغذیه با شیر مادر در سال ۹۹ با عنوان «سیاره سالم؛ با تغذیه شیرمادر» به تأثیر تغذیه شیرخواران بر تغییرات آب و هوایی و محیط زیست و قرارگیری در زمان شیوع کرونا و هم چنین ضرورت حفظ، ترویج و حمایت از تغذیه با شیر مادر، در راستای سلامت کره خاکی و ساکنان آن می پردازد.
شیرمادر برای کودک چه ارمغانی دارد؟
از همین رو مسوول دفتر مامایی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در گفت و گو با ایرنا، اظهار داشت: در همه دنیا حتی در کشورهای صنعتی و توسعه یافته بر تغذیه با شیرمادر تاکید بسیار می شود چراکه این شیر علاوه براینکه غذایی سالم است بر تقویت رابطه عاطفی مادر و نوزاد تاثیرگذار است.
شیوا کاظمی افزود: شیرمادر ایمنی بیشتر نوزاد را به دنبال دارد و چنین نوزادی به بیماری های عفونی کمتر مبتلا می شود و این شیر در رشد دندان و بهره هوشی بالا اثر می گذارد.
وی ادامه داد: براساس منابع علمی هرگاه که کودک دیگر تمایلی به خوردن شیر نداشت می توان او را از شیر گرفت، مادران باردار نباید ساعات اولیه بعد از تولد نوزاد را از دست دهند و هراندازه زودتر و بهتر به شیردهی اقدام کنند هم تداوم راحت تر می شود و هم نوزاد بهره بیشتر می برد.
۲۰دقیقه نخست پس از تولد به شیردهی اقدام کنید
وی شیردهی در ۲۰دقیقه نخست بعد از تولد را مناسب ترین زمان برای این کار عنوان کرد و افزود: حتی برای نوزادانی که از طریق سزارین متولد می شوند به پرسنل و پرستاران آموزش داده ایم تا تماس پوست به پوست نوزاد و مادر برقرار شود، توصیه می کنیم نوزاد تا ۶ ماهگی به جزء شیر مادر، غذای دیگری دریافت نکند و پس از آن تغذیه تکمیلی تا ۲ سالگی آغاز می شود.
کاظمی عنوان کرد، شیرآغوز همه ویتامین های موردنیاز بدن نوزاد و موادمعدنی را دارد، ترکیب شیر مادر در سنین مختلف نوزاد تغییر پیدا می کند، در ابتدا شیر شیرین و رقیق و در آخر چرب و غلیظ می شود تا کودک احساس سیری کند.
احتمال انقال کرونا از طریق شیردهی به نوزاد اندک است
وی ادامه داد: براساس مطالعات انجام شده گفته می شود که تا میزان بالایی ویروس کرونا از طریق شیرمادر به نوزاد منتقل نمی شود و مادرانی که زایمان می کنند و علایم مشکوک به کرونا را ندارند می توانند تماس فیزیکی با نوزاد داشته باشند.
کاظمی ادامه داد: در صورت ابتلای مادر به کرونا و یا مشکوک بودن در این زمینه، تماس پوست به پوست برقرار نمی شود و با آموزش های ارایه شده، از مادر می خواهیم دست و پوست سینه خود را بشوید تا شیر را بدوشد، پس از اینکه وضعیت جسمی مادر بهبود یافت از وی می خواهیم ماسک بزند و پس از شستن دست ها، به شیردهی اقدام کند.
شیردهی مادران مبتلا به کرونا
این مسوول افزود: مادرانی که مبتلا به کرونا هستند نوزاد را از او جدا می کنیم ولی شیر را قطع نمی کنیم که در این صورت یا شیر دوشیده می شود و از طریق قاشق به نوزاد داده می شود و یا اینکه مادر باید موقع شیردهی ماسک بزند و دست را بشوید و دیگر تماسی با نوزاد نداشته باشد و نوزاد در اتاق دیگری نگهداری شود.
مادران کرمانشاهی از فعالیت بانک شیر حمایت کنند
وی از استفاده بانک شیر مادر به عنوان راهکار بهتر و منطقی تری یاد کرد و گفت: در سال گذشته نخستین بانک شیر مادر استان در بیمارستان امام رضا (ع) افتتاح شد، برخی از مادرانی که شیر زیادی دارند و نوزاد به همه این شیر نیاز ندارد مقداری از آن از طریق مراکز بهداشتی به این بانک اهدا می شود.
مسوول دفتر مامایی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه یادآور شد، حتی برخی مادران نذر کرده اند که در صورت بهبود فرزند بیمار خود، بخشی از این شیر را به بانک اهدا کنند، این شیرها از طریق معاونت بهداشتی جمع آوری شده و به بیمارستان امام رضا منتقل می شود و انواع آزمایشات میکروبی و بهداشتی بر روی آن انجام می شود، این شیر استریل و پاستوریزه می شود و در یخچال های خاصی نگهداری می شود و از آن برای تغذیه نوزادانی که نیاز دارند استفاده می شود.
وی در خصوص شرایط اهدای شیرمادر گفت: بهتر است این اقدام بر روی مادرانی که نوزاد کم تر از یکسال و ۶ ماه دارند صورت گیرد که در صورت تمایل ظرف های مخصوصی به آنان داده می شود.
پیامدهای زیانبار تغذیه با شیرمصنوعی در طبیعت
در ادامه مدیر گروه سلامت کودکان معاونت بهداشتی دانشگاه در گفت و و با ایرنا، اظهار داشت: هرساله هفته جهانی گرامیداشت تغذیه با شیر مادر از دهم تا شانزدهم مردادماه برگزار می شود که برنامه ها و هدفگذاری ها مطابق شعار نامگذاری شده پیش می رود.
بهناز کاملی ادامه داد: تغذیه با شیر مادر نمونه بارز ارتباط سلامت انسان و اکوسیستم طبیعت است چراکه اگر تغذیه با شیر مادر انجام شود دیگر شاهد دورریختن پسماندهای شیرمصنوعی، ملزومات، سرشیشه و پستانک نخواهیم بود چراکه تجزیه مواد به کار رفته در این ملزومات صدها سال طول می کشد.
کاملی ادامه داد: شیرمادر علاوه براینکه سالم ترین غذا برای نوزاد است به هیچ‌گونه بسته بندی نیاز ندارد و این شیر همواره در دسترس نوزاد قرار دارد و شیرخوار را از بیماری های قابل پیشگیری مصون می کند.
وی در خصوص نحوه تماس مادر مبتلا به کرونا با شیرخوار، گفت: در رابطه با راهنمای بالینی تغذیه شیرخوار با شیرمادر در مادران مورد قطعی، محتمل و مشکوک به ویروس کرونا، اداره سلامت کودکان و اداره سلامت نوزادان دستورالعملی را ارسال کرده اند تا همه دانشگاه ها به صورت یکسان به آن عمل کنند.
کاملی افزود: در این پروتکل گفته شده که تغذیه نوزاد شیرخوار از طریق این مادران با رعایت همه پروتکل های بهداشتی هیچ ممنوعیتی ندارد و هنوز موردی یافت نشده که شیرخوار از طریق تغذیه با شیر این مادران آلوده شده باشد.
مادران قبل از لمس نوزاد، دست بشویند
این مسوول با تاکید براینکه قبل از هربار لمس نوزاد، مادران باید دستان خود را بشویند افزود: با استفاده از شستن دست و زدن ماسک می تواند به کودک شیر داد.
وی عنوان کرد، با فرهنگ سازی باید به اطلاع مردم برسد که شیرمادر برای فرزند آنان اولویت دارد چراکه علاوه بر کاهش بیماری، تکامل کودک را بالا می برد، مادر مشکوک و یا مادر مبتلا به ویروس کرونا می تواند با حفظ پروتکل های بهداشتی به نوزاد شیر دهد چراکه موجب تقویت سیستم ایمنی شیرخوار می شود و در تلاش هستیم تا جایگاه تغذیه با شیرمادر در جامعه را تثبیت کنیم، چنانچه در قرآن کریم بارها به آن اشاره شده است.
ارتباط بین تغذیه با شیر مادر و محیط زیست بازگو شود
در پایان معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه به ایرنا گفت: تغذیه با شیر مادر بدون آلودگی، بدون تولید زباله است و نیاز به بسته بندی ندارد و به راحتی در اختیار مصرف کننده که همان شیرخوار می باشد قرار می گیرد.
دکتر ابراهیم شکیبا با بیان اینکه با پرداختن به برنامه تغذیه با شیر مادر، سلامت مادران و کودکان این مرز و بوم را تضمین خواهیم کرد، موضوع شعار به گونه ای تنظیم شده است که ارتباط بین تغذیه با شیر مادر و تغییرات آب و هوایی و محیط زیست را برجسته می کند.
وی ادامه داد: شیر مادر همیشه با حرارت مناسب و در هر زمان برای استفاده شیرخوار آماده و در دسترس است و به هیچ گونه بسته بندی و ملزومات دیگری نیاز ندارد ضمن اینکه نیاز به ضد عفونی کردن ندارد و باعث آلودگی هم نمی شود بنابراین تغذیه با شیر مادر بر هر روش دیگری ارجحیت دارد.
وی افزود: در هفته جهانی تغذیه با شیر مادر باید ارتباط بین تغذیه با شیر مادر و محیط زیست را به عموم مردم اطلاع رسانی کنیم و سپس جایگاه تغذیه با شیر مادر را به عنوان یک تصمیم هوشمندانه زیست محیطی تثبیت کنیم و در این زمینه می توانیم از افراد تاثیرگذار و سازمانها جهت تعامل و مشارکت در تاثیرگذاری بیشتر اقدامات کمک بگیریم.
به گفته وی، مصرف شیر مصنوعی ضرر غیر قابل جبرانی به محیط زیست و طبیعت وارد می کند، شیرهای مصنوعی در کارخانه تولید شده و در حرارت بسیار بالا به پودر تبدیل می شوند، این فرایند با استفاده از انرژی حاصل از برق یا سایر انرژیها که هم گران است و هم باعث آلودگی محیط زیست می گردد صورت می گیرد.
شکیبا یادآور شد، سایر ملزومات مورد نیاز تغذیه با شیر مصنوعی نیز نظیر قوطی شیر خشک، بطری، سر شیشه و پستانک هم معمولا پس از مصرف دور ریخته می شوند، این مواد در طبیعت به راحتی تجزیه پذیر نیستند و اکثر آنان در خاک حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰ سال طول می کشد که تجزیه شوند.
بیش از ۱۲ هزار مادر باردار در استان بسر می برند که از ابتدای شیوع کرونا تاکنون بیش از ۱۷ هزار مرتبه غربالگری شده اند و اکثر این مادران دوبار غربالگری را انجام داده اند..
مادران باردار همانند دیگر شهروندان باید در روزهای کرونایی پروتکل های بهداشتی را رعایت کنند، برای ابتدای بارداری انجام هیچ‌گونه تست خاصی در زمینه کرونا نیاز نیست و تنها زوجین از نظر عدم ابتلا به این ویروس باید اطمینان داشته باشند و اگر علایمی نداشته و مشکوک نباشند نیاز به انجام تست نیست.
گزارش از زهره کریم زاده