کسری بودجه در سال جاری، واقعیت انکار ناپذیریست که همه سیاست گذاران و تحلیلگران اقتصادی کشور به وجود آن اذعان دارند. ایجاد دالان نرخ سود بین بانکی، یکی از تمهیداتی است که بانک مرکزی برای کنترل تورم ناشی از این کسری بودجه در نظر گرفته است.
«تاج محمد قجاوند»، کارشناس ارشد بانکی و مالی روز دوشنبه در گفت و گو با ایرنا، ضمن مثبت و مبارک توصیف کردن اجرای این سیاست در نظام بانکی ایران، گفت: نرخ سود بین بانکی، در معاملات بین بانکی روشی به شمار می رود که سابقه ای چند دهه ای در سیستم بانکی کشورهای مختلف جهان داشته که خوشبختانه با حضور عبدالناصر همتی در بانک مرکزی، این شیوه متداول در بانکداری بین المللی در بانکداری ایران هم اجرایی شد.
وی افزود: در این شیوه به صورت روزانه یا اصطلاحا شب به شب، پول هایی که بانک ها از سپرده گذاران خود جمع‌آوری کرده اند و اضافه از مراودات مالی روزانه بانک است، نزد بانک مرکزی سپرده گذاری می‌شود و بانک مرکزی هم برای این سپرده‌های این بانکها در نزد خود، در ابتدا اعلام کرد سودی ۱۰ درصدی پرداخت می‌کند که در ادامه و طی دو مرحله این سود را به ارقام ۱۲ و ۱۳ درصد رساند. از سوی دیگر در این روش، بانک مرکزی به سیستم بانکی اعلام کرده است، در صورتی که از سپرده‌های خود در نزد بانک مرکزی اضافه برداشت داشته باشند، به جای جریمه اضافه برداشت که قبلا ۳۴ درصد بود، ۲۲ درصد دریافت خواهد شد.
این مدیر سابق بانکی ادامه داد: اجرای این شیوه از دو جهت برای سیستم بانکی کشور مثبت خواهد بود. آنها هم سود سپرده نزد بانک مرکزی را دریافت می‌کنند و هم جریمه اضافه برداشت از سپرده بانک مرکزی برای آنها کاهش پیدا کرده است.
قجاوند با تاکید بر این که بانک مرکزی به دنبال اجرای سیاست تشویقی برای هدایت نقدینگی به سمت سپرده‌های بانکی و در نتیجه کاهش تورم است، تاکید کرد: با اجرای این شیوه بانکها تشویق می‌شوند تا سپرده‌های بیشتری را از مردم جذب کنند. چرا که از سپرده‌گذاری این نقدینگی جذب شده نزد بانک مرکزی سود ۱۲ یا ۱۳ درصدی دریافت می‌کنند. از سوی دیگر با اجرای این شیوه، بزرگترین مشکل سیستم بانکی کشور که منجر به زیان‌دهی آنها شده بود، یعنی رقم بالای جریمه اضافه برداشت از بانک مرکزی هم تعدیل شده است.
این کارشناس امور بانکی در ادامه افزود: البته برای تکمیل این سیاست بانکی باید اصلاحاتی در آن انجام شود. به عنوان مثال از آنجا که در عقود اسلامی سیستم بانکی کشور، وکیل مردم در سپرده گذاری محسوب می‌شود و به وکالت از طرف مردم، سرمایه‌گذاری می‌کند، پیشنهاد می‌کنم تا برای ایجاد انگیزه بیشتر میان مردم برای سپرده‌گذاری در بانکها، آن ها هم از سود حاصل از دالان سود بین بانکی منفعت ببرند.
وی افزود: با توجه به اینکه در سیستم بانکداری اسلامی، بانک پس از یک بازه زمانی مشخص به مردم سود علی‌الحساب می‌دهد، می‌توان در سررسید پرداخت سود سپره ها، از سود شایان توجه حاصل از این مراوده میان بانک مرکزی و بانکها، مردم را هم شریک کرد و به عبارتی به آنها هم جایزه داد. به این صورت که به فرض اگر برای سپرده یکساله سود علی‌الحساب ۱۸ درصد مشخص شده است، در آخر سال چند درصد اضافه از آن ۱۸ درصد تعیین شده، از محل عایدی کانال سود بین بانکی، به سپرده گذاران پرداخت شود. اجرای این شیوه، نه تنها ربا نخواهد بود و که حق وکالت دقیقا ادا خواهد شد و موکلان بانکی که مردم باشند هم راضی خواهند بود.
قجاوند در پایان تاکید کرد: برقراری دالان سود بین بانکی سیاستی ضد تورمی است که مشوقی برای هدایت نقدینگی موجود در جامعه به سمت سپرده‌های بانکی ایجاد می‌کند. در حال حاضر این مشوق برای بانکها ایجاد شده است، اما این روند باید با تشویق مردم برای سپرده گذاری در نزد سیستم بانکی هم همراه باشد. چون منابع اصلی نقدینگی در اختیار عموم مردم است.