به گزارش ایرنا فصل جدید امسال خبرنگاران مانند همه با کرونا آغاز شد فصلی که غریب و مشوش به سراغ خبرنگاران آمد، از همان زمان که زمزمه‌های کرونا پچ پچ کنان در سطح کشور پخش شد و انتخاباتی بدون انگشت جوهری برای رعایت بهداشت آغاز شد، فعالیت رسانه‌ها برخلاف دیگر اقشار افزایش یافت، همان زمانی که برخی جانشان را در دستشان گرفتند و به گوشه قرنطینه خزیدند خبرنگاران جان بر کف قدم به میدان گذاشتند.
رسانه‌ها نیز مثل خیلی از مشاغل در ابعاد کاری و اقتصادی مختلف تحت تاثیر این ویروس کوچک قرار گرفتند، نشست‌های خبری، مصاحبه‌های حضوری، میزگردها همه و همه دچار تغییر شدند، سوژه‌های مختلفی در این برهه در مقابل کرونا رنگ باختند و کرونا با قدرت تمام تیتر یک روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها را تا به امروز از آن خود کرد.
در استان خوزستان البته خبرنگاران تلاش کردند تا وضعیت خود را با این ویروس وفق دهند اما رفتار پیش‌بینی نشده ویروس تطبیق با آن را هر لحظه سخت و سخت‌تر می‌کرد با این همه خبرنگاران با تمام ترس ها و اضطراب‌های ناشی از این بیماری در کنار کادر درمانی در صحنه ماندند و تلاش کردند تا آنچه می‌بینند را به روایت تصویر و قلم به مخاطب برسانند.
کرونا جنگ جهانی سوم در گستره‌ای وسیع‌تر
خبرنگاران خوزستانی روایت‌های مختلفی از تاثیر کرونا بر عرصه رسانه دارند شایان حاجی نجف، خبرنگار ایسنای خوزستان در این باره می‌گوید: با شیوع کرونا در سراسر ایران و به تبع آن در استان خوزستان، شرایط جدیدی بر رسانه‌ها حاکم شد و کرونا مثل توفانی دریای آرام رسانه‌های خوزستان را تاحدودی مواج کرد البته این موج‌ها بازهم تاحدودی موج بود، رفته رفته رو به آرامی و فراموشی رفت مثل آنچه همیشه رخ داده است؛ باد شدن حباب یک موضوع و سپس ترکیدن آن. رسانه هایی که تا پیش از شیوع این ویروس شاید موضوعی برای بحث نداشتند و صرفا به اخبار روزمره، بازی‌های سیاسی می‌پرداختند، با شیوع کرونا با فضایی مواجه شدند که اگر بی‌توجه به آن عمل می‌کردند از دور حذف می‌شدند.
وی اظهار داشت: کرونا بر همه چیز اثر گذاشته است از این رو باید گفت کرونا جنگ جهانی سوم است با این تفاوت که در این جنگ، همه کشورها و انسان ها درگیر هستند؛ نه فقط خط مقدم و چند کشور، پس اگر رسانه‌ای به اخبار کرونا نپردازد انگار اخبار جنگ به این مهمی را پشت گوش انداخته و از قافله عقب مانده است. البته این ویروس بازهم نتوانست ذات و ماهیت برخی از رسانه‌ها و خبرنگاران آنها را عوض کند تا دغدغه‌مند عمل کنند.
وی می‌افزاید: رسانه همانند انسان که در سختترین شرایط برای حفظ بقا تلاش می کند ، همیشه برای حیات و بقای خود می‌جنگد و تلاش می‌کند و حتی اگر نیاز باشد تغییر ماهیت می دهد و زنده می‌ماند.
حاجی‌نجف بیان داشت: حکومت ها، جنگ ها، ممیزی و تهدید و هزار چیز دیگر مثل همین کووید۱۹ که جهان را بهم ریخته و همه را دچار مشکل کرده است، آمده و رفته‌اند اما رسانه همیشه باقی مانده است و به هر شکلی که شده در سایه همه این بد و خوب‌ها به حیات خود ادامه داده است، شیوع ویروس کرونا شاید در ابتدا مثل یک شوک برای رسانه‌ها بود اما به مرور زمان اصحاب رسانه آداب همزیستی با آن را آموختند و با تولید محتوایی درخور شرایط زمینه را برای حیات خود در دوران پساکرونا مهیا کردند.
وی می گوید: اینکه کرونا می‌رود یا می‌ماند دست ما نیست اما خبرنگاران و رسانه‌ها در دورانی که کرونا هست مثل دیگر انسان‌ها باید همزیستی با کرونا را بیاموزند، هرچند که تا به حال نیز آموخته‌اند و در روزهای کرونایی آنچه ممکن بوده را گفته، نوشته و به تصویر کشیده‌اند حال اینکه تا چه میزان رسانه‌ها درست عمل کرده‌اند یا نه نیاز به تحلیل دارد.
حیات مخاطره‌آمیز روزنامه‌نگاران
فاطمه زورمند، روزنامه‌نگار روزنامه کیهان در این باره می‌گوید: از تاثیر شیوع ویروس نامیمون کرونا در کشور و به دنبال آن در استان خوزستان و اعمال برخی محدودیت‌ها و تعطیلی‌ها برای کنترل بیماری و جلوگیری از مخاطرات بیشتر نمی‌توان به سادگی گذشت چراکه با تعطیلی کرونایی برخی رسانه‌ها به ویژه رسانه‌های مکتوب و کاهش منابع درآمدی عملا بخشی از شاغلان این بخش یا حیات کاری خود را از دست دادند و یا به نوعی با آسیب جدی مواجه شدند هر چند برخی رسانه‌های مکتوب در ایام تعطیلی سعی کردند با انتشار نسخه الکترونیک و یا انتشار مطالب در فضای مجازی از افول جایگاه رسانه خود جلوگیری و با خبررسانی به موقع مخاطب خود را حفظ کنند.
وی ادامه می‌دهد: حضور در نشست‌ها و در متن جامعه و مجامع مختلف مستلزم رعایت نکات بهداشتی و استفاده از ماسک و دستکش است که با گرم شدن هوا در استان خوزستان استفاده از این وسایل کار را برای هر شهروند خاصه خبرنگاران دشوارتر کرده است از این رو به دلیل تاکید بر اجرای پروتکل‌های بهداشتی نشست‌های خبری به حداقل رسیده و حضور خبرنگاران در سازمان‌ها و اداراتی که به نوعی محفل و منابع خبری آنها می باشند و حتی در سطح جامعه کاهش یافته است.
این روزنامه‌نگار می‌گوید: البته روش‌های نوین ارتباطی از جمله ویدئو کنفرانس و ارتباطات آنلاین جایگزین نشست‌های خبری و اطلاع‌رسانی شد و برخی مدیران دستگاه‌های اجرایی از این طریق به ارایه گزارش پرداختند اما در مجموع شرایط ذکر شده بر کمیت و کیفیت کار خبرنگاران تاثیر مستقیم داشت.
قبل از کرونا هم درآمدی از رسانه نداشتم
محمدامین غفاری، یک فعال فضای مجازی و خبرنگار راوی جنوب که عمده کار خود را بر پایه شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی می داند گفت: شیوع کرونا بر روند اطلاع‌رسانی من تاثیری نداشته است و سوژه‌های مختلفی نیز با خود به همراه داشت هر چند متاسفانه در این دوران تعدادی از همکاران ما به بیماری مبتلا شدند، من شخصا پیش از وقوع کرونا درآمد خاصی از خبرنگاری نداشتم و اکنون هم ندارم و فکر می‌کنم در آینده نیز نداشته باشم.
وی با اشاره به روند کار اطلاع‌رسانی با وجود ویروس کرونا بیان کرد: با توجه به لزوم بازدید ما از بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌ها کرونا شرایط را برای ما سخت کرد و هزینه‌هایی از قبیل تهییه لوازم بهداشتی را بر ما تحمیل کرد این در حالی است هیچ گونه پشتیبانی یا حمایتی از ما نشد.
وی بیان داشت: پیش از شیوع کرونا برای تهییه گزارش میدانی به شهرها و روستاهای مختلفی در استان سفر می‌کردیم اما پس از شیوع کرونا این سفرها محدودتر شد. در اوایل شیوع کرونا وضعیت به گونه‌ای بود که گمان می‌رفت فقط خبرنگاران و پرستارها در این چند ماهه فعال هستند.
پس از شیوع کرونا خبرنگاران خوزستانی نیز به منظور کسب خبر، تولید گزارش‌های تصویری و مکتوب از اماکن مختلف به ویژه بیمارستان‌ها ناگزیر مجبور به فعالیت در فضای به دور از قرنطینه بودند همین امر نیز موجب شد تا برخی خبرنگاران به کرونا مبتلا شوند.
بسیاری از خبرنگاران مبتلا به کرونا پس از بهبود باز هم به عرصه خبر بازگشتند و فعالیت خود را از سرگرفتند، البته یکی از مشکلاتی که برای خبرنگاران پس از ابتلا به این بیماری به وجود آمد مشکلات مالی بود چراکه خبرنگاران اغلب به صورت حق التحریر فعالیت می کنند و از داشتن بیمه بی بهره هستند برای همین روند درمان آنها و مشکلات اقتصادی ناشی از خانه نشینی برایشان مشکل ساز شد.
ابتلا برای بار دوم به خاطر تهیه گزارش
علی معرف، عکاس ایرنای خوزستان تاکنون ۲ بار به بیماری کرونا مبتلا شده وی که اکنون در قرنطینه خانگی به سر می‌بردعلاوه بر خودش موجب ابتلای پدرش به بیماری شده است و پدر وی هم اکنون در بیمارستان بستری است او می‌گوید: در این میان به دلیل سختی کار و محدودیت‌هایی که کرونا بر روی رفتار بیرون از خانه بوجود آورده بود مجبور بودم بیشتر رعایت کنم تا بتونم وظیفه رسانه‌ایی خود را به سرانجام برسانم اما متاسفانه در این ۶ ماه ۲ بار به کرونا مبتلا شدم که بار اول با علائم تب و لرز یک هفته‌ایی برطرف شد اما این بار با تب ۴۰ درجه و سر درد و ضعف و درگیری ریه ۲ هفته‌ایی من را زمین گیر کرد و بدتر از آن موجب سرایت بیماری به خانواده شدم.
وی بیان داشت: با شیوع کرونا این احساس در ما ایجاد شد که با نشان دادن زحمات کادر درمان و بستری شدن بیمارها در بیمارستان جامعه را از اتفاقاتی که کرونا بر جامعه گذاشته مطلع و آنها را به طور دقیق به مردم نشان بدهیم در این مدت پنج بیمارستان درگیر با بیماران کرونایی در اهواز، رعایت پروتکل‌های بهداشتی توسط بیمارستان و مردم، تاثیر کرونا بر مشاغل و در آخر خاکسپاری جانباختگان ناشی از کرونا سوژه‌هایی بودند که به جهت آگاهی بخشی جامعه هر ماه تولید محتوا درباره آنها را تکرار می‌کردیم تا مردم اهمیت موضوع را بهتر درک کنند.
این عکاس ادامه می‌دهد: علاوه بر استرس خطر ابتلا به کرونا به دلیل حضور در بیمارستان، مانور کمک‌های معیشتی، ضدعفونی شهر، روایت‌های پشت پرده کرونا در جامعه، ترس و نگرانی بزرگتر ما مبتلا کردن خانواده خود عکاسان بود برای همین کرونا تنها شامل چند علایم جسمی نیست بلکه یک استرس همیشگی برای ما به همراه دارد.
وی می‌افزاید: تاثیر کرونا بر کار اهالی رسانه مشهود است و از آنجایی که عکاسان همیشه باید در میدان باشند و صحنه را از نزدیک ضبط و ثبت کنند در نتیجه بیشتر در معرض خطر هستند.
پس از ابتلا به کرونا حقوقی نداشتم
سیمین کوچک اندام، خبرنگار خبرگزاری شبستان از جمله نخستین خبرنگار خوزستانی بود که به این بیماری مبتلا شد در این باره می‌گوید: به علت اینکه برای پوشش اخبار و گزارش نتوانستم در خانه بمانم به کرونا مبتلا شدم و در دوران خانه نشینی و قرنطینه حق الزحمه ای دریافت نکردم و به دلیل نداشتن بیمه برای هزینه دارو و درمان با مشکل مواجه شدم.
وی می‌افزاید: در بحران بیماری کرونا مانند همه بحران‌ها، خبرنگاران و عکاسان شبانه روز برای اطلاع‌رسانی دقیق به مردم از هیچ گونه تلاشی دریغ نکردند و همپای مسئولان و کادر درمان در صحنه بودند.
کوچک‌اندام ادامه می‌دهد:برای خبرنگاران کرونا و غیر کرونا تفاوتی ندارد و همیشه مشغول به کار هستند و در زمان بحران کار خبرنگار چندین برابر می‌شود.
هراس بی‌پولی یا هراس از کرونا
مجتبی داراب‌پور، دیگر خبرنگار خوزستانی که هم اکنون در دوران قرنطینه به سر می‌برد و روند بهبود بیماری را طی می‌کند می‌گوید: در دوران ابتلا به کرونا، دریافتم که این بیماری تا چه اندازه نه تنها سلامت خبرنگار بلکه درآمد او را نیز هدف قرار می دهد. با توجه به اینکه به دلیل نبود امنیت شغلی و مالی، اصحاب رسانه جزو اقشار آسیب پذیر می باشند توجه به مطالبه گران عرصه فرهنگ و رسانه بدون تردید امری ضروری است.
آسیب‌های روحی و جسمی خبرنگاران از کرونا
سرپرست اداره فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان نیز گفت: با شیوع ویروس کرونا در کشور بسیاری از مشاغل با مشکلات و آسیب هایی مواجه شده‌اند این آسیب‌ها و مشکلات عموماً محدود به یک حرفه و شغل خاص نمی‌شود اما در این میان خبرنگاران به دلیل رسالت‌شان و لزوم اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی در خصوص این بحران دچار آسیب‌های روحی و جسمی نیز شدند.
مهرانگیز بحیرایی ادامه داد: حضور خبرنگاران در مراکز درمانی و تهیه عکس، گزارش و دیدن درد و رنج بیماران مبتلا باعث تالم روحی خبرنگاران شده است و همچنین زحمات مضاعفی را برای خبرنگاران به دلیل حضور مداوم در جامعه و بین مردم و مراکز درمانی باعث شده است و این قشر به دلیل بیان مسائل و مشکلات مردم کمتر به مشکلات خود پرداخته اند و کمتر دیده شده‌اند.
وی ادامه داد: ویروس کرونا باعث ایجاد یک بحران جهانی در دنیای مدرن شده است و رسانه‌ها نیز از این بحران بی‌بهره نمانده‌اند فعالیت رسانه‌های کشور و به تبع آن مطبوعات استان نیز تحت تاثیر این ویروس بوده است در ابتدای سال جاری با تصمیم معاونت مطبوعاتی نشریات الکترونیکی منتشر شدند پس از رفع برخی محدودیت ها انتشار مجدد آنها از سر گرفته شد اما در این میان برخی نشریات کم رونق از نفس افتادند برخی به انتشار با قطع کوچک‌تر اقدام نمودند و برخی دیگر تعداد صفحات خود را کاهش دادند.
سرپرست اداره فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان تاکید کرد: اما نکته مهم‌تر از همه این اتفاق که به صورت برجسته باید به آن توجه کرد این است که اکثر نشریات تنوع در اخبار را از دست داده‌اند و تا حد زیادی معطوف به بحران کرونا شده‌اند.
بحیرایی با اشاره به این که آیا پایان عصر رسانه‌های چاپی فرار رسیده یا خیر بیان کرد: از مدت‌ها پیش خیلی قبل از شیوع کرونا خصوصا از زمان بروز و ظهور رسانه‌های مجازی و شبکه‌های اجتماعی رسانه‌های چاپی از سبد مصرف رسانه‌ای بسیاری از افراد جامعه خارج شدند و مدت‌ها است که شاهد کاهش شمارگان نشریات، کم شدن صفحات، تعدیل نیروی انسانی بوده‌ایم که ویروس کرونا نیز این روند را تند تر کرده است چراکه شیوه دریافت خبر، ذائقه مردم و مسئولان دست‌خوش تغییراتی شده است و تمایل بیشتر به استفاده از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی وجود دارد بنابراین نشریات برای بقا و حیات باید خود را با شرایط جدید و نیازهای مخاطبان خود هماهنگ نمایند و تغییراتی را در ساختار خود پدید آورند.
خسارت وارده به اصحاب رسانه
براساس آخرین برآوردی که اداره کل فرهنگ و ارشاد خوزستان اعلام کرده است شیوع کرونا به بخش فرهنگی در خوزستان حدود ۳۶۰ میلیارد ریال و در حوزه رسانه و تولید محتوای دیجیتال ۲۶ میلیارد ریال خسارت وارد کرده است که این خسارت‌ها به تفکیک برای وزارت ارشاد اسلامی به صورت مکتوب ارسال شده است.
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان نیز گفت: با شیوع کرونا فعالیت رسانه‌های خوزستان اعم از رسانه های رسمی و محلی و مکتوب و غیرمکتوب برای آگاهی رسانی به مردم بیشتر شد و تمام تلاش خود را به کار بستند تا در این فضا اطلاع رسانی درست و به موقع صورت گیرد.
مرتضی جمشیدی بیان کرد: متاسفانه بیماری کرونا در کنار دیگر مشاغل آسیب‌هایی نیز به حوزه های فرهنگی که رسانه نیز شامل آن می شود وارد کرد البته تسهیلاتی از سوی دولت برای جبران خسارت مشاغل در نظر گرفته شد و امکان دریافت تسهیلات کرونایی از طریق سامانه کارا برای رسانه ها نیز ایجاد شد که تا ۲۵ مرداد ماه این روند ادامه دارد.
وی بیان کرد: از ابتدای شیوع کرونا تاکنون تعدادی از خبرنگاران استان خوزستان با توجه به حضور در میدان برای تهییه خبر به کرونا مبتلا شدند که برای حمایت از آنها اسامی مبتلایان به کرونا به وزارت ارشاد اعلام شده است.
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان گفت: اکنون در حال برنامه ریزی هستیم تا جشنواره رسانه و کرونا را برگزار کنیم.