حجت الاسلام سیداحمد مرتضوی مقدم روز پنجشنبه در آیین رونمایی سامانه ارزشیابی آرای بدوی "ساآب" در همدان اظهار داشت: در جلسه ای با حضور مسوولان قضایی سوال کردم که تاکنون قضات زیادی سلب صلاحیت شده اند اما تاکنون چند نفر به علت رای اشتباه سلب صلاحیت شدند؟
وی با بیان اینکه قاضی که رای اشتباه می‌دهد باید سلب صلاحیت شود اظهار داشت: چنانچه قاضی به خاطر رای ناحق سلب صلاحیت شود دیگر همکاران او حواس خود را جمع می کنند تا رای اشتباه ندهند.
رییس دیوان عالی کشور اضافه کرد: تداوم این رویه موجب می شود قاضی نسبت به مطالعه قانون و دقت در اجرای آن تلاش کرده در صورت محقق شدن اتقان آرا در قوه قضاییه، دیگر نیازی به شعبه تجدید نظر و اضافه کردن دیگر شعب قضایی نیست.
حجت الاسلام مرتضوی مقدم با بیان این سوال که علت افزایش پرونده ها چیست گفت: وقتی رای قطعی و متقن صادر شود چه نیازی است که فرجام خواهی و پرونده برای بررسی مجدد به شعب مختلف و دیوان عالی کشور ارسال شود.
وی ادامه داد: بنابراین اتقان آرا یعنی رای محکم و مستدل و به حق باشد و همه ما از نظر شرعی وظیفه داریم شرع و حکم خدا را اجرا کرده و تمرد در این زمینه به معنای این است که قاضی صلاحیت قضاوت ندارد.
رییس دیوان عالی کشور اظهار داشت: این مجموعه درصدد ارزیابی و شناسایی قضات توانمند، صاحب صلاحیت و مدیریت با هدف ارتقای جایگاه آنها و سلب صلاحیت قضاتی که رای اشتباه می دهند است.
حجت الاسلام مرتضوی مقدم با بیان اینکه تقریب آرا بسیار با اهمیت است توضیح داد: چرا یک فرد به خاطر جرمی یک سال و در پرونده مشابه دیگری محکوم به تحمل ۱۰ سال حبس محکوم می شود؟ مگر صدور حکم سلیقه ای و بر اساس میل فرد است.
وی اضافه کرد: صدور رای به علت حب و بقض یا به سفارش و نفوذ فردی دیگر به پرونده به منظور گوشمالی دادن مجرم پذیرفتنی نیست و در این صورت قاضی از صلاحیت قضاوت ساقط می شود.
رییس دیوان عالی کشور ادامه داد: اگر در بدنه دستگاه قضایی افرادی درصدد پیمودن مسیر انحراف از حق و عدل باشند باید آنها را متوقف و با آنها جدی هم برخورد کرد چراکه ما کوچکترین خطا را در قوه قضاییه قابل اغماض نمی دانیم.
حجت الاسلام مرتضوی مقدم افزود: قاضی متخلف از سوی دستگاه قضایی سلب صلاحیت می شود اما اگر خطایی رخ دهد بستگی به نوع تقصیر در مورد وی در دادگاه عالی انتظامی قضات تصمیم گیری و برخورد می شود.
وی اضافه کرد: دستگاه قضایی از کوچکترین خطا نظیر امضا نکردن ذیل صورتجلسه تا خطاهای بالاتر را برخورد می کند چراکه این موضوع برای دستگاه قضایی بسیار حائز اهمیت است.
اجازه جولان دلالان در دستگاه قضایی داده نشود
رییس دیوان عالی کشور با بیان اینکه نباید اجازه دهیم دادگاه‌ها، دادسراها و مراجع قضایی جولانگاه افراد دلال شود گفت: دلالانی در بیرون از دادگستری با اصحاب پرونده زد و بنده می کنند تا به دستگاه قضایی نفوذ کنند.
حجت الاسلام مرتضوی مقدم تاکید کرد: در صورت ورود دلالان به دستگاه قضایی، فساد کشور را می گیرد و در صورت اصلاح دستگاه قضایی تمامی فسادها حتی در دوایر دولتی اصلاح می شود و علت ترس متخلفان وجود آرای محکم قضات و پایبند آنان به مقررات شرعی و قانونی است.
وی افزود: برای فساد زدایی باید اجازه باز شدن پای افراد دلال به دستگاه قضایی را ندهیم و در این راستا ابتدا باید در صدور حکم تسریع کرد چرا که زمانبر شدن بررسی پرونده موجب می شود صاحب پرونده دنبال راهکاری برای زودتر به نتیجه رسیدن برود.
رییس دیوان عالی کشور ادامه داد: این فرد برای اینکه زودتر پرونده اش مختومه شود دنبال یافتن دلال و افرادی است که رفاقت و آشنایی با قاضی دارند و می روند تا با بهره گیری از این رابطه بتوانند زودتر به نتیجه برسند.
حجت الاسلام مرتضوی مقدم افزود: همچنین برای پیشگیری از نفوذ دلالها باید از پاس کاری پرونده خودداری کرد؛ یکی از مصیبت های موجود در ادارات کشور پاس کاری پرونده است و هر کس پرونده را به فرد دیگری پاس می دهد.
وی بیان کرد: برای پیشگیری از این موضوع باید دستور شفاف داده شود و تکلیف افراد را به وضوح مشخص کرد چرا که خاصیت این شفاقیت این است که طرف مقابل به خوبی به وظیفه خود پی می برد و دوم اینکه متن دستور به مثابه درس آموزشی برای افراد فعال در دفتر قاضی و در دفع فساد موثر است.
رییس دیوان عالی کشور با بیان اینکه یکی از وظایف مهم و ملی کشور نظارت از جمله بررسی پرونده های فرجامی ارجاعی به دیوان عالی کشور است، گفت: یک نوع دیگر کار نظارت، به صورت سفر به استان ها و بررسی خلاصه پرونده هایی است که در استان قطعی و به دیوان عالی کشور می آید.
حجت الاسلام مرتضوی مقدم اضافه کرد: یکی از مولفه های مهم در بسیاری از محاکم، ارزیابی آرا است که ما دنبال ارزیابی به صورت کاربردی هستیم و در این ارزیابی ها شخصیت افراد، استعداد، توانمندی و پایبندی آنها به دست می‌آید.
وی بیان کرد: ممکن است نقدهایی بر کار ما وارد باشد چراکه تضمینی وجود ندارد که دادگاه تجدید نظر در بررسی پرونده دچار اشتباه نشود.
رییس دیوان عالی کشور اظهار داشت: خروجی دادگاه برای دستگاه قضایی و مردم بسیار با اهمیت است یعنی وقتی دادخواستی داده یا شکایتی می شود خروجی آن برای دادگاه و مردم بسیار مهم است که آیا این نتیجه حق و عدل است؟
اتقاق آرا بسیار با اهمنیت است
حجت الاسلام مرتضوی مقدم با انتقاد از طولانی شدن فرایند دادرسی گفت: شکایتی در دادگاه مطرح و قاضی رای می دهد سپس وارد تجدید نظر شده و آنجا نیز بررسی می شود و چند مرحله دیگر نیز این پرونده بررسی می شود.
وی با طرح این سوال که ایراد و اشکال کار کجاست؟ ادامه داد: در حالیکه برای هر پرونده یک رای بیشتر نیاز نیست، علت تداوم رسیدگی به یک پرونده چیست؟ نباید دستگاه قضایی اینگونه باشد چراکه یک رای در دعواهای قضایی و حقوقی حق فرد است.
رییس دیوان عالی کشور اضافه کرد: علت این همه تفاوت در صدور آرا چیست؟ و چرا قاضی برای پرونده ای رای تبرئه می دهد و دیگری مجازات سنگینی برای پرونده ای مشابه پیش بینی می کند؟ کدامیک از این قضات اشتباه می کنند؟
حجت الاسلام مرتضوی مقدم افزود: آرای قضایی باید متقن باشد به گونه ای که از هر طرف این پرونده بررسی شد استنادها، تحقیقات و نتیجه یا همان رای صحیح و مطابق حق باشد و این رای را هیچ مرجعی هم نتواند نقض کند.
وی اظهار داشت: اما برخی مواقع پس از اینکه رای صادر می شود یک قاضی معمولی هم با نگاه به رای پی به اشتباه قاضی می برد یعنی با دیدن شاکله رای می‌گوید کار اشتباه پیش رفته است.