برخی از نظریه‌پردازان توسعه روستایی تاکید کرده‌اند که برای دستیابی به امنیت غذایی و پیشرفت جوامع محلی، ضروری است که اقشار مختلف کشاورزان در قالب گروه‌ها و تشکل‌ها فعالیت کنند.
سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحد (فائو)در چشم‌انداز راهبردی خود، لزوم توجه به تشکل‌های کشاورزان را در سطح ملی و بین‌المللی در بازه زمانی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ متذکر شده است.
امروزه فعالیتهای شرکتها و اتحادیه‌های کشاورزی در دنیا به گونه‌ای است که دولت‌ها کمترین نقش را در امور مربوط به کشاورزی دارند.
نقش دولت‌ها در کشورهای توسعه یافته سیاست‌گذاری، هدایتگری و تسهیل است و تشکل‌ها و اتحادیه‌ها فعالیتهای تولید و عرضه را به پیش می‌برند.
با این حال در کشور ما و به صورت ویژه در چهارمحال و بختیاری، اتحادیه‌ها و تشکل‌ها با همه ظرفیت‌ها، نقش پررنگی در اقتصاد ندارند، از کمبود نقدینگی رنج می‌برند و چشم انتظار حمایت دولت هستند.
عضویت ۲۰ درصد بهره‌برداران چهارمحال و بختیاری در نظام صنفی کشاورزی
رییس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه از مجموع ۸۴ هزار نفر بهره‌بردار بخش کشاورزی و منابع طبیعی استان ۱۷ هزار نفر عضو نظام صنفی کشاورزی هستند، اظهار داشت: نظام صنفی از سال ۸۸ فعالیت خود را در استان و در شهرستان شهرکرد آغاز کرد اما از سال ۹۶ به بعد به صورت مستمر فعالیت خود را شروع کرد به گونه‌ای که هم اینک این نظام در همه شهرستان‌های استان دفتر فعال دارد.
مرتضی درخشان با اشاره به خدمات نظام صنفی برای اعضا، افزود: پروانه نظام صنفی وقتی صادر شود، می‌توان تا پنج نفر کارگر را با یارانه دولتی بیمه کرد، همچنین معرفی برای دریافت سوخت، تعویض پلاک و ادوات کشاورزی نیز از دیگر خدمات نظام است اما کشاورزان کمتر به این موضوع توجه دارند که البته این به نوع خدمات نظام صنفی برنمی‌گردد.
وی با بیان اینکه نظام صنفی درآمد چندانی ندارند، تصریح کرد: دستگاه‌های دولتی نظام ضنفی کشاورزی را همراهی کنند، چرا که نظام صنفی کشاورزی را دولت تشکیل داده است.
رییس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری هدف از تشکیل این نظام را سازماندهی و هویت‌بخشی به کشاورزان و بخش کشاورزی دانست و گفت: متاسفانه نظام صنفی را برخی به رسمیت نمی‌شناسند به گونه‌ای که در جلسات نیز از مسوولان آن دعوت نمی‌شوند.
فعالیت ۱۱ اتحادیه در بخش کشاورزی چهارمحال و بختیاری
مدیرکل تعاون روستایی چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه فعالیت این سازمان بیشتر در زمینه فعالیتهای کشاورزی و مباحث مربوط به آن است، اظهار داشت: تعاونی‌ها یا در اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی و یا زیر نظر وزارت جهادکشاورزی که به سازمان تعاون روستایی مرتبط است، ثبت می‌شوند.
افشین حیدری، با بیان اینکه اتحادیه هماهنگ‌کننده بین شرکت‌های تعاونی برای فروش، خرید و فعالیتهای بازرگانی است، اظهار داشت: ۱۱ اتحادیه در استان شامل ۶ اتحادیه استانی در بخش‌های کشاورزی، دامدای صنعتی، دامداری سنتی، زنبورداری، آبزی‌پروری و مرغداری فعال است.
وی با اشاره به فعالیت پنج اتحادیه شهرستانی در شهرستان‌های لردگان، شهرکرد، بروجن، فارسان و کیار، افزود: اتحادیه‌های شهرستانی از مجموع هشت شرکت و اتحادیه‌های استانی نیز از مجموع اتحادیه‌های شهرستانی تشکیل شده‌اند.
مدیرکل تعاون روستایی چهارمحال و بختیاری تاکید کرد: هر شرکت و اتحادیه‌ای مطابق وظایف ثبت‌شده در اساسنامه و زمینه کاری خود فعالیتهای اقتصادی و تولیدی را انجام می‌دهد.
صادرات محصولات تولیدی اتحادیه دامداران استان به خارج از کشور
حیدری، هدایت، حمایت و نظارت را از وظایف این سازمان در خصوص تشکل‌ها و اتحادیه‌ها برشمرد و گفت: کمک در مباحث اعتباراتی، خرید محصولات به صورت توافقی و تضمینی، تهاتر محصولات آنها با محصولات دیگر استان‌ها در راستای حمایت از اتحادیه‌ها و شرکتها انجام می‌شود.
وی با اشاره به نقش این شرکتها در بحث صادرات محصولات و فرآورده‌های کشاورزی، بیان کرد: سال گذشته اتحادیه دامداران استان ماهانه ۳۲ تن دوغ به کشور عراق صادرات داشت.
مدیرکل تعاون روستایی چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه شرکتها برای انجام فعالیت صادراتی به کارت بازرگانی نیاز دارند، تصریح کرد: البته محصولات شرکتها به گونه‌ای نیست که آنها صادرات انجام دهند ،به همین دلیل کمتر وارد این بحث شده‌اند با این حال اکنون تاحدودی در حال گسترده کردن فعالیتهای خود هستند.
اتحادیه‌ها توان فعالیت در مباحث اقتصادی را ندارند
حیدری تاکید کرد:با توجه به مشکلات اقتصادی و کرونا، اکنون هیچ یک از اتحادیه‌ها و شرکتها نمی‌توانند در مبحث اقتصادی فعالیت کنند البته سرمایه زیادی نیز ندارند که بخواهند فعالیت بزرگی داشته باشند.
وی عملکرد اتحادیه دامدارن را خوب ارزیابی کرد و گفت: زنجیره تولید این اتحادیه از خوراک دام، جمع‌آوری شیر و فرآوری آن کامل شده است، همچنین این اتحادیه راه‌اندازی واحد شیرخشک صنعتی و تولید ظروف لبنی را نیز در برنامه خود دارد.
مدیرکل تعاون روستایی چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه اتحادیه دامداران در مقایسه با دیگر اتحادیه‌ها فعالیت چشمگیرتری داشته است، تصریح کرد: علت این مساله به اهمیت داشتن دامداری در استان و زیاد بودن دامداران و رفع دغدغه آنها برمی‌گردد ،خوشبختانه این عملکرد برای روی آوردن دیگر اتحادیه‌ها به مسائل اقتصادی نیز مبنا شده است.
حیدری، به بحث یکپارچه‌سازی اراضی اشاره و بیان کرد: تعاونی‌های تولید در بحث یکپارچه‌سازی ارضی نقش دارند.
وی با بیان اینکه هم‌اینک ۲۰ تعاونی تولید در سطح استان فعال است، خاطر نشان کرد: یکپارچه‌سازی اراضی سوده‌جان توسط یکی از تعاونی‌های تولید از سال ۸۸ شروع و در سال ۹۴ پایان یافت.
به گفته وی،امسال نیز تقسیمات انجام و مردم به صورت یکپارچه کشت باغ و زراعت را در ۲ هزار و ۳۰۰ هکتار آغاز کردند.
مدیرکل سازمان تعاون روستایی چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه سازمان جهادکشاورزی یکپارچه‌سازی را بر عهده دارد، بیان کرد: پس از هماهنگی با جهاد کشاورزی، آنها امکانات لازم برای یکپارچه‌سازی اراضی را در اختیار ما قرار می‌دهند.
حیدری با بیان اینکه اتحادیه‌ها توان ایجاد شهرک را دارند، تصریح کرد: اتحادیه‌ها برای این کار باید از پایه و اساس برنامه‌ریزی داشته باشند.
وی مباحث مربوط به بازرگانی و نقدینگی را از مشکلات شرکتها و اتحادیه‌ها برشمرد و گفت: اتحادیه‌ها و شرکتها بع طور معمول نقدینگی لازم برای انجام فعالیت‌هایشان را ندارند در همین راستا هماهنگی‌هایی با جهادکشاورزی برای اختصاص اعتبارات مرتبط با زمینه فعالیت اتحادیه‌ها در حال انجام است تا آنها از این روش بتوانند فعالیتهای اقتصادی مد نظرشان را انجام دهند.
مدیرکل تعاون روستایی چهارمحال و بختیاری ادامه داد: اگر اتحادیه‌ها بخواهند نقش خود را به درستی در راستای شعار سال انجام دهند باید از لحاظ نقدینگی به آنها کمک شود.
حیدری یادآور شد: در برخی مواقع اتحادیه‌ها چنانچه در حین انجام کاری به مشکلی برخورد کنند پیگیری‌های لازم برای رفع آن را انجام نمی‌دهند علت این مساله نیز به این برمی‌گردد که به طور معمول آنها درآمدی در این خصوص دریافت نمی‌کنند به همین دلیل فقط برای منافع شرکت کار می‌کنند و اگر مشکلی پیش بیاید کار را رها می‌کنند، پیگیری شده است که برای حل مشکلات این چنین، خودمان وارد عمل شویم و با نامه‌نگاری برای حل مشکل اقدام کنیم.
لزوم اطلاع‌رسانی برای عضویت کشاورزان در تعاونی‌ها و تشکل‌ها
رییس سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری نیز در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: در حوزه زراعت و باغ برخی کشاورزی‌ها به صورت خرده کشاورزی است، به همین دلیل امکان استفاده از همه ظرفیت‌ها در این حالت وجود ندارد، از همین‌رو برای استفاده بهتر از منابع دولت و ورود به بازار و تجارت و هماهنگی بین بخش‌های مختلف تشکیل تعاونی‌ها و اتحادیه‌ها در بخش کشاورزی و در مجموعه سازمان تعاون روستایی پیش‌بینی شد.
ذبیح‌الله غریب افزود: اگر قرار است اتفاقی در زنجیره‌های بخش کشاورزی رخ دهد تشکل‌ها و تعاونی‌ها باید میدان‌داری کنند تا ما بتوانیم به سرانجامی برسیم.
وی تاکید کرد:در همه دنیا بحث زنجیره تولید محصولات کشاورزی در یک مجموعه با عنوان تشکل و اتحادیه شکل می‌گیرد و نتیجه آن است که منافع ناشی از تولید به جیب خود کشاورز می‌رود.
رییس سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه متاسفانه تشکل‌ها به منابع دولتی وابسته هستند، تصریح کرد: در این خصوص باید کار فرهنگی، اطلاع‌رسانی و ترویجی انجام شود.
دامنه فعالیت تعاونی‌ها باید فراتر از تولید باشد
غریب بیان کرد: متاسفانه تشکل‌ها و اتحادیه‌های بخش کشاورزی نقش پررنگی ندارند البته در بحث باغ و زراعت استان موفق بوده است، به گونه‌ای که بیشتر مزارع بزرگ ما در قالب تعاونی و تشکل، فعالیت می‌کنند اما محدوده فعالیت آنها در حیطه تولید است.
وی با تاکید بر اینکه نیاز است تشکل‌ها در سایر بخش‌ها همچون تولید عملکرد قوی داشته باشند، خاطرنشان کرد: فعالیت تشکل‌ها باید فراتر از تولید و در مباحثی مانند تامین نهاده‌ها، رفع نیازهای کشاورزان، خرید، عرضه، ذخیره‌سازی و فرآوری محصولات کشاورزان نیز باشد.
ضرورت اعتمادسازی بین کشاورزان و تعاونی‌ها
رییس سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری با اشاره به ظرفیت‌های فوق‌العاده استان در بخش کشاورزی، بیان کرد: ابتدا باید کار ترویجی انجام شود تا بخشی از سرمایه‌ها به سمت تشکل‌ها آید و بدین صورت آنها قوی و توانمند شوند چرا که بنا به دلایل مختلف مانند نداشتن خروجی، نداشتن توانایی انجام امور و یا حتی سوء استفاده‌هایی که از این جایگاه و ظرفیت شده است اعتماد بین تشکل‌ها و کشاورزان خدشه‌دار شده و آنها رغبتی به تعاونی‌ها و تشکل‌ها ندارند.
غریب با بیان اینکه اعتمادسازی برای بهبود شرایط امری زمانبر است، ادامه داد: ما اگر بتوانیم کار ترویجی، فرهنگی و تبلیغاتی به همراه اعتمادسازی انجام دهیم می‌توان از ظرفیت تشکل‌ها و تعاونی‌ها به خوبی استفاده کرد.
وی با اشاره به اینکه قوانین تعاون روستایی با وجود قدیمی بودن، خوب هستند، تاکید کرد: کار تعاونی و مشارکتی یک فرهنگ است و یک تشکل با کمک دولت تقویت نمی‌شود بلکه با عضویت کشاورزان تقویت می‌شود بنابراین عضو شدن کشاورزان در تعاونی‌ها و شرکتها می‌تواند منابع مالی مورد نیاز تعاونی و تشکل را نیز تامین کند.
فعال‌شدن تعاونی‌ها و تشکل‌ها رمز موفقیت کشاورزی در آینده است
رییس سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه فعال‌شدن تشکل‌ها و تعاونی‌ها رمز موفقیت کشاورزی در آینده است، خاطرنشان کرد: اولویت دولت در گذشته بحث تولید بوده است ولی دولت از امروز باید برای ساختارسازی اتحادیه‌ها و تشکل‌ها قدم بردارد و کمک‌هایی که در گذشته به واحدهای تولیدی شده به نظر بنده باید به تشکل‌ها داد تا تقویت شوند.
غریب بیان کرد: تامین نهاده و یا عرضه محصول به بازارهای خارج استان برای کشاورز خیلی مقدور نیست، ولی تشکل می‌تواند با تکیه بر واحدهای تولیدی زیر مجموعه خودش نیازهای کشاورزان مانند کود، سموم و سم‌پاشی را تامین کند و بهره‌وری را نیز بالا ببرد.
وی با بیان اینکه یک تشکل می‌تواند بهترین خدمات را با کمترین قیمت به همه کشاورزان ارائه دهد، یادآور شد: همچنین این امکان برای تشکل‌ها و تعاونی‌ها وجود دارد که واحدهای مورد نیاز کشاورزان مانند سردخانه و یا واحدهای فرآوری را احداث کنند در حالی که برای یک کشاورز خرد چنین چیزی امکان‌پذیر نیست.
به گزارش ایرنا، سالانه یک میلیون و ۵۰۰هزار تن انواع محصولات کشاورزی در استان با تلاش ۶۶هزار بهره بردار تولید می‌شود.