ویروس کرونا که در ماه‌های نوامبر و دسامبر (آذر- دی) در استان «ووهان» چین شیوع یافت در کمتر از سه ماه تقریبا سراسر جهان را فتح کرد. با توجه به کشتاری که این جهان‌گشای میکروسکوپی به راه انداخته و تأثیر زیاد این ویروس بر جهان از جنبه‌های مختلف، بسیاری معتقدند تغییر در نظم موجود جهانی و روابط بین‌الملل در دوره پساکرونا اجتناب ناپذیر است و چینش قدرت در عرصه بین‌الملل دستخوش تغییراتی می شود.
در همین ارتباط، «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان ششم مردادماه در یک گفتگوی زنده اینستاگرامی با مخاطبان بین‌المللی تأکید کرد که نظم جدید جهانی در دوران پساکرونا دیگر کاملاً غربی نخواهد بود. «هنری کیسینجر» وزیر امور خارجه پیشین آمریکا هم چندی پیش گفت که دنیا پس از کرونا یک نظم نوین جهانی را شاهد خواهد بود.
برخی می‌گویند هنگامی که اپیدمی کووید -۱۹ به پایان برسد، نهادهای بسیاری از کشورهای جهان، شکست خورده و به زانو درمی آیند. «ویتالی نعومکین» رئیس اندیشکده شرق شناسی وابسته به آکادمی علوم روسیه هم معتقد است نظام جهانی جدید پساکرونا چندقطبی خواهد بود و چین با قدرت فزاینده و رو به توسعه خود به چالش اصلی آمریکا تبدیل خواهد شد.
شکست غرب در آزمون کرونا
کابوس کرونا که همچون بختک بر پیکر مردم جهان سنگینی می‌کند، دولت‌ها را به وحشت انداخته و اقتصاد بسیاری از کشورها را با شرایط دشواری روبرو کرده است. تحلیلگران معتقدند که مرگ‌ومیرهای ناشی از این ویروس و رکود اقتصادی جهانی، نظم نوین جهانی را برهم خواهد زد.
روزنامه «القدس العربی» چاپ لندن در گزارشی به قلم «فایز رشید» آورد ویروس کرونا که همه کشورهای جهان را در نوردیده است، خواه ناخواه تغییرات ژئوپلتیکی را به دنبال خواهد داشت. برآورد صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد که اقتصاد جهانی در نتیجه شیوع ویروس کرونا ۹ تریلیون دلار زیان خواهد دید. برپایه این گزارش، اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۰ شاهد بدترین شرایط خواهد بود و با رکود ۳ درصدی روبرو می شود. این موضوع روی کشورهای صادر کننده نفت که از تنوع اقتصادی برخودار نیستند هم اثر خواهد گذاشت. پیش‌بینی شده است که اقتصاد اروپا امسال با رکود ۷.۵ درصدی روبرو شود. اقتصاد انگلیس که در ژانویه گذشته از اتحادیه اروپا خارج شده است با رکود ۶.۵ ؛ فرانسه با رکود ۷.۲ ؛ آلمان با رکود ۷ درصدی و اقتصاد ایتالیا به عنوان یکی از بزرگترین قربانیان ویروس کرونا با رکود ۹.۱ درصدی روبرو خواهند شد.
«راجر داو» مدیر اجرایی انجمن سفر آمریکا با بیان این واقعیت که آمریکا نیز مانند دیگر کشورها در نتیجه شیوع ویروس کرونا زیان‌های اقتصادی بسیاری متحمل می‌شود گفت: زیان‌های اقتصادی آمریکا از شیوع کرونا به ۸۰۰ میلیارد دلار رسیده است. این بحران بر شمار بیکاران در این کشور خواهد افزود و حدود ۴ میلیون و ۶۰۰ هزار تن از کارگران صنعت گردشگری کار خود را از دست خواهند داد. «اسکار مونوز» مدیرعامل شرکت هواپیمایی «یونایتد ایرلاینز» که یکی از بزرگترین شرکت‌های هواپیمایی آمریکا و جهان است، گفت: بحران اقتصادی کنونی بسیار ناگوارتر از بحران اقتصادی ناشی از حادثه یازدهم سپتامبر است.
به نوشته روزنامه «سبق» عربستان، قاره کهن به کانون شیوع ویروس کشنده تبدیل شده است و بازارها و مراکز تولید از هم فروپاشیده است. هیچ یک از اعضای این اتحادیه نتوانسته‌اند از ویروس کرونا جان سالم به در برند. در حالی که آمریکا و اتحادیه اروپا در آزمون بحران کرونا شکست خورده‌اند، چین به سرعت و با هوشیاری از فرصت پیش آمده در نتیجه اشتباه آمریکا و کشورهای آمریکا استفاده و خلا ناشی از حضور این کشورها را پر و خود را به عنوان رهبر جهان در مبارزه با کرونا معرفی می‌کند. در حالی که آمریکا مرزهای خود را بر روی شماری از کشورهای اروپایی بسته است چین تیم‌های پزشکی و دارو به این کشورها از جمله ایتالیا، فرانسه و صربستان ارسال کرده است. این نشان می‌دهد چین پس از بحران کرونا قدرتمند ظاهر خواهد شد.
کرونا فرصتی برای چین در جهت ساخت نظم نوین جهانی
به نوشته روزنامه القدس العربی، «الان کرورد» نویسنده و تحلیلگر آمریکایی می‌گوید: در نیمه سال ویروس کرونا جهان را در نوردید و کشورهای مختلف با بحران‌های بهداشتی و اقتصادی و بحران مشروعیت نهادها روبرو هستند. همه بحران‌ها در شرایطی است که میان کشورهای جهان در عرصه سیاسی، رقابت در جریان است و چگونگی طی این مرحله ویژگی‌های دوران پس از کرونا را مشخص خواهد کرد. سمت‌وسو حرکت کشورها حتی پیش از شیوع ویروس کرونا هم در حال آشکار شدن بود و چین به عنوان یک قدرت در حال پیشرفت قدرت رقابت خود با دیگر کشورها از جمله کانادا، استرالیا و آمریکا را به رخ کشید.
شبکه خبری «الجزیره» در گزارشی به قلم «مظفر مزوری» نوشت: چین به عنوان یک قدرت جهانی که از نظر اقتصادی و فناوری با آمریکا رقابت می‌کند، ظاهر شده است. این موضوعی است که آمریکا آن را نمی‌پذیرد. در چنین شرایطی نظام جهانی پس از کرونا تغییر خواهد کرد و جهان با نظام جهانی دو قطبی روبرو خواهد شد. شیوع ویروس کرونا و چگونگی مقابله قدرت های جهانی با آن بیانگر تغییر موازنه قدرت در عرصه جهانی است. این تغییر با افزایش نقش اقتصادی، سیاسی و نظامی چین وارائه کمک به دیگر کشورها در مبارزه با ویروس کرونا رخ داده است. «بییِر هاسکی» کارشناس مسائل ژئوپلتیک معتقد است که ارسال کمک‌های پزشکی از سوی چین به فرانسه و ایتالیا اقدامات نمادین بود که نشان می‌دهد این کشور به قدرت بزرگی تبدیل شده است و تمایل دارد از طریق ارسال کمک‌های پزشکی به دیگر کشورها جایگاه بین‌المللی جدید خود را به رخ بکشد.
شبکه خبری الجزیره در گزارشی دیگر آورد؛ چینی‌ها در هنگام شیوع ویروس کرونا اجازه ندادند کشورشان منزوی شود و به نقش جهانی این کشور پایان داده شود. در این شرایط حساس جهانی، چین در کمک به کشورهای جهان کمک پزشکی می‌کند. چینی‌ها به خوبی بازی قدرت نرم را بلدند و در استفاده از قدرت سخت هم مهارت دارند. در شرایطی که نقش رهبری آمریکا در حال کم رنگ شدن است چین از شرایط کنونی به طور راهبردی استفاده می‌کند تا حضور خود را در سراسر جهان تقویت سازد. طی سال‌های گذشته نفوذ چین در بسیاری از مناطق جهان گسترش یافته است. این کشور در قاره آفریقا بسیاری از طرح‌های اقتصادی را اجرا کرده است. همچنین این کشور از طریق طرح یک کمربند و یک جاده برای گسترش دامنه فرصت های تجارت دریایی در اقیانوس هند، جنوب شرق اسیا، شرق آفریقا و بخش‌هایی از اروپا تلاش می‌کند. طرح یک جاده و یک کمربند طرحی اساسی است که در کنار همکاری دو قدرت بزرگ روسیه و چین در عرصه‌های اقتصادی و سیاسی و چشم‌پوشی این دو کشور در تعاملات اقتصادی خود از دلار هیمنه آمریکا را به چالش خواهد کشید. این در حالی است که این دو کشور در عرصه جهانی به ویژه خاورمیانه دارای طرح‌های بسیاری هستند و روسیه تلاش کرده است که خلا حضور آمریکا را در منطقه خاورمیانه پرکند.
روزنامه «الشرق» قطر نوشت: دیگر موازنه قدرت در نظام جهانی کنونی بر روی مسائل نظامی، مسابقه تسلیحاتی و نفوذ ژئوپلتیک استوار نیست. بلکه اقتصاد در این زمینه نقش مهمی دارد. قدرت نرم چین به شیوه‌های گوناگون در سراسر جهان گسترش یافته است. این کشور در عرصه‌های کشاورزی و صنعتی و مالی در قاره آفریقا و کشورهای مختلف جهان حضور دارد. طرح یک کمربند و یک جاده چین که از ۶۰ کشور عبور می‌کند آغازگر نظام جهانی جدیدی با ابعاد سیاسی، امنیتی و اقتصادی است.