«مارک فیتزپاتریک» در پاسخ به پرسش خبرنگار ایرنا در لندن پیرامون ارزیابی او از شکست آمریکا در شورای امنیت، به یادداشتی که در این باره در تارنمای «ریسپانسیبل استیت‌کرافت» منتشر کرده ، اشاره کرد و گفت: مایک پمپئو قصد دارد تا طعم شکست آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران را با فعال کردن مکانیسم برجامی بازگشت تحریم ها(معروف به مکانیسم ماشه) دو برابر کند.
وی در این تحلیل که روز شنبه (۲۵ مرداد) منتشر شده عنوان کرد آمریکا در حالی برای فعال کردن مکانیسم ماشه خیز برداشته که همان جمع حداکثری که با تمدید تحریم تسلیحاتی ایران مخالفت کردند، با این اقدام هم مخالفت خواهند کرد.
دستیار وزیر خارجه پیشین آمریکا در امور منع اشاعه، یادآور شد: جامعه جهانی بر این باور است که آمریکا با خروج از برجام در سال ۲۰۱۸ از چنین حقی برخوردار نیست اما واشنگتن تصور می‌کند که قطعنامه ۲۲۳۱ این حق را از اعضایی که از توافق هسته‌ای ایران خارج شده‌اند سلب نمی‌کند – ادعایی که که هیچ‌کس آن را تایید نمی کند.
پیتر استانو سخنگوی جوسپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپانیز روز گذشته گفت با توجه به این که آمریکا بطور یکجانبه از برجام در سال 2018 خارج شد و در فعالیت های بعدی مربوط به برجام حضور نیافت، لذا این کشور نمی تواند به عنوان کشور مشارکت کننده در برجام تلقی شود.
استانو گفت: بنابراین معتقدیم امریکا در موقعیتی نیست که به مکانیسم های تعریف شده برای شرکای برجام از جمله مکانیسم ماشه متوسل شود.
مارک فیتزپاتریک در این باره توضیح داد، برنامه آمریکا این است که سفیر این کشور، شورای امنیت سازمان ملل متحد را از عدم پایبندی سهمگین ایران به برجام مطلع خواهد کرد و استدلال می‌کند دوره ۳۰ روزه‌ای که در قطعنامه ۲۲۳۱ برای فعال کردن مکانیسم بازگشت تحریم ها به آن اشاره شده آغاز شده است، مگر اینکه شورای امنیت قطعنامه جدیدی را تصویب کند که تحریم‌های سازمان ملل لغو شود – در آن صورت هم آمریکا آن را وتو خواهد کرد.
فیتزپاتریک ادامه داد: سایر اعضا هم تلاش خواهند کرد تا اقدام آمریکا را با ترفندهای مختلف متوقف کنند. یکی از این ترفند ها این است که سفیر اندونزی که ریاست دوره‌ای شورای امنیت را برعهده دارد با سایر اعضا درباره استدلال آمریکا رایزنی و سپس اعلام کند که اقدام آمریکا برای فعال کردن مکانیسم بازگشت تحریم ها معتبر نیست. این در حالیست که سفیر اندونزی فردی محترم است و اعضا از قضاوت او مطمئن هستند.
به گفته وی، انتظار می‌رود که ایالات متحده آمریکا مقاومت خواهد کرد و در آن صورت اعضا تلاش می‌کنند تا مانع برگزاری جلسه‌ای با دستور کار عدم پایبندی ایران به برجام شوند.
عضو موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک افزود: با توجه به مخالفت حداکثری شورای امنیت با طرح آمریکا، ۹ رای مورد نیاز برای برگزاری جلسه اعلام عدم پایبندی ایران به برجام کسب نخواهد کرد و به این ترتیب دوره ۳۰ روزه فعال شدن مکانیسم بازگشت تحریم ها آغاز نمی‌شود.
وی عنوان کرد که این روند هربار که آمریکا تلاش می‌کند جلسه‌ای را درباره ایران برگزار کند تکرار می‌شود و سرانجام ایالات متحده فارغ از نظر سایرین به صورت یکجانبه ادعا خواهد کرد که تحریم‌های سازمان ملل متحد بازگشته است. ادعایی که سایر کشورها نخواهند پذیرفت.
به گفته فیتزپاتریک، ادعای آمریکا درباره بازگشت تحریم‌های سازمان ملل به شرط عدم موافقت سایر اعضا هیچ تاثیر عملی نخواهد داشت و اجرایی نخواهد شد. ایران هم غیر از تحریم‌های برون‌مرزی آمریکا، به فعالیت‌های بین‌الملل خود ادامه خواهد داد.
این تحلیل‌گر مسائل سیاسی همچنین عنوان کرد که از ۱۸ اکتبر امسال، زمانی که تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل متحد علیه ایران پایان می‌یابد، تهران خرید سلاح از روسیه، چین و برخی کشورهای شوری سابق را از سرخواهد گرفت؛ هرچند حجم این مراودات محدود به بودجه ایران و اکراه فروشندگانی خواهد بود که نگران عدم موازنه قدرت تسلیحاتی در منطقه هستند.
وی یادآور شد که آمریکا به جای اصرار بر صدور قطعنامه‌ای که اشکارا محکوم به شکست بود، می‌توانست از طریق فشار بر فروشندگان سلاح، تجارت اسلحه با ایران را محدود کند. «اما هدف اصلی آمریکا توقف معاملات تسلیحاتی نبود بلکه بازگشت تمام تحریم‌ها و سرانجام از بین بردن برجام پیش از پایان دولت کنون ترامپ است».
به گفته وی، تلاش آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران به واکنش تهران هم بستگی دارد. دولت حسن روحانی تهدید کرده که در صورت فعال شدن مکانیسم بازگشت تحریم ها، برجام را ترک خواهد کرد، اما اقدام منطقی تر این خواهد بود که ایران با رای اکثریت شورای امنیت مبنی بر اینکه تحریم‌ها فعال نشده موافقت کند.
ایران می‌تواند با این کار ایالات متحده را به تحمل خفت انزوا سوق داده و اجازه دهد که برجام برای چند ماه دیگر به این امید که دولت بعدی آمریکا پایبندی خود به آن را احیا کند، نجات دهد.