در آستانه فرا رسیدن ماه محرم، هرساله حزن و اندوه مردم در غم شهادت سرور و سالار شهیدان و یادآوری واقعه تاریخی عاشورا را می شد از در و دیوار شهر کاشمر حس کرد. از برگزای آئین سیاهپوشان تکایا و حسینیه‌ها و برپایی ایستگاه‌های صلواتی و برگزاری مراسم ثابت و سیار نوحه‌خوانی و عزاداری تا تعزیه‌خوانی در روستاها و حرکت دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی در سطح شهر در دهه اول محرم.
اما امسال با شیوع ویروس کرونا و بیم ابتلای مردم به بیماری کووید ۱۹ و ممنوعیت برگزاری اجتماعات مختلف به دلیل قرار گرفتن شهر در وضعیت قرمز، برپایی آئینهای سوگواری ایام محرم، دستخوش برخی تصمیم گیری‌های ستاد ملی کرونا شده است.به ویژه آن که رهبر معظم انقلاب نیز در خطبه‌های نمازعید قربان فرمودند همه سوگواران حسینی، هیأت‌ها و مداحان موظفند به هرچه ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام می‌کند عمل کنند زیرا موضوع بسیار مهم است.
ایشان فرمودند: " تأکید من به همه عزاداران، هیات ها، منبری‌ها و مداحان نیز این است که ضوابط ستاد ملی کرونا باید رعایت شود، چرا که اگر همین مقدار مراقبت و کنترل هم سست شود فاجعه‌ای بزرگ پدید خواهد آمد."
از این روست که در آستانه محرم امسال ضوابطی برای برگزاری مراسم محرم با شعار "عزاداری مسوولانه، هم عرض ارادت و هم حفظ سلامت" اعلام شده‌است اما دغدغه برگزاری مراسم محرم و آئینهای ویژه عزاداری در شهرستان وجود دارد.
برگزاری مراسم محرم با رعایت دستورالعملهای بهداشتی
رییس اداره تبلیغات اسلامی کاشمر گفت: مردم کاشمر همانند همه شیعیان در سراسر کشور در ایام محرم آیین های خاصی به منظور برگزاری مراسم عزای سرور و سالار شهیدان دارند اما امسال باتوجه به شرایط ابلاغی ستاد ملی کرونا، برنامه‌های عزای حسینی (ع) با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و ایمنی جمعی برگزار می‌شود.
محمدحسین صداقت افزود: در شهرستان کاشمر ۱۵۰ هیات شناسنامه‌دار داریم که کد مذهبی دارند و فعالیت می کنند که همه ساله در ایام محرم در این هیئات مراسم عزاداری برگزار می شده که این مراسم به جز مراسم روضه غیررسمی و خانگی است.
وی ادامه داد: با توجه به دستورالعملهای ابلاغی، مسوولیت حقوقی و قضایی رعایت همه قوانین برعهده مسوول هیات مذهبی است.
رییس اداره تبلیغات اسلامی کاشمر گفت: باید تمامی مسوولان هیاتهای مذهبی با مراجعه به سامانه بیرق، فرم‌ها و تعهدات لازم برای برگزاری هرچه باشکوه‌تر محرم طبق شیوه نامه‌ها را تکمیل و یا به اداراه تبلیغات اسلامی مراجعه کنند.
صداقت افزود: در سایت بیرق مسوول هیأت باید کدملی و شماره همراه خود را وارد کند و منتظر کد تاییدیه بماند، سپس با در دست داشتن کد تایید وارد قسمت درخواست مجوز شود و اطلاعات مربوط به هیأت و محل برگزاری جلسه را وارد کند. در این بخش کافی‌است مشخصات خواسته شده پیرامون مسوول هیات، مداح و همیار بهداشت را وارد کند.
وی تاکید کرد: بعد از آن فرم‌های پذیرش مسوولیت و تعهدنامه و همچنین خلاصه ضوابط برگزاری مراسم در ماه محرم قابل مشاهده است. بعد از دریافت کد رهگیری از سایت بیرق، فرم تعهدنامه در شعب ادارات تبلیغات اسلامی امضاء و پس از کارشناسی مکان برگزاری مجوز نهایی صادر می‌شود.
رییس اداره تبلیغات اسلامی کاشمر با اشاره به اینکه حدود ۲۰۰ مداح دارای شناسنامه مداحی در کاشمر فعالند گفت: با احتساب تعداد مداحان بدون مجوز، شمار مداحان فعال در شهرستان بیشتر می شود و امسال هیئات مذهبی با رعایت دستورالعملهای بهداشتی باید هم بحث عزاداری را مدیریت کنند و هم حفظ سلامتی عزاداران را در اولویت قرار دهند زیرا جان مردم اهمیت دارد و حفظ سلامتی دغدغه همه است.
صداقت افزود: دستورالعملهای ابلاغی در شهرستان پیگیری شده و خوشبختانه همه ادارات پای کار بودند و با در اختیار قرار دادن فضاهای بازبرای برگزاری هرچه بهتر با سازمان تبلیغات اسلامی هم سو هستند همچنین برای هیات امنای هیئات مذهبی، جامعه مداحان و روحانیت جلسات مکرر اقناعی برگزار شده و در صورت برگزاری مراسم بر رعایت نکات بهداشتی تاکید شود.
وی با بیان اینکه در کاشمر سنتهای دیرینه‌ای داشتیم که قریب یک قرن سابقه داشته اما به واسطه شیوع کرونا امسال برگزار نمی‌شود ادامه داد: مراسم دسته روی هیاتهای عزاداری یکی از این مراسم است که همه ساله ۴۳ هیات دسته‌های عزاداری تشکیل می‌دادند و ۶ هیات از روز ششم تا دوازدهم محرم هر روز یک هیات، میزبان دسته‌های عزداری می شدند اما امسال به دلیل جلوگیری از تجمعات این رسم دیرینه لغو شده همچنین از سوی ستاد کرونا، تعزیه خوانی که به شیوه هر سال اجرا می‌شده محدود شده و برخی آیین‌ها از جمله نخل‌گردانی و حرکت دسته بنی اسد به دلیل جلوگیری از اجتماعات ممنوع اعلام شده است.
رییس اداره تبلیغات اسلامی کاشمر به مردم توصیه کرد نذورات خود در ایام محرم را به سمت کمک‌های مومنانه و توزیع اقلام بهداشتی سوق دهند تا ضمن رسیدگی به نیازمندان سلامت مردم هم تامین شود و تاحد امکان، نذورات به صورت اقلام خشک توزیع شود البته چنانچه در هیاتی موقوفه و نذر شرعی غیرقابل تغییر است در صورت پخت با نظارت بهداشت و بیرون بر باید باشد تا تجمعی صورت نگیرد.
صداقت افزود: اگرچه با توجه به دغدغه مندی مردم، شاهد کاهش مجالس روضه خانگی در شهرستان هستیم اما در صورت برگزاری مجالس خانگی مسوولیت مستقیم با صاحب‌خانه است که مراسم را درفضای باز با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزار کند.
وی ادامه داد: امسال نیز مطابق معمول محرم هر سال ۵۰ مبلغ به روستاها اعزام می‌شوندکه البته تاکیدشده روحانیون در روستاها نسبت به رعایت پروتکل‌های بهداشتی دقت‌نظر لازم را داشته باشند.
عزاداری به شیوه جدید نیازمند بسترسازی فرهنگی
رییس شورای هیئات مذهبی کاشمر گفت: امسال در شرایط کرونایی مراسم عزاداری در ماه محرم فقط در فضاهای باز و با رعایت کامل مسائل بهداشتی باید برگزار شود.
حسین سرکشیکی با بیان اینکه عشق مردم به ابا عبدالله همه‌ساله باعث برگزاری پرشور مراسم عزاداری در کاشمر می‌شده اما امسال با توجه به شیوع ویروس کرونا، جامعه نسبت به برگزاری مراسم عزاداری و حضور در مراسم حساسیت‌هایی دارد که دستورالعملهای بسیاری هم برای برگزاری مراسم محرم به هیاتهای مذهبی داده شده است.
وی با بیان اینکه مطابق دستورالعمل‌ها باید مراسم عزاداری در فضاهای باز برگزارشود گفت: ۸۰ درصد هیاتهای مذهبی کاشمر فضای باز ندارند و قرار بر این شده که از ظرفیت فضای باز مدارس دولتی و خیابان‌ها استفاده شود و مسوولان هیاتها باید با ورود به سامانه بیرق در خصوص رعایت مسائل بهداشتی تعهداتی بدهند.
رییس شورای هیئات مذهبی کاشمر با بیان اینکه سالهای گذشته در مراسم محرم شاهد ازدحام جمعیت در هر هیات بودیم گفت: امسال پیش‌بینی می‌شود با توجه به تغییر در اجرای برخی برنامه‌ها،شاهد کاهش ازدحام جمعیت باشیم و درخصوص کاهش زمان مراسم، تراکم حداقلی، آلودگی‌زدایی منظم، رعایت فاصله یک و نیم‌متر و استفاده مستمر و همگانی از ماسک، برگزاری مراسم در اماکن مجاز صرفا با رعایت اصول تاکیدشده که رعایت این موارد در صورت تجمع مردم سخت است.
سرکشیکی افزود: هیاتهای مذهبی برخی شهرها از جمله یزد از یکی دو ماه قبل از عدم برگزاری مراسم عزاداری خبر دادند اما در کاشمر وضعیت متفاوت است و قرار بر برگزاری مراسم محرم است لذا با توجه به شیوع ویروس کرونا نحوه عزاداری باید طوری باشد که افراد با شرکت در این مراسم بیمار نشوند و عزاداری امام حسین (ع) به شیوه‌ای انجام شود که سلامتی اعضای هیات و مردم به خطر نیفتد.
وی ادامه داد: اگرچه بسیاری معتقدند باید سبک عزاداری محرم تغییر کند اما این امر به بسترسازی فرهنگی نیاز دارد زیرا توجیه مردمی که فقط ۷۰ گوسفند در یک هیات برای تهیه غذا در پنج روز دهه اول محرم به صورت نذر ذبح می کنند سخت است و نیاز به کار فرهنگی دارد تا بتوان نذورات آنان را در راه رضای خداوند و ائمه صرف رفع نیازهای روز جامعه، تهیه جهیزیه و اقلام مورد نیاز دانش آموزان و امثال این موارد کرد.
عزاداری محرم با رعایت اصول بهداشتی
با توجه به مصوبه ستاد ملی کرونا مسوولیت برگزاری عزاداری ماه محرم بر عهده سازمان تبلیغات اسلامی است و برنامه‌های ماه محرم در یک کارگروه به نام کارگره عزاداری که زیر گروه ستاد ملی کروناست با ۱۵ سازمان و به مدیریت رییس سازمان تبلیغات اسلامی برگزار می‌شود.
پروتکل‌هایی که در ستاد ملی به ریاست سازمان تبلیغات اسلامی تصویب شده، ابلاغ شده و آنها موظفند طبق همان پروتکل‌ها مراسم را برگزار کنند و در صورتی که هیاتی رعایت نکرد دو مرحله تذکر می گیرد و در مرحله سوم با آن هیات برخورد قضایی می‌شود.
مدیر شبکه بهداشت و درمان کاشمر در این خصوص گفت: براساس این پروتکل‌ها مراسم باید در فضای باز برگزار شود و اگر امکان پذیر نبود ظرفیت مکان حتما باید با تایید سازمان تبلیغات اسلامی و وزارت بهداشت به یک چهارم برسد.
محمدجواد یزدانی زمان برگزاری مراسم را بین ۱.۵ تا دو ساعت اعلام کرد و افزود: نذورات باید به صورت کمک‌های مومنانه باشد و اگر نذر و وقفی به صورت خوراکی بود فقط باید به صورت پخته‌شده و در ظرف‌های یک‌بار مصرف، با نظارت بهداشت محیط تحویل در خانه‌ها شود.
وی دسته‌روی را به عنوان یکی از آیین‌های محرم در کاشمر برای امسال ممنوع دانست و ادامه داد: اگرچه هیاتهای عزاداری نمی‌توانند در خیابان حرکت‌کنند اما در فضای بازی که هستند می‌توانند با رعایت فاصله‌اجتماعی مراسم برگزار کنند.
مدیر شبکه بهداشت و درمان کاشمر گفت:مسوولان هیاتها نباید اجازه دهند کسی بدون داشتن ماسک وارد مراسم شود و هرگونه پذیرایی چایی و شربت و برپایی ایستگاه صلواتی که بخواهد نوشیدنی توزیع کنند ممنوع است.
یزدانی افزود: اگر هیاتها بخواهند عزاداری را در مکان‌های دیگری برگزار کنند باید مجوز بگیرند لذا برگزاری هرگونه مراسم عزاداری باید مجوز داشته باشد.
وی تصریح کرد: تا زمانی که هیاتها، بازدیدنهایی نشوند و تاییدیه نگیرند نمی شود اظهار نظر نهایی کرد که چه تعداد از آنها صلاحیت برگزاری مراسم عزاداری را دارند.
مدیر شبکه بهداشت و درمان کاشمر گفت: هیاتها، پروتکل‌ها را به صورت دقیق رعایت کنند و افراد مسن و کسانی که بیماری‌های زمینه‌ای فشارخون، دیابت، سابقه سکته مغزی و عمل قلب و سرطان دارند در مجالس به هیچ عنوان حضور پیدا نکنند و در خانه از طریق فضای مجازی و صدا و سیما مراسم عزداری را پیگیری کنند.
یزدانی افزود: با توجه به احتمال شیوع آنفلوآنزا از ماه آینده، باید به جد مراقب فرزندان و کودکان باشیم.
امامزاده حمزه یا باغ‌مزار، کهن‌ترین مسجد در کاشمر و در برگیرندهٔ آرامگاه منسوب به حمزه بن حمزه بن موسی کاظم، باغ و گورستان عمومی است و نزد شیعیان به عنوان یک امامزاده گرامی داشته می‌شود. این اثر در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۸۷۳۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران با دیرینگی صفوی به ثبت رسیده‌است.
امامزاده سید مرتضی در کاشمر هم مربوط به دوره قاجار است و در خیابان مزار این شهر واقع شده و با شمارهٔ ثبت ۱۴۸۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
بر اساس اعلام رسمی تاکنون ۳۵۲ هزار و ۵۵۸ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند و تعداد جان‌باختگان کرونا در کشور به ۲۰ هزار و ۲۶۴ تن رسیده است.