خانواده‌های دانش‌آموزان اتباع خارجی در سال های نه چندان دور، پس از اعلام زمان ثبت‌نام مدارس، نگران تحصیل فرزندان خود می شدند؛ چراکه در آن زمان تحصیل این دانش‌آموزان به ویژه اتباع افغان در مواردی همچون نداشتن مدارک و مجوزهای اقامتی با موانع بسیاری رو به رو می شد.
اکنون اما وزارت آموزش و پرورش با رفع محدودیت‌ها، فرصت و امکانات آموزشی را برای دانش‌آموزان اتباع خارجی فراهم کرده است. در واقع فرصت تحصیل در مدارس ایرانی برای دانش آموزان اتباع خارجی به ویژه افغان ها از سال ۱۳۹۳، پس از تاکیدات مقام معظم رهبری ایجاد شد.
در حال حاضر تعداد دانش آموزان اتباع خارجی در ایران ۵۶۰ هزار نفر اعلام شده است و تعداد بیشتر دانش‌آموزان خارجی در ایران، افغان هستند.
جمهوری اسلامی ایران با آغوش باز میزبان دانش‌آموزان اتباع در مدارس برای تحصیل است تا با آغاز سال تحصیلی جدید این فرزندان ساکن ایران نیز از تحصیل جا نمانند.
به دلیل محرومیت‌های دانش‌آموزان افغان، رهبر معظم انقلاب با صراحت برای جلوگیری از اعمال رفتار سلیقه‌ای در مدارس برای ثبت نام دانش آموزان اتباع خارجی اظهار کردند که هیچ کودک افغان، حتی مهاجرانی که به صورت غیرقانونی و بدون مدرک در ایران حضور دارند، نباید از تحصیل باز بمانند و امکان ثبت‌نام برای همه آنها باید در مدارس ایرانی میسر شود.
پس از سخنان رهبری، دولت در ابتدای سال ۹۴، برنامه‌هایی را برای شناسایی، ساماندهی و ثبت نام این افراد در مدارس ایران ایجاد و آموزش و پرورش هم برای برقراری عدالت و قائل شدن حق یکسان آموزشی، بخشنامه‌ای مبنی بر ممنوعیت جداسازی دانش آموزان اتباع خارجی و دانش آموزان ایرانی به مناطق و ادارات کل خود در سراسر کشور ابلاغ کرد.
همچنین مسوولان آموزش و پرورش در حوزه‌های مختلف تاکید کردند که دانش آموزان اتباع خارجی و ایرانی باید در کلیه فعالیت‌های آموزشی و پرورشی در درون مدرسه اعم از برگزاری مسابقات و اردوها، فعالیت‌های ورزشی، اجرای دوره‌های آموزش خانواده و تعلیم و تربیت دارای شرایط یکسانی باشند و نباید هیچ تفاوتی میان دانش آموزان در امور آموزشی، اجتماعی و فرهنگی مشاهده شود.
وزارت آموزش‌وپرورش هر سال در راستای سیاست‌های نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران درباره ساماندهی اتباع خارجی، شیوه‌نامه ثبت‌نام دانش آموزان اتباع خارجی مجاز در مدارس وزارت آموزش‌وپرورش برای سال تحصیلی جدید را به استان‌ها ارسال می‌کند.
مدارک معتبری که برای ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع در شیوه‌نامه امسال عنوان شده، عبارت است از گذرنامه دارای پروانه اقامت معتبر، کارت هویت ۱۳-۱۲ ویژه اتباع خارجی (صادره از اداره کل امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور)، کارت‌های آمایش ۱۴- ۱۳، برگ تردد بین‌شهری (معادل کارت آمایش)، دفترچه پناهندگی معتبر صادره از ناجا، دفترچه اقامت معتبر صادره از ناجا و دارندگان مدرک اقامتی ویژه (صادره از اداره کل امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور) است.
همچنین در این شیوه‌نامه تاکید شده است: ثبت‌نام از فرزندان لازم التعلیم حاصل از ازدواج بانوان ایرانی با مردان خارجی فاقد مدرک معتبر از طریق قانون تابعیت انجام می شود و ثبت‌نام دانش‌آموزانی که دارای مدارک هویتی و اقامتی تاریخ گذشته باشند، پس از تعیین تکلیف در کارگروه اتباع خارجی استان و از طریق صدور برگ تردد بین‌شهری انجام می‌شود.
بر اساس این شیوه‌نامه، ثبت‌نام از دانش آموزان دارای مدارک در خارج از محل صدور مدارک شناسایی نیز در صورت داشتن عذر موجه و پس از موافقت استان مقصد و اطلاع استان مبدأ از طریق صدور معرفی‌نامه توسط استان مقصد و ارائه مدرک شناسایی به مدرسه محل تحصیل بلامانع است.
دسترسی دانش‌آموزان تبعه خارجی به آموزش‌های مجازی
محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش ایرنا درباره شرایط تحصیل دانش‌آموزان اتباع خارجی اظهار داشت: ایران تنها کشوری است که بدون دریافت کمک مالی بیش از نیم میلیون نفر از اتباع خارجی را تحت آموزش قرار داده است.
وی افزود: در بازدید از مدارس دیده‌ام که دانش‌آموزان اتباع خارجی در کنار دانش آموزان ایرانی تحصیل می‌کنند و از همان خدمات دانش آموزان کشور برخوردار هستند.
وزیر آموزش و پرورش درباره تحصیل دانش‌آموزان اتباع خارجی در زمان شیوع ویروس کرونا گفت: تحصیل در شرایط کرونا هم برای دانش‌آموزان تبعه خارجی تفاوتی ندارد، سیاست ما در قبال اتباع خارجی و دانش آموزان ایرانی یکسان است.
حاجی میرزایی یادآور شد: توصیه می شود که کمیساریای پناهندگان کمک کند و برای بخشی از اتباع که به ابزار هوشمند از جمله تبلت و گوشی هوشمند دسترسی ندارند، با تامین این ابزار امکان ادامه تحصیل آنها را فراهم کند.
وی تاکید کرد: آموزش و پرورش دسترسی دانش آموزان اتباع خارجی را در شبکه شاد مهیا کرده است.
۵۰۰ هزار دانش‌آموز تبعه خارجی نیازمند ابزارهای هوشمند آموزشی
با توجه به نگاه مثبت جمهوری اسلامی ایران و وزارت آموزش و پرورش نسبت به تحصیل و زندگی اتباع خارجی، در حال حاضر شرایطی مهیا شده تا دانش‌آموزان اتباع خارجی هم بتوانند با خیالی آسوده در کنار سایر دانش‌آموزان ایرانی به تحصیل خود ادامه دهند.
اما امسال شرایط بازگشایی مدارس و تحصیل دانش‌آموزان به دلیل شیوع ویروس کرونا به گونه‌ای متفاوت از سال‌های گذشته است. تمامی مدارس و مراکز آموزشی کشور از اسفند ماه سال ۹۸ به دلیل شیوع ویروس کرونا تعطیل شد و آموزش ها در بستر فضای مجازی تداوم یافت.
آموزش و پرورش در این شرایط امکان دسترسی تمام دانش‌آموزان از جمله اتباع خارجی را به بستر شاد مهیا کرده تا آنها نیز در این سامانه آموزش و یادگیری را ادامه دهند.
آموزش و پرورش در مرداد امسال، پس از تهیه اطلس شناسایی وضعیت دانش‌آموزان اعلام کرد که بسیاری از دانش آموزان تبعه خارجی به دلیل دسترسی نداشتن به ابزار هوشمند ارتباطی مانند تبلت و گوشی تلفن همراه از اتصال به شبکه شاد محروم بودند.
در این راستا رضوان حکیم زاده معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش به خبرنگار ایرنا گفت: چهار میلیون و ۷۱۸ هزار دانش آموز به شبکه شاد وصل نشده اند که از این تعداد حدود ۵۰۰ هزار نفر از میان دانش آموزان تبعه هستند که به دلیل نداشتن ابزار هوشمند ارتباطی مانند تبلت و گوشی تلفن همراه از اتصال به شبکه شاد و بهره مندی از محتوای آموزشی در شبکه محروم هستند.
وی افزود: امیدواریم سازمان های بین المللی و کمیساریای مربوط به پناهندگان، وظایف خود را در قبال دانش آموزان اتباع به درستی ایفا کنند.
معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش درباره شرایط آموزشی دانش آموزان تبعه ایران گفت: تا جایی که به آموزش و پرورش مربوط می شود، بحث ثبت نام و در اختیار قراردادن فرصت های آموزشی از طریق فضای حضوری برای این عزیزان فراهم شده است اما دانش آموزان در شرایط فعلی نیازمند بسترهای فناوری و امکانات و تجهیزاتی هستند که در اختیار آموزش و پرورش نیست.
حکیم زاده خاطرنشان کرد: هموطنان، دستگاه‌ها و سازمان‌ها می‌توانند در یک پویش ملی، مسوولیت اجتماعی خود را با تهیه ابزار تحصیل برای این دانش آموزان ادا کنند.