از دو هفته گذشته و بعد از ورود شاخص بورس به کانال دو میلیون واحد بازار وارد مدار نزولی شد و از همان روز بازار به دلیل مقاومت نماگر بورس بر روی این کانال نوسان و افت و خیزهای بسیاری را تجربه کرد.
در ابتدا این روند از نظر فعالان بازار به دلیل رشدی که شاخص بورس در مدتی کوتاه برای عبور از کانال یک میلیون واحد تا دو میلیون تجربه کرد طبیعی بود و چنین اصلاحی در بازار را لازمه یک نفس‌گیری برای فتح قله‌های جدید می‌دانستند، اما به تدریج نگرانی‌های سهامداران جدی‌تر شد.
روند معاملات از هفته گذشته و با انتشار خبر مربوط به صندوق دارا دوم، سمت و سوی بی‌سابقه‌ای را به خود گرفت و هر روز به خصوص از ابتدای هفته جاری با رکوردهای جدید و غافلگیرکننده‌ای در افت شاخص بورس همراه بودیم. البته این روند از امروز معکوس شده و بازار بورس دوباره به مدار صعودی بازگشت.
دوشنبه هفته گذشته بود که شاخص بورس نخستین دقایق معاملات را با روند صعودی آغاز کرد اما با انتشار خبری مبنی بر منتفی شدن عرضه صندوق دارا دوم و عرضه بلوکی سهام دولت در پالایشگاه ها، شوک سنگینی به بازار وارد کرد و کل روند معاملات را از همان روز تغییر داد، براین اساس بورس از ابتدای هفته جاری روزهایی را پشت سر گذاشت که در تاریخ بورس ایران بی‌سابقه بوده است.
شائبه اختلاف دو وزارتخانه نفت و وزارت اقتصاد و دارایی بر سر عرضه صندوق دارا دوم ادامه داشت تا اینکه وزیر اقتصاد روز سه شنبه هفته گذشته در گفت و گویی از رفع مشکل با وزارت نفت و توافق برای عرضه صندوق دارا دوم خبر داد، به دنبال آن ساعاتی بعد سازمان خصوصی‌سازی اطلاعیه‌ای در خصوص توقف عرضه بلوکی سهام دولت در پالایشگاه را منتشر کرد که این موضوع مهر تاییدی بر صحبت وزیر اقتصاد، عرضه حتمی صندوق دارا دوم و امیدواری برای بهبود و بازگشت رشد به شاخص بورس شد.
با وجود توافقات صورت گرفته برای عرضه دارا دوم، تصور سهامداران و فعالان بازار نسبت به معاملات بورس تغییر کرد و با خاطری آسوده در انتظار بازگشایی معاملات بازار سهام و سبزپوشی شاخص بورس در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته بودند، در حالی که بازار برخلاف پیش‌بینی‌ها پیش رفت و همچنان افزایش عرضه در بازار و روند نزولی شاخص بورس تداوم پیدا کرد که کارشناسان علت افت بورس در این روز را عدم مدیریت در عرضه سهام عدالت توسط یک کارگزاری می دانند.
با توجه به وجود چنین وضعیتی در بازار، نه تنها از شدت عرضه در بازار کاسته نشد بلکه در چند روز اخیر افت بازار شتاب بیشتری را به خود گرفت و شاهد ثبت رکوردهای جدیدی از کاهش شاخص بورس بودیم، این موضوع عمده سهامداران را که به تازگی و به دنبال رشدهای شگفت آور شاخص بورس وارد بازار شده بودند را حیرت زده کرد و باعث شد تا با با عرضه و تصمیم‌های هیجانی خود بر افت بیشتر شاخص بورس دامن بزنند.
برخی از اقدامات حمایتی که در روز یکشنبه صورت گرفت، تب و تاب اصلاح شاخص بورس در بازار روز گذشته را کاهش داد و با کوتاه‌تر شدن صف‌های فروش نظاره‌گر بازگشت دوباره روند صعودی شاخص بورس بودیم که این موضوع توانست روزنه‌ای از امید را برای سرمایه‌گذاری دوباره در این بازار ایجاد کند.
حمایت مثبت دولت از بورس
«بهادر شمس»، کارشناس بازار سرمایه با اشاره به افت روزهای گذشته شاخص بورس گفت: این موضوع ناشی از عواملی متعدد بود، از هفته گذشته که بحث گشایش اقتصادی توسط دولت مطرح شد در بازار ارز شاهد افت قیمت دلار بودیم، کاهش نرخ دلار چشم‌انداز سودآوری شرکت‌هایی مانند فولاد و پتروشیمی که محصولات آنها با دلار قیمت‌گذاری می‌شد را تیره و تاریک کرد و باعث کاهش اقبال بازار به سمت این سهم‌ها شد.
وی به دیگر عامل تاثیرگذار در افت این روزهای شاخص بورس تاکید کرد و افزود: از روز شنبه با دستورالعمل سازمان بورس میزان اعتبار تخصیص داده شده به مشتری‌ها از سوی کارگزاری‌ها کاهش پیدا کرد، کارگزاری‌ها تا هفته گذشته می‌توانستند معادل ١٥ درصد از دارایی مشتری را به فرد اعتبار دهند در حالی که این عدد از روز ٢٦ مرداد ماه به ١٠ درصد کاهش یافت که این موضوع در ایجاد موج فروش در بازار تاثیرگذار بود.
این کارشناس بازار سرمایه، طرح فروش اوراق سلف نفتی را عامل سوم اثرگذار در افت شاخص بورس دانست و افزود: انتظار می‌رفت این عرضه بخشی از نقدینگی را جذب خود کند که فعلا با منتفی شدن این اوراق وضعیت بازار رو به بهبود رفته است.
وی با بیان اینکه روند کلی بازار همچنان صعودی است، گفت: به دلیل کسری بودجه دولت ممکن است حجم نقدینگی در بورس افزایش پیدا کند که این موضوع موجب افزایش تقاضا و قیمت سهام در بورس خواهد شد.
شمس حمایت دولت از بورس را مثبت اعلام کرد و افزود: این حمایت باعث شده تا عموم مردم جذب سرمایه‌گذاری در این بازار شوند اما متاسفانه به دلیل عدم وجود فرهنگ‌سازی درست برای سرمایه‌گذاری در این بازار نگرانی‌ها در معاملات بازار ایجاد شده که هیجاناتی را در معاملات با خود به همراه داشته است.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه روند نزولی بازار دیگر چندان ادامه‌دار نیست، اظهار داشت: با توجه به معاملات روز گذشته به نظر می‌رسد بازار به زودی به روند صعودی پایدار خود باز گردد.
وی اظهار داشت: بازار تا پایان شهریور روند خوبی را در پیش می‌گیرد و سود خوبی را عاید سهامداران خواهد کرد.
چنین اصلاحی برای ادامه معاملات بازار لازم بود
در ادامه «سلمان نصیرزاده»، کارشناس بازار سرمایه به خبرنگار ایرنا گفت: برخی نام روند اخیر شاخص بورس را ریزش گذاشتند در حالی که چنین چیزی اشتباه است، بازار در چند روز گذشته فقط وارد فاز اصلاح و استراحت شد.
وی افزود: شاخص بورس بعد از ٥٠ روز رشد مستمر که به صورت میانگین ١٢٠ درصد رشد کرد لازم بود تا چنین اصلاحی را تجربه کند.
نصیرزاده ادامه داد: بازار در زمان آغاز شیوع ویروس کرونا در اسفند ماه و مطرح شدن بحث آزادسازی سهام عدالت در اردیبهشت ماه وارد فاز اصلاحی مشابه چند روز گذشته شد.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: اصلاح شدیدی را که این دفعه بازار تجربه کرد ناشی از آزادسازی ٣٠ درصد دوم سهام عدالت، منتفی شدن عرضه دارا دوم و اختلافات موجود بین دو وزارتخانه بود که این مسایل به عنوان عوامل غیربازاری تلقی می‌شوند و عامل کلان بازار نبودند که بتوانند متغیرهای اصلی بازار را تحت تاثیر قرار دهند.
به گفته وی، بازار هر گاه بعد از رشد سنگین با چنین مسایلی روبرو شد، اصلاح قوی و پرشتابی را تجربه کرده است.
نصیرزاده اظهار داشت: با توجه به بحث حمایتی دولت از بورس، ورود نقدینگی جدید به این بازار و رکود حاکم در دیگر بازارها می‌توان اهداف بالاتری را برای رشد این بازار متصور شد همچنان پایه و اساس رشد این بازار، شرکت‌های بزرگ و ارزش محور هستند که به روند صعودی بازار کمک می‌کنند.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه بازار در نیمه دوم معاملات روز دوشنبه به روند صعودی بازگشت و معاملات آن متعادل‌تر شد، افزود: بازار اصلاح اصلی خود را انجام داده است و از اینجا به بعد تعادل و روزهای مثبت بیشتری از روزهای منفی را در بازار شاهد خواهیم بود.
وی با بیان اینکه نهادهای مالی به دنبال این نیستند که بازار از این به بعد به سرعت روند صعودی را در پیش بگیرد و هدف‌های جدیدی را کسب کند، گفت: افت و رشد اخیر شاخص بورس بسیار سریع بود، تعداد روزهای اصلاح بازار از پنج تا ١٠ روز کاری بود که این اتفاق در بازار به معنای اصلاح و رشدهای سریع تلقی می‌شود و به صورت فرسایشی نبوده است.
نصیرزاده به تکمیل اصلاح بازار تاکید کرد و گفت: بازار چند روزی را در این محدوده‌ها طی می‌کند و سهم‌های ارزش محور که پتانسیل مطلوب‌تری دارند نسبت به سهم‌های با بنیاد ضعیف پیشرو خواهند بود.
اصلاح در بطن شاخص بورس است
همچنین «روزبه شریعتی»، کارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می‌گوید: بازار بعد از رشد قابل توجهی که داشت و به شاخص بیش از دو میلیون واحد رسید پتانسیل اصلاح را داشت.
وی افزود: هر روند صعودی که به طور مستمر ادامه داشته باشد قطعا در بطن آن اصلاحی هم وجود دارد، اما اصلاح اخیر شاخص بورس ناشی از ترسی بود که به دنبال اخبار منتشر شده در بازار به وجود آمد و بر روند معاملات تاثیرگذار بود.
شریعتی خاطرنشان کرد: ۲.۵ میلیون نفر از سهامداران جدیدی که در بازار حضور دارند ذهنیتی از اصلاح و ریزش بازار ندارند و با تصمیمات هیجانی خود منجر به افت شاخص بورس شدند.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: این افراد این روزها و چنین افت‌های شاخص بورس را ندیدند، به همین دلیل برای جلوگیری از ضرر و زیان‌های سنگین برخی از رفتارهای هیجانی را از خود بروز می‌دهند.
وی گفت: بازار بیش از اندازه با سرعت بالا رفته بود به همین دلیل پیش‌بینی یک اصلاح طبیعی با سرعت و شتاب کمتری در بازار وجود داشت.
شریعتی اظهار داشت:با توجه به رشد ٢٥ درصدی قیمت دلار نیمایی نسبت به دو ماه گذشته و افزایش قیمت محصولات در بورس کالا قیمت سهام نباید در بورس با چنین افتی همراه می‌شد، اما اکنون دیگر روند بازار متعادل شده و از روز گذشته روند منطقی را در پیش گرفته است.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: شاخص بورس بین کانال یک میلیون و ٨٠٠ هزار واحد تا دو میلیون واحد در نوسان خواهد بود و برای رشد بیشتر آن نیازمند محرکی قوی مانند تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌های دولتی است تا بتواند خود را در این کانال تثبیت کند.
وی با اعتقاد بر اینکه کاهش قیمت سهام و افت بیشتر شاخص شاخص بورس منطقی نیست، گفت: بازار، صعودی خواهد بود اما سهامداران نباید در انتظار رشدی پرشتاب مانند رشد چند وقت گذشته در بازار باشند.
شاخص بورس به دنبال بهانه برای اصلاح بود
«مصطفی امید قائمی»، کارشناس بازار سرمایه به خبرنگار ایرنا گفت: سهامداران باید این موضوع را قبول داشته باشند که همیشه بعد از هر رشد سنگینی، ایجاد نوسان در بازار حتمی است و معاملات بازار باید به طور حتم با افت و خیزهایی همراه شود.
وی افزود: گاهی اوقات یک علت می‌تواند فقط بهانه‌ای برای اصلاح شدید معاملات باشد و بازار گاهی به دنبال بهانه برای اصلاح یا صعود غافلگیرکننده می‌گردد.
امیدقائمی خاطرنشان کرد: اخبار خوب منتشر شده برای پالایشگاه‌ها و انتشار گزارش مالی شرکت‌ها تا چند روز آینده، به طور حتم به بازار کمک خواهد کرد تا بتواند دوباره به مسیر اصلی خود که روند صعودی است، بازگردد.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: مشکلی که در بازار وجود دارد رفتار هیجانی از سوی سهامداران است که در زمان خرید و فروش شاهد آن هستیم در حالی که اگر در نوسان اخیر بازار سرمایه سهامداران به هیجان خود غلبه می‌کردند و دست به رفتارهای هیجانی نمی‌زدند بازار با چنین شتابی وارد فاز اصلاحی نمی‌شد.
وی افزود: سهامداران باید بر مبنای اطلاعات پایه و بنیادی شرکت‌ها تصمیم به خرید و فروش سهام در بازار بگیرند.
امیدقائمی به علت اصلاح شاخص بورس تاکید کرد و گفت: عمده علت افت این روزهای بازار و افزایش عرضه در بازار ناشی از آزادسازی سهام عدالت بود که در کنار آن انتشار اخباری مبنی بر عرضه اوراق سلف نفتی و منتفی شدن عرضه دارا دوم بر افت شاخص بورس تاثیرگذار بود اما دو عامل آخر را نمی‌توان به عنوان عامل و پایه اصلی افت شاخص بورس مطرح کرد.
وی با بیان اینکه بازار همیشه همراه با افت و خیز است و نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی از اتفاقات بازار ارائه داد، افزود: بازار روز گذشته به جهت نقدشوندگی، معاملات خوبی را پشت سر گذاشت به همین دلیل دیگ نمی‌توان اصلاح چندان سنگینی را برای بازار پیش‌بینی کرد.
افت شاخص بورس بعد از برگزاری مجامع
«مصطفی صفاری»، کارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اعلام کرد: معمولا بعد از اتمام فصل مجامع و تقسیم سود، بازار چنین روندی را در پیش می گیرد اما اصلاحی که بازار سال‌های گذشته بعد از برگزاری مجامع تجربه کرده کمتر از امسال بوده است.
وی افزود: برخی تصور می‌کردند بازار باید با رشد پرشتابی همانند فصل بهار همراه باشد در حالی که به دلیل تقسیم سود در ماه‌های تیر و مرداد، سهامداران نباید انتظار رشدی مانند چند ماه گذشته را می کشیدند.
صفاری گفت: انتظار داریم تا روز شنبه که گزارش پنج ماه تولید و فروش شرکت‌ها منتشر می‌شود و نیز تا چند روز آینده که حساب سود و زیان شرکت‌ها مشخص می شود بازار به مسیر صعودی بازگردد.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: اکنون بازار دچار خلا اطلاعاتی از بازار است به همین دلیل در شهریور ماه با رشد ملایمی در معاملات همراه هستیم اما از مهر و آبان ماه به دلیل شفافیت اطلاعات و تولید و فروش شرکت‌ها شاهد رشد بازار خواهیم بود.
وی گفت: سهامداران شک نداشته باشند که روند کلی بازار در آینده صعودی است و نباید از ترس چنین اصلاحاتی در بازار به سرعت تصمیم به فروش سهام خود در بازار بگیرند.
صفاری در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا ممکن است هفته آینده معاملات بورس تحت تاثیر عرضه دارا دوم قرار گیرد و با روند نزولی مواجه شود یا خیر، گفت: میزان خرید هر کد پنج میلیون تومان است، بنابراین پنج میلیون تومان عدد چندان بالایی نیست که باعث شود سهامداران به سمت نقد کردن سهام خود و افزایش عرضه در بازار پیش روند.