به اعتقاد برخی کارشناسان بین المللی یکی از تبعات شیوع بیماری کرونا، ایجاد دوگانه های متضاد در حوزه‌های مختلف بوده که تا قبل از آن نمود چندانی نداشت؛ از جمله این موارد دوگانه سلامت و امور مذهبی و اعتقادی که در اقصی نقاط جهان به انحاء مختلف و متناسب با درجه مذهبی بودن کشورها اثرگذاری داشته است.
تا پیش از شیوع این ویروس، برگزاری مراسم های مذهبی و آیینی به صورت عادی و برگرفته از اعتقادات مذهبی در جریان بود ولی با انتشار بیماری کرونا و توصیه به پیشگیری از تجمع و رعایت فاصله فیزیکی این روند با مخاطره همراه شد.
اجرای مراسم‌ها، آیین‌ها و فرایض دینی و مذهبی با حفظ سلامت و امنیت جان شهروندان در زمان وقوع بیماری‌های همه گیر در دنیا یکی از حساسترین موضوعات تصمیم‌گیران بوده که نیازمند تامل و تدبیر خاصی است.
ایران نیز به دلیل ماهیت و نوع فرهنگ حاکم از این موضوع مستثنی نبوده و پس از شیوع بیماری کرونا همواره یکی از دغدغه‌های مردم و مسوولان نحوه و چگونگی ادای فرائض دینی و مذهبی بوده و هست.
اگرچه نگاه مترقیانه رهبر معظم انقلاب نسبت به این مهم دشواری این مسیر را آسان کرد اما تعامل، همکاری و هماهنگی حوزه دینی متاثر از تفکر ناب مذهب شیعه هم در نوع خود بی نظیر و مثال زدنی است.
تقارن شیوع ویروس کرونا با ایام ماه رمضان و همراهی و همدلی متولیان برگزاری مراسم‌های این ماه به خصوص شب‌های قدر تجربه‌ای گرانبها برای مسولان بود که به علت آثار مثبت برجا مانده، مبنای تصمیم‌گیری در خصوص دیگر برنامه‌های مذهبی از جمله برپایی نمازهای جماعت در مساجد و نمازهای جمعه بوده است.
در پیش بودن ایام محرم و صفر که از اهمیت و ویژگی خاصی در قاموس ایرانیان برخوردار است، بار دیگر موجب شد تا دست اندرکاران مدیریت بیماری کرونا، نسبت به ارزیابی شرایط شیوع، ابتلا و چگونگی برگزاری مراسم‌های محرم و صفر با همفکری و مشورت نهادهای متولی نسبت به تبیین چارچاب و ضوابط آن اقدام کنند.
این دستورالعمل‌هال به عنوان نقشه راه برگزاری مراسم محرم امسال با هدف تعادل بخشی میان حفظ سلامت شهروندان با برگزاری ایام سوگواری سید سالار شهیدان اباعبدالله الحسین(ع)، جلوگیری از انتشار و شیوع بیماری در کشور و اجرای مطلوب برنامه های سوگواری محرم و صفر تدوین شد.
مدیرکل تبلیغات اسلامی همدان: مراسم عزاداری در حسینیه‌ها، تکایا، مساجد و هیات‌های مذهبی در اماکن و فضاهای باز با رعایت فاصله‌گذاری فیزیکی یعنی از هر طرف حداقل ۲ متر و تجمع‌های حداقلی برگزار می‌شود.
در این راستا سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان مسئول اجرای این دستورالعمل انتخاب و مکلف شد با تشکیل کارگروه "مراسم عزاداری" ذیل کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی ستاد مدیریت کرونا اقدام های لازم را انجام دهد.
البته در این کارگروه نمایندگان دستگاه‌های فرهنگی، حوزوی، مذهبی، هیات‌ها، حسینیه‌ها، تکایا، مداحان، استانداری، نیروی انتظامی، دادستانی، علوم پزشکی، سازمان بسیج، آموزش و پرورش، ورزش و جوانان، صدا و سیما، فرهنگ و ارشاد اسلامی حضور دارند و بنا به ضرورت، نسبت به اجرای دقیق و نظارت بر فرایند دستورالعمل و پروتکل‌های پیش بینی شده تکالیفی عهده دار هستند.
در همین ارتباط مدیرکل تبلیغات اسلامی همدان به تشریح برنامه های پیش بینی شده پرداخت و گفت: بخش نخست برنامه ها مربوط به این ایام پیش از آغاز ماه محرم بوده و در این راستا حول سه محور "هماهنگی، اقناع و اطلاع رسانی" نسبت به شرایط خاص حاکم بر مراسم سال‌جاری برای گروههای هدف، اقدام شده است.
حجت الاسلام محمد هادی نظیری یادآوری کرد: یکی از تکالیف سازمان تبلیغات اسلامی تشکیل جلسات منظم و مستمر و دعوت از نمایندگان و هیات امنای هیات‌های مذهبی، حسینیه‌ها، تکایا و مداحان موثر نسبت به عملیاتی کردن اقدامات پیشگیرانه است.
وی اضافه کرد: در این راستا از نمایندگان هیات های مذهبی و ماحان و هیات امنا دعوت به عمل آمده و با گردهمایی آنها در حسینیه امام خمینی(ره)، باید و نبایدهای عزاداری در محرم برای آنها شفاف سازی و آشکار شد.
مدیرکل تبلیغات اسلامی همدان اضافه کرد: ضوابط اجرای برنامه‌های عزاداری در محرم در مناطق مختلف با توجه به روند بیماری تدوین شده است و مراسم عزاداری در حسینیه‌ها، تکایا، مساجد و هیات‌های مذهبی در اماکن و فضاهای باز با رعایت فاصله‌گذاری فیزیکی یعنی از هر طرف حداقل ۲ متر و تجمع‌های حداقلی برگزار می‌شود.
حجت الاسلام نظیری رعایت کاهش ساعات برگزاری مراسم یعنی حداکثر ۲ ساعت، ممنوعیت جابجائی هیات‌ها و دسته روی، ممنوعیت استفاده از طبل، سنج و وسایل مشابه در برگزاری مراسم را از دیگر مولفه ها برای پیشگیری از شیوع کرونا دانست.
وی گفت: زنجیر زنی یکی از برنامه های عزادارن در ماه محرم است که در این زمینه فرد باید از زنجیر شخصی استفاده کرده و در صورت استفاده از زنجیر هیات ابتدا باید آن را ضدعفونی کرده سپس از ابتدا و تا پایان عزاداری ماه محرم این زنجیر را فقط او استفاده کند.
مدیرکل تبلیغات اسلامی همدان با بیان اینکه سینه زنی و زنجیر زنی (با زنجیر شخصی) در محل مراسم بدون جابجائی مجاز است گفت: ضرورت رعایت فاصله گذاری فیزیکی در مراسم عزاداری، استفاده از ماسک به صورت مستمر و اجرای دقیق پروتکل‌های بهداشتی مرتبط با مراسم و نذورات مورد تاکید است.
مدیرکل تبلیغات اسلامی همدان: مراسم شیرخوارگان حسینی و روز سوم عاشورا امسال در همدان برگزار نمی‌شود.
با توجه به ممنوعیت برگزاری مراسم‌های خاص در برخی استانها نظیر یوم‌العباس در زنجان، نخلگردانی در یزد، تشت‌گذاری در اردبیل، قالیشوران اصفهان، شیرخوارگان حسینی و امثالهم، در همدان نیز بگفته حجت الاسلام نظیری، مراسم خاص سومین روز عاشورا که مختص عزداران شهر همدان است به دلیل تجمع، تراکم و جابجائی و همچنین ضرورت پیشگیری از شیوع و سرایت کرونا، ممنوع است.
مدیرکل تبلیغات اسلامی همدان اظهار داشت: امسال فضای ادارات، مدارس و باشگاه‌های ورزشی همدان برای برگزاری آیین‌های عزاداری امام حسین(ع) اختصاص می‌یابد و به دستور استاندار همه دستگاه‌ها مکلف به همراهی در این رویکرد هستند.
فعالیت حدود ۲ هزار و ۹۰۰ هیات مذهبی در همدان
حجت الاسلام نظیری بیان کرد: حدود سه هزار هیات مذهبی در استان همدان فعال هستند که ۲ هزار و ۲۰۰ مورد از این تعداد ثبت شده و ۷۰۰ هیات در سامانه سازمان تبلیغات اسلامی همدان مشخصات شان را ثبت نکرده‌اند.
حجت الاسلام نظیری اضافه کرد: سامانه‌ای به نام «بیرق» طراحی و راه‌اندازی شده که هیات‌های مذهبی متقاضی برای برگزاری مراسم عزاداری در ماه محرم و صفر ملزم به ثبت مشخصات خود و دریافت کد رهگیری هستند.
وی ادامه داد: مسوولان همه هیات ها به قصد برپایی عزاداری، لازم است علاوه بر نام نویسی در سامانه و دریافت کد عضویت، مجوز خاصی از سازمان تبلیغات اسلامی استان دریافت کنند و متعهد به اجرای رعایت پروتکل های ابلاغی وزارت بهداشت شوند.
با افراد خودسر برخورد شود
استاندار همدان نیز در این ارتباط بیان کرد: با توجه به ارادت مردم و شیعیان به ائمه معصومین(ع) به ویژه امام حسین(ع) مراسم عزاداری برای سیدالشهدا با رعایت پروتکل های تدوین شده در ماه محرم برگزار می‌شود.
سید سعید شاهرخی با بیان اینکه عزاداری نباید در محیط‌های بسته برگزار شود از مسوولان سازمان تبلیغات اسلامی خواست بر نحوه برگزاری مراسم عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) و رعایت پروتکل‌های بهداشتی نظارت جدی داشته باشند.
استاندار همدان: تیم‌هایی برای نظارت، راهنمایی و تذکر به هیات‌های عزاداری بسیج شوند و در صورت مشاهده استمرار تخلف بهداشتی با فرد متخلف مطابق قانون برخورد کنند.
وی اظهار داشت: باید تیم‌هایی را برای نظارت، راهنمایی و تذکر به هیات های عزاداری بسیج شوند و در صورت استمرار تخلف بهداشتی با فرد متخلف مطابق قانون برخورد کرد.
وی اظهار داشت: این وهن تشیع، نظام اسلامی و عزاداری برای امام حسین(ع) است که با وجود تاکید رهبر فرزانه انقلاب و دیگر علما بر ضرورت رعایت پروتکل های بهداشتی، هیات یا افراد خودسر به این موضوع بی توجه باشند در حالیکه حفظ سلامت مردم خط قرمز ما است.
توصیه اخلاقی امام جمعه به عزاداران حسینی
نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه شهر همدان نیز گفت: وضعیت این استان به تازگی از شرایط قرمز خارج شده است و مردم باید پروتکل های بهداشتی را همچنان رعایت کنند همچنین استفاده از ماسک در مهار این بیماری می تواند بسیار بازدارنده باشد.
حجت الاسلام حبیب الله شعبانی موثقی اضافه کرد: دستورالعمل‌هایی از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا برای محرم ابلاغ شده است که باید همه هیات های مذهبی، مداحان و متولیان حسینیه ها و مساجد این شیوه نامه‌ها را رعایت کنند.
وی اضافه کرد: مدیران هیات‌های مذهبی، بزرگان، مداحان و واعظان بدانند مکتب امام حسین(ع) مکتب عقلانیت است و ایثار به معنای مبارزه با ظلم و داشتن روحیه عدالت طلبی است و این تفاسیر به معنای نفی عزاداری نیست.
امام جمعه همدان: اگر طولانی شدن مراسم عزاداری موجب بروز و شیوع بیماری کرونا شود، در برابر این موضوع مداحان و متولیان مراسم مسوول هستند.
نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه شهر همدان افزود: دولت و مسوولان برای برگزاری مراسم عزاداری اباعبدالله حسین(ع) همراهی و پروتکل‌هایی تدوین کرده اند که باید همه افراد نسبت به رعایت این دستورالعمل‌ها اهتمام ورزند.
حجت الاسلام شعبانی موثقی با بیان اینکه نباید با این مساله برخورد عاطفی داشته باشیم ادامه داد: این نوع نگرش به مکتب امام حسین(ع) به عنوان مکتب عقلانیت دینی و نه بشری که منفعت گرا شده، آسیب می‌زند.
وی با تاکید بر ضرورت رعایت فاصله گذاری اجتماعی خطاب به مداحان تاکید کرد: اگر طولانی شدن مراسم عزاداری موجب بروز و شیوع بیماری کرونا شود، در برابر این موضوع مسوول هستید.
حجت الاسلام شعبانی موثقی بیان کرد: هر چند دشمن دنبال تضعیف محرم و عزاداری برای امام حسین (ع) است اما بیشترین همکاری با ستاد مقابله با کرونا را ائمه جمعه، افراد مذهبی، اهل مسجد و مردم مومن و انقلابی داشتند.
سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت تا ظهر دوشنبه هفته جاری ۳۴۵ هزار و ۴۵۰ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند و با فوت ۱۶۵ نفر در ۲۴ ساعت گذشته، شمار جان‌باختگان این بیماری به ۱۹ هزار و ۸۰۴ نفر رسید.