در تقویم ایران امروز اول شهریور روز پزشک است. روزی که به یاد بزرگ مرد طبابت ایران برای تجلیل و قدردانی از سفید پوشان نجات بخش مردمان این سرزمین نامگذاری شده اما امسال روز دیگری است.
از اول اسفند پارسال که به طور رسمی ورود ویروس وحشی کرونا به ایران اعلام شد تا امروز جامعه پزشکی استراحت نداشته است.
پزشکان، پرستاران، پیراپزشکان، متخصصان علوم آزمایشگاهی، رادیولوژیست ها ۶ ماه سخت و طاقت فرسا را طی کرده اند، هر کس از اقصی نقاط ایران حتی اگر از مدیریت کرونا و کمبودها و برخی تصمیمات گلایه و انتقادی داشته باشند، می داند و اعتراف می کند که جامعه فرهیخته ۱۰۰درصد توانش را گذاشته تا در فضای مه آلود و مبهم این پاندمی جدید و بحث برانگیز هر چه بیشتر جان مردم حفظ شود.
روز پزشک امسال اما متفاوت است. سفید پوشان طبیب در ایران روز پزشک امسال رخت عزا به تن دارند، آنها دوستان و همکاران زیادی را در این جنگ نابرابر از دست داده اند به چشمان خود دیده اند که چگونه هر روز تعداد زیادی از هموطنانشان در آی سی یو و تخت های بیمارستانی در برابر ویروس ناشناخته کرونا تسلیم شدند و چشم بر دیار فانی بستند.
مراسم روز پزشک امسال هم برگزار شد اما در فضای کاملا متفاوت. در سالن های خلوت با رعایت فاصله گذاری اجتماعی که روی صندلی های آن به جای انبوه پزشکان که در همهمه مراسم به هم لبخند می زنند و عکس می گیرند، تابلوی ۱۶۰ جان باخته چیده شده بود.
صحنه ای متفاوت که از بالای سن سخنرانی معاون اول رئیس جمهوری را به بغض واداشت.
اندوه می خرند و جان می فروشند
سخنرانی و پیام تبریک روز پزشک امسال هم بود اما تبریک روز پزشک در زمانی که دو موج سنگین کرونا را پشت سر گذاشته و بیم و امید موج های بعدی به خصوص در پاییز پیش روست، چگونه میسر است.
سعید نمکی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نوشت: بیان گذشت و ایثار جامعه پزشکی را با هیچ دوربین و واژه ای نمی توان به تصویر کشید. بزرگترین پاداش به پزشکان، رعایت دستورالعمل های بهداشتی است و از همه مردم می خواهم که در ایام عزاداری بیشتر با همکاران ما همراهی و همکاری کنند.
وی ادامه داد: پزشکان وقتی لباس سفید روپوش را می پوشند، لباس احرام شان است که به طواف بیمار در سخت ترین شرایط می روند. کار پزشکی، کار خریدن اندوه و فروختن جان است که آن را با هیچ معیار مادی نمی توان قیاس کرد. گاهی حرف از ویزیت و تعرفه می زنند و من شرمسار می شوم. مگر می شود دقایقی که این عزیزان بر بالین بیمار می گذرانند را با پول جبران کرد. مگر می‌شود وقتی عده‌ای دارند پول پارو می‌کنند و پزشکان اندوه جارو می‌کنند را با معیار مادی سنجید. این عظمت بزرگتر از آن است که با دوربینی به تصویر کشیده یا با کلامی بیان کرد.
تدروس ادهانوم مدیر کل سازمان بهداشت جهانی برای روز پزشک ایران پیام فرستاد و نوشت: در شرایط همه گیری کووید-۱۹، بسیاری از پزشکان ایرانی برای کمک به دنیا با اقداماتی مانند تحقیق و پژوهش و ارتقاء علوم پزشکی (خصوصا) در شهرهای تهران و شیراز، تلاش کردند، اما در کمال تاسف برخی پزشکان ایرانی و کارکنان سلامت به این ویروس آلوده و فوت شدند، زیرا نیازهای دیگران را بر خود ترجیح دادند. ما غمی را که ایران به خاطر از دست دادن پزشکان، پرستاران و دیگر اعضای حرف پزشکی تجربه کرد ارج می‌نهیم. همدردی عمیق خود را برای این ضایعه و تشکر صمیمانه ام را به خاطر این خدمات و فداکاری بزرگ پذیرا باشید.
وی افزود: همچنین از متخصصان بهداشت و درمان به خاطر شهامت، ازخودگذشتگی و تعهدشان متشکرم و از مردم خواهشمندم برای نشان دادن همکاری و حمایتشان از کادر درمان به توصیه‌های بهداشتی عمل کنند. همه افراد در مبارزه با این ویروس و پایان همه گیری نقش دارند.
اما گذشته از پیام ها و تبریکات رسمی وقتی پای سخن جامعه پزشکی ایران می نشینیم، حکایت دیگری است، زنان و مردان فداکاری که روز و شب ندارند، آنان رزمندگان جنگ بزرگی هستند که دشمن را نمی بینند، دشمن کوچک و نامرئی است باید به علائم و نشانه های آن توجه کنند، دشمنی که چهره عوض می کند، گاهی قوی تر می شود و گاهی عملکرد ما به او دست بالا می دهد.
۱۶۶ جانباخته کرونا در جامعه پزشکی
حسین کرمانپور مدیر اورژانس بیمارستان سینا درباره حال و هوای پزشکان در روز پزشک امسال به خبرنگار ایرنا گفت: ۳۶۰ هزار نفر در رشته های مختلف شماره نظام پزشکی دارند اما از این تعداد حدود ۷۵ درصد در حوزه پزشکی فعالیت می کنند که حدود ۲۰۰ هزار نفر هستند. از این تعداد ۱۴۵ هزار نفر پزشک عمومی و متخصص هستند که اکثریت آنها در کنار اکثریت جامعه پرستاری درگیر کرونا هستند و بیش از ۶ هزار نفر از این افراد در ماههای گذشته حداقل یکبار به کرونا مبتلا شده اند و این آمار روز به روز در حال افزایش است.
وی افزود: تا امروز ۱۶۶ نفر از کادر پزشکی پرستاری در کشور در مبارزه با کرونا جان خود را از دست داده اند، ۲۰ درصد این افراد پرستار هستند، ۳۰ درصد پزشک عمومی و ۳۰ درصد پزشک متخصص هستند و متخصصان داخلی، زنان و متخصصان عفونی، طب اورژانس و بیهوشی بیشترین سهم را در بین گروه های متخصص جانباخته دارند.
مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی ادامه داد: بعد از شروع و اعلام اپیدمی کرونا در ایران، جامعه پزشکی با فداکاری توانست بعد از مدت کوتاهی، اپیدمی کرونا را تا حدی کنترل کند و شیب موارد ابتلا و فوت کرونا را کم کردند به طوری که تحسین مردم ایران و مجامع جهانی را برانگیخت اما مشکل از آنجا شروع شد که زمان ادامه اپیدمی کرونا در ایران طولانی شد و محاسبات اولیه اشتباه از آب درآمد.
کرمانپور گفت: این وضعیت مانند این است که به یک رزمنده پس از چند ماه سختی و مبارزه (با کرونا) بگویند، جنگ تمام شده و به خانه برگردید. فرد رزمنده بر گشته و به درخانه رسیده اما ناگهان به او می گویند، اشتباه کردیم جنگ تمام نشده و دوباره به میدان نبرد برگردید. این نوع برخوردها جامعه پزشکی کشور را بیش از پیش خسته و فرسوده کرده است.
وی افزود: اشتباهی که رخ داد این بود که درست پیش بینی نکردیم مدت زمان اپیدمی کرونا تا کی طول می کشد و متاسفانه برخی بازگشایی ها و رعایت نکردن پروتکل های بهداشتی، دورهمی ها و همنشینی ها به این مساله دامن زد تا امروز که همه می ترسیم، مراسم های مختلفی که برگزار می شود، این چرخه را تکمیل کند و دوباره با موج جدید و بزرگ کرونا در پاییز مواجه شویم.
مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی گفت: اشکال کار اینجاست که رعایت نکردن اصول بهداشتی و برگزاری مراسم ها و دورهمی ها اثرش را همین فردا نشان نمی دهد بلکه بعد از دو هفته تا یک ماه بعد اثر آن را در پر شدن بیمارستانها و آی سی یوها و افزایش موارد مرگ مشاهده می کنیم یعنی اگر اول شهریور پروتکل ها را رعایت نکنیم احتمالا اواخر شهریور موج و پیک جدید کرونا ایجاد می شود و متاسفانه آخر شهریور با سرد شدن هوا و شرایط جدید جامعه پزشکی با یک وهم و ترس بزرگ مواجه است.
وی افزود: همه می دانیم که نبرد سخت در پاییز امسال مانده است. نه تنها در نبرد اول پیروز نشده ایم بلکه در نبرد دوم ممکن است رویکرد مناسبی نداشته باشیم و این سختگیری ها و آسان گیری ها دوباره باعث افزایش مبتلایان و فوتی ها بشود.
جانبازان سفید پوش
کرمانپور ادامه داد: هم جامعه پزشکی و هم خانواده آنها به شدت درگیر ویروس کرونا هستند و جدا از ترس و واهمه و مشکلات روحی و روانی کرونا که به آنها وارد می شود، بسیاری از جامعه پزشکی یکبار به ویروس کرونا مبتلا شده، بهبود یافته اند و دوباره به سر کار برگشته اند، به جز شهدا و جانباختگان کرونا در جامعه پزشکی تعداد زیادی هم جانباز داریم، به عنوان مثال در بیمارستان امام حسین رزیدنت طب اورژانس داریم که مبتلا به دیابت است، این پزشک در ماه آخر دوره دستیاری که می خواست تخصص بگیرد به کرونا مبتلا شد و متاسفانه چون دیابت داشت یک چشم او نابینا شد.
دوام بیاور، دلاور
وی گفت: وضعیت و حال و هوای جامعه پزشکی در سال کرونا درست مانند فضای جنگ است به همین علت به آنان مدافعان سلامت می گوییم و درست مانند فضای تبلیغات جنگ به دنبال ایجاد فضایی هستیم که به آنان روحیه بدهیم تا بتوانند دوام بیاورند. بسیاری از هنرمندان، بازیگران و افراد سرشناس کشور در پویش «جان من، ایران من» پیام فرستادند به جامعه پزشکی روحیه دارند و کمک کردند تا بتوانیم این فضای سخت را تحمل کنیم و جامعه پزشکی در بیمارستانها، مطب ها، آزمایشگاهها، رادیولوژی ها روحیه بگیرند.
مدیر اورژانس بیمارستان سینا افزود: پزشکان در ماههای گذشته صحنه های دلخراش زیادی در بیمارستانها دیده اند، کودکان زیادی به کرونا مبتلا شده اند. بسیاری از آنها خودشان فرزند دارند و این صحنه ها آنان را پریشان می کند، بعد هم به خانه می آِیند و باید با سختی لباس های خود را دربیاورند و تلاش کنند که خانواده مبتلا نشود.
وی گفت: جامعه پزشکی از برخی رفتارهای مردم نیز گله مند هستند، بسیاری از مردم پروتکل های بهداشتی را جدی نگرفته اند، افراد زیادی را داریم که یکی از نزدیکان خود را به علت کرونا از دست داده اند اما بدون رعایت پروتکل در مراسم تشییع جنازه شرکت می کنند و باز هم به گسترش این ویروس دامن می زنند، این نوع رفتارها دیگر به تصمیم سازی و دولتمردان ربطی ندارد.
کرمانپور ادامه داد: گلایه های زیادی به برخی تصمیمات مدیریتی و رعایت نشدن پروتکل های بهداشتی توسط مردم وجود دارد. اگر مردم به آمار دولتی اعتماد ندارد و تصور می کنند آمار واقعی بیش از آمار رسمی است، پس باید بیشتر رعایت کنند. گرچه به بازگشایی ها گله داریم اما باید مسائل اقتصادی را هم در نظر بگیریم، اقتصاد بسیاری از خانواده ها مبتنی بر روز کار کردن و شب خوردن است، بسیاری از خانواده ها اندوخته و پس اندازی ندارند، این شکل اقتصاد باعث می شود که عده ای مجبور شوند، قرنطینه را بشکنند و به خیابان بیایند.
مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی افزود: بسیاری از پزشکان هم با مشکلات اقتصادی مواجه شده اند و در این شرایط کرونا چون عده کمتری به مطب مراجعه می کنند، اگر یک پزشک پارسال ماهی ۲۰ میلیون تومان از مطب درآمد داشت امروز این درآمد را ندارد و اگر هم فوت کند و شهید شود، واقعا خانواده او دچار مشکل می شوند. موضوع شهید خدمت نیز هنوز در حد مصوبه است و تا زمانی که خانواده شهدای مدافع سلامت از مزایای این عنوان برخوردار شوند، ماهها طول می کشد.
مردم از پشت خنجر نزنند
وی گفت: در این شرایط جامعه پزشکی از مردم می خواهند که پروتکل های بهداشتی را رعایت کنند، یعنی ماسک بزنند، فاصله گذاری را رعایت کنند، شستن وشوی دست و عدم تجمع را انجام دهند، اگر مردم این چهار کار را انجام دهند و خسته نشوند، حداقل می دانیم که در جبهه جنگ از طرف خودی ها بمباران نمی شویم و از پشت خنجر نمی خوریم. از مسئولان هم می خواهیم در این شرایط سخت کرونا حمایت های واقعی داشته باشند، بیانیه دادن و سخنرانی و آهنگ و سرود خواندن تا حدی رنگ و لعاب دارد، باید سراغ حمایت های علمی بیایند تا پزشک رزمنده خیالش راحت شود اگر اتفاقی افتاد حمایت می شود.به عنوان مثال خیلی از وعده ها و شعارهایی که مسئولان بانک ها برای وام دادن به پزشکان می دهند عملی نشده است و بیشتر جنبه تبلیغی برای خود بانک ها دارد.
کرمانپور افزود: پزشکان در شرایط سخت کرونایی هستند و هر هفته چهار مطب پزشک در کشور به علت مشکلات اقتصادی تعطیل می شوند و از آنها حمایتی نمی شود.
بغض معاون اول از تصاویر شهدای مدافع سلامت
علیرضا سلیمی، معاون سازمان نظام پزشکی و رئیس انجمن بیهوشی ایران به خبرنگار ایرنا گفت: امسال در شرایط خاصی روز پزشک سپری می کنیم، مراسم روز پزشک، پنجشنبه (۳۰ مرداد) در برج میلاد برگزار شد البته بسیار خلوت بود و برای رعایت فاصله گذاری اجتماعی، عده کمی در این مراسم شرکت کردند، نکته قابل توجه این مراسم این بود که تصویر نقاشی شده ۱۶۶ شهید کرونا از جامعه پزشکی روی صندلی ها گذاشته شده بود.
وی افزود: آقای جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری مهمان و سخنران مراسم روز پزشک بود، وقتی ایشان پشت تریبون قرار گرفتند و خواستند سخنرانی کنند، دیدیم که با بغض و ناراحتی صحبت می کنند که برای همه ما عجیب بود، چون ایشان همیشه قاطع صحبت می کنند، آقای حناچی شهردار تهران سخنران بعدی بود که او هم خیلی حزن انگیز صحبت کرد و گفت، حالا می فهمم چرا آقای جهانگیری ناراحت بودند، از این بالا این صحنه که تعداد زیادی تصویر پزشکان و شهدای خدمت مدافع سلامت هستند، واقعا ناراحت کننده است.
معاون سازمان نظام پزشکی گفت: در چند ماه اخیر ۱۶۶ شهید خدمت از جامعه پزشکی در مبارزه با کرونا داده ایم، تعداد مبتلایان به کرونا در بین جامعه پزشکی بسیار بالا و چندین برابر جامعه عمومی است و همکاران جامعه پزشکی به شدت خسته و فرسوده هستند اما همه ایستاده ایم که نیفتد زندگی و همه این تلاش ها برای این است که در بین مردم زندگی ادامه داشته باشد و چرخ های زندگی بچرخد.
وی افزود: فضای شهر، بیلبوردها، رسانه ها همه مملو از پیام های قدردانی از جامعه پزشکی که کمک می کند، پزشکان و کادر پزشکی با روحیه بهتری به کارشان ادامه دهند، امیدواریم مردم و مسئولان در عمل و بیش از پیش با رعایت پروتکل ها کمک کنند که خستگی از جامعه پزشکی دور شود، فاصله گذاری ها را رعایت کنند و مسئولان هم بزرگواری کنند و گام های علمی برای کاهش بار از دوش جامعه پزشکی بردارند.
رئیس انجمن بیهوشی ایران گفت: من در ماههای گذشته در آی سی یو ها صحنه های دلخراش زیادی دیدم، یکی از این صحنه ها زمانی بود که سه تا از همکاران متخصص بیهوشی من، کنار هم در تخت آی سی یو به علت ابتلا به کرونا خوابیده بودند، صحنه ای که فکر نمی کنم هیچ وقت از ذهن من پاک شود اما در این شرایط سخت پزشکان همچنان با لبخند و آرامش به مردم و بیماران خدمت می دهند.
سلیمی افزود: در روزهای اخیر تا حدی میزان مبتلایان و فوتی های کرونا کمتر شده و ممکن است تا حدی فشار از روی جامعه پزشکی کم شده باشد، اما این شرایط بسیار شکننده است و اگر مردم رعایت نکنند و به تجمعات و خیابان ها بیایند، دوباره وارد شرایط بسیار سخت می شویم. همه پیش بینی می کنیم که امسال پاییز بسیار سختی داریم، حداقل خواهش و استدعای ما از مردم این است که کمک کنند و با رعایت پروتکل ها کاری کنند که جامعه پزشکی بتوانند نفسی تازه کنند و برای شرایط سخت پاییز آماده شویم.
معاون نظام پزشکی ادامه داد: جامعه پزشکی طیف بزرگی از پزشکان، پرستاران، داروسازان و پیراپزشکان را شامل می شود، فعالیت این گروه بزرگ در شرایط کرونایی با مشکلات زیادی مواجه است، بسیاری از مردم و بیماران غیر کرونایی هم نیازمند خدمت هستند و در این شرایط ارائه برخی خدمات متوقف شده است. یک بیمار سرطانی که به عمل جراحی نیاز دارد باید خدمت بگیرد اما در شرایط ترس کرونایی در همه جا امکان ارائه این خدمات نیست، به همین علت برخی بیمارستانهای خصوصی به شدت با مشکلات اقتصادی مواجه شده اند بنابراین از دولت و بیمه ها می خواهیم که از این مراکز حمایت کنند و یارانه ای برای رفع این مشکل در نظر گرفته شود.