هنر دیرپا، کهن و جریان‌ساز تعزیه به‌عنوان برجسته‌ترین شیوه نمایش آئینی در گونه آیین‌های سوگ ایرانی بیش از سه قرن است که در کشورمان قدمت دارد. طی این مدت آسمان آن نیز مملو از ستاره‌های درخشانی بوده که چه در عرصه ملی و چه در حوزه بین‌المللی نام این هنر و هنرمندان نمایش ایرانی را در اذهان مخاطبان داخلی و جهانی ماندگار کرده‌اند.
یکی از این نام‌ها استاد مرتضی صفاریان از هنرمندان پیشکسوت عرصه تعزیه است که بیش از ۸۷ بهار عمر خود را سپری کرده است. صفاریان که طبق گفته خود از شش سالگی و با شبیه‌خوانی طفلان مسلم کار تعزیه را آغاز کرده است بیش از ۸۰سال است که در این عرصه حضور دارد و طی سالیان مختلف در اغلب نقاط کشور و تعدادی از کشورهای جهان به اجرای هنر تعزیه پرداخته است.
فعالیت مرتضی صفاریان به‌عنوان یکی از معین‌البکاهای نامدار و شناخته‌شده عرصه تعزیه کشورمان طی یک دهه اخیر علاوه بر اجرای آثار تعزیه در دهه نخست ماه محرم در تهران به اجرای این نمایش‌ها در برخی از استان‌ها و شهرستان‌ها به‌ویژه در ایام ماه صفر در شهرستان‌های خوانسار و سبزوار معطوف شده است.
صفاریان که امسال به گفته خودش با قلبی مملو از حسرت و اندوه به سبب شیوع ویروس کرونا تنها ترجیح داده تا یکی، دو تعزیه خود را در قالب ضبط تصویری با همکاری حوزه هنری و ارائه آن در شبکه دو سیما پشت سر بگذارد، از اجراهای عمومی به دلیل ازدحام بیش از حد جمعیت در مراسم تعزیه و عدم کنترل و جانمایی آن‌ها براساس اصل فاصله‌گذاری اجتماعی پرهیز کرده است.
با این هنرمند پیشکسوت تعزیه درباره فعالیت‌هایش در محرم و صفر امسال (۱۳۹۹) به گفت‌وگو نشستیم.
ضبط و پخش تعزیه از شبکه دو سیما
صفاریان در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا با اشاره به آنکه بعد از گذشت ۸۰ سال، امسال برای نخستین بار است که گروه تعزیه او به سبب شیوع ویروس کرونا و در راستای رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی و اصل فاصله‌گذاری اجتماعی از اجرای تعزیه پرهیز کرده است یادآور شد: طی این هشت دهه یاد ندارم که در ماه مبارک رمضان و ایام محرم و صفر به‌عنوان یکی از عاشقان هنر تعزیه و شیعیان امام حسین(ع) و حضرت علی(ع) به اجرای تعزیه در این ایام نپرداخته باشم.
وی درباره برنامه‌های امسال خود گفت: طی تعامل و رایزنی با مسئولان مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری بنا را بر آن گذاشتیم تا یک یا دو تعزیه از آثار گروه تعزیه خود را به شکل تصویری ضبط و آماده ارائه کنیم و بنا بر همان رایزنی‌ها قرار است که تعزیه‌های ضبط شده توسط حوزه هنری در ایام ماه محرم از شبکه دو سیما پخش شود که کار ضبط دو تعزیه ما در حوزه هنری به پایان رسیده و طی همین ایام شاهد پخش آن از شبکه دو سیما خواهیم بود.
خانواده‌ام برای حفظ سلامتی خاطبان راضی به سفرم نبودند
این پیشکسوت تعزیه با اشاره به آنکه به سبب شیوع ویروس کرونا خانواده‌اش نیز راضی به سفر او و گروهش برای اجرای هنر نمایشی تعزیه نبوده‌اند خاطرنشان کرد: امسال بنا داشتیم تا مطابق چند سال گذشته در سبزوار طی ماه محرم چند تعزیه اجرا کنیم، اما باتوجه به ازدحام جمعیت و عدم کنترل آن‌ها برای رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی، خانواده راضی به این سفر نبودند و ما نیز تصمیم گرفتیم برای حفظ سلامت تمامی مخاطبان سوگوار هنر تعزیه و هنرمندان گروه امسال اجرای عمومی تعزیه نداشته باشیم.
راضی به ابتلای حتی یک نفر به کرونا نیستیم
صفاریان با یبان آنکه تلاش هنرمندان تعزیه در راستای همراهی با سوگواران شهادت سید و سالار شهیدان حضرت امام حسین(ع) همراهی و همگامی با آن‌هاست یادآور شد: هیچ‌یک از آن‌ها راضی نیستند که به سبب برگزاری مجالس تعزیه خدای‌ناکرده شاهد مبتلا شدن حتی یک نفر میان جمعیت به بیماری مهلک کرونا باشند.
صفاریان درباره برنامه اجراهای تعزیه خود در ایام ماه صفر به‌ویژه دهه پایانی این ماه هم‌زمان با اربعین حسینی گفت: برای دهه آخر ماه صفر طبق صحبت‌های صورت گرفته بنا به اجرای نمایش تعزیه در خوانسار داشتیم که باتوجه به آنکه هنوز شرایط ویروس کرونا در کشور مشخص نیست این برنامه را به شکل کامل تعطیل نکرده‌ایم. از سوی دیگر طی صحبت با میزبان‌مان در خوانسار نسبت به رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی بسیار تاکید داشتیم و بنا شده تا این‌بار با یک‌چهارم ظرفیت و با رعایت اصل جانمایی مخاطبان امیدوار به اجرای نمایش تعزیه در دهه آخر ماه صفر در شهرستان خوانسار باشیم.
توصیه به هنرمندان و گروه‌های تعزیه
وی ضمن توصیه به گروه‌های تعزیه‌خوان جهت اجرا در ایام ماه محرم و صفر امسال نسبت به رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی و تاکید بر اصل رعایت سلامتی خود و عموم مخاطبان یادآور شد: بی هیچ تردیدی عقل سلیم نمی‌پذیرد که پولی برای اجرای آثار تعزیه توسط هنرمندان امسال گرفته شود و در سایه عدم رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی و مبتلا شدن گروه و یا حتی مخاطبان به خرج کردن آن پول برای درمان و بازیابی سلامتی اختصاص پیدا کند.
صفاریان در پایان با اشاره به آنکه طی صحبت با تعدادی از همکاران خود در عرصه هنر تعزیه نسبت به اجرای برخی از آثار در فضای مجازی و یا بارگذاری تعزیه‌هایی که پیش از این ضبط شده‌اند در رسانه‌های اجتماعی یادآور شد: امسال می‌توانیم برای هم‌سویی با دستورات ستاد ملی مقابله با کرونا در کشور و رعایت تمامی نکات بهداشتی و حفظ سلامتی خود و تمامی مردم از طریق فضای مجازی با نوای تعزیه به عزاداری بپردازیم.