به گزارش ایرنا، با استناد به قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور مصوب ۲۵ دی ۱۳۸۶ سازمان مدیریت بحران کشور به منظور ایجاد مدیریت یکپارچه در امر سیاستگذاری، برنامه ریزی، ایجاد هماهنگی و انسجام در زمینه های اجرائی و پژوهشی، اطلاع رسانی متمرکز و نظارت بر مراحل مختلف مدیریت بحران و ساماندهی و بازسازی مناطق آسیب دیده و استفاده از همه امکانات و لوازم مورد نیاز وزارتخانه ها، موسسات و شرکت های دولتی و عمومی، بانکها و بیمه های دولتی، نیروهای نظامی و انتظامی، موسسات عمومی غیردولتی، شوراهای اسلامی، شهرداری ها، تشکل های مردمی، موسساتی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است، دستگاههای تحت امر مقام معظم رهبری و نیروهای مسلح در صورت تفویض اختیار معظم له، جهت بهره مندی بهینه از توانمندیهای ملی منطقه ای و محلی در مواجهه با حوادث طبیعی و سوانح پیش بینی نشده تشکیل شد.
حادثه خیزی کشور جمهوری اسلامی ایران
ایران به دلیل جغرافیای کوهستانی - بیابانی، کم بودن و نامنظم بودن بارش های جوی و ساختار زمین شناسی خاص، پتانسیل حادثه خیزی بالایی دارد. موقعیت ایران تحت اثر پرفشار جنب حاره باعث شده این کشور بر روی کمربند خشک کره زمین قرار گرفته و میانگین بارش سالیانه در سطح وسیعی از آن حدود۲۵۰ میلیمتر بوده که کمتر از یک سوم متوسط بارش کره زمین می باشد.
نکته مهم در بارندگی های کشور پراکنش نامناسب آن است به طوری که در بعضی نقاط آن به خصوص استان های جنوبی که متأثر از سامانه های مونسون هستند، کل بارندگی سالیانه ممکن است در یک روز نازل شده و سبب بروز سیل های بسیار مخرب گردد و در برخی سالها میزان بارندگی سالیانه ممکن است به کمتر از ۵۰ میلیمتر برسد که سبب حادث شدن خشکسالی گردد.
قرار گرفتن ایران بر فلات ایران و محاصره شدن آن به وسیله کویرها و بیابان های عراق، عربستان و آسیای میانه و دوری بخش وسیعی از آن از دریا سبب تشدید شرایط خشکسالی می شود. ضمن اینکه حدود ۲۰درصد یا یک پنجم مساحت کشورما را اراضی بیابانی تشکیل می دهند.
ساختمان زمین شناسی فلات ایران به همراه سیستم چین خوردگی و کوهزائی آلپ در دوران سوم زمین شناسی که دوره فعالی بود، شکل گرفته است و ایران نیز در قسمت میانی کمربند پر تنش آلپ - هیمالیا قرار گرفته که هنوز به حالت تعادل نهایی نرسیده و این موضوع باعث می شود که هر از چندگاهی در یک نقطه از کشور زمین لرزه ای مخرب رخ دهد. حرکت رو به شمال صفحه عربستان با سرعت بیش از ۳۰ میلیمتر در سال سبب بازشدگی دریای سرخ و فشردگی و کوتاه شدن خرده صفحات ایران و ترکیه شده است. این فشردگی مداوم سبب چین خوردگی ایران و قرار گرفتن کشور ما در معرض تنش دائمی گردیده که عامل اصلی بیشتر زمین لرزه های ایران است.
سیر تحولی مدیریت بحران در ایران
در همه کشورهای دنیا، مدیریت ملی بحران عموماً بر عهده حکومت است. در برخی کشورها مدیر بحران رئیس قوه مجریه است ولی در اکثر آن ها مدیر بحران عضو قوه مجریه (به ویژه در سطح ریاست جمهوری و وزارت کشور) است.
نمایندگان منطقه ای دولت (استاندار، فرماندار، بخشدار) زیر نظر وزیر کشور عمل می کنند. همچنین شهرداری ها و دهیاری ها (دولت های محلی) به رغم استقلال نسبی خود، با وزارت کشور هماهنگی به عمل می آورند. مدیریت بحران در کشور ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و در مسیر تحولی خود بطور متناوب تحت نظر ریاست جمهوری، معاون اول رئیس جمهور، نخست وزیر، معاون اجرائی رئیس جمهور و وزیر کشور به مسئولیت های خود عمل کرده است.
بخشی از دستاوردهای دولت و سازمان مدیریت بحران کشور طی هفت سال گذشته در حوزه مدیریت بحران و حوادث غیر مترقبه شامل تصویب قانون دائمی مدیریت بحران کشور در مجلس شورای اسلامی و ابلاغ به دستگاههای مرتبط، تدوین سند راهبردی مدیریت بحران و ۲۳ دستورالعمل مرتبط با قانون مدیریت بحران کشور، بسیج منابع و مدیریت کارآمد سیل فروردین ۹۸، تهیه و تدوین «سند آسیب شناسی مدیریت بحران کلانشهرهای کشور» و تصویب و ابلاغ توسط هیات وزیران جهت اجرا، استفاده از ظرفیت سازمان فضایی ایران، سازمان نقشه برداری کشوری و سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح در امر دریافت تصاویر ماهواره ای و دریافت خدمات پهپاد در پایش حوادث، تامین هزینه های ناشی از امهال وام آسیب دیدگان مخاطرات طبیعی بین استانهای سراسر کشور و مدیریت زلزله کرمانشاه در سال ۹۶ بوده است.
همچنین مدیریت سیل استان های شمالی کشور مهر ۹۷ (چهاردهم مهر) در استان های گیلان، مازندران، گلستان و خراسان شمالی، تشکیل تیم های جستجو ونجات و پیگیری برای دریافت منابع مالی از اتحادیه اروپا جهت تامین مالی گروهای امداد و نجات (اینساراگ)، انجام تدابیر پیشگیرانه برای عدم سکونت عشایر در حریم رودخانه ها و مسیل ها با هدف پیشگیری از عدم سکونت به منظور کاهش تلفات جانی ناشی از حادثه سیلاب در مسیل ها، مدیریت زلزله مرداد ۹۳ در استان ایلام، مدیریت زلزله شهرستان دشتستان استان بوشهر در سال ۹۲، تهیه، تدوین و تصویب ضابطه ۴۰۶ (برنامه آمادگی مدارس در برابر زلزله) و ابلاغ به دستگاههای ذیربط و استانهای سراسر کشور توسط رئیس سازمان برنامه و بودجه و وزیر کشور، آموزش ۲۰۰ فرماندار، ۳۱ معاون هماهنگی امور عمرانی، ۳۱ مدیر کل مدیریت بحران استان و ۶۰ کارشناس ستادی و استانی در زمینه های آشنایی با وظایف و کاهش خطرپذیری لرزهای و آموزش ۲۰۰۰ نفر از بخشداران، شهرداران و سایر مدیران ذیربط در سال ۹۷ با هدف ادامه این آموزش به ۱۰ هزار نفر در سال ۹۸ و برگزاری کارگاههای آموزشی وتمرینی ستادی غدیر ۲ در استانهای آذربایجان شرقی، همدان، فارس، مازندران وخراسان رضوی با حضور اعضای ستاد پیشگیری، هماهنگی و عملیات پاسخ بحران استانهای سراسر کشور از دیگر دستاوردهای دولت و سازمان مدیریت بحران کشور در حوزه مدیریت بحران و حوادث غیر مترقبه بوده است.
دولت تدبیر و امید طی هفت سال فعالیت خود با مشارکت، همراهی و توجه به وحدت فرماندهی، رعایت سلسله مراتب و اطاعت کامل از فرماندهی بحران و تلاش در توسعه بستر مناسب برای ظهور نوعدوستی و احساس مسئولیت عمومی اقدام به برگزاری مانور سراسری هشتم آذر با همکاری دستگاههای ذیربط از جمله وزارت آموزش و پرورش، جمعیت هلال احمر، راه اندازی ۶۰۰۰ شماره موبایل ۵ رقمی در سراسر کشور، ایجاد پایگاه جامع اطلاعات حوادث طبیعی، تدوین و ابلاغ بخشنامه آمادگی در مقابل حوادث طبیعی در تعطیلات نوروزی، احداث مرکز کنترل و مدیریت مخاطرات طبیعی کشور، تهیه، تدوین و ارسال پیش نویس بسته اجرایی فرونشست، تعیین اولویت های هفت گانه اقدامات پیشگیرانه و کاهش خطر سیلاب در کشور و ابلاغ به استانداران با همکاری وزارت نیرو و تهیه شاخص های برنامه اضطراری سازمان (Eop) و (Sop) و ابلاغ به دستگاههای اجرایی و استانداری ها جهت اجرا کرده است.
از دیگر اقدامات سازمان مدیریت بحران کشور طی هفت سال گذشته از فعالیت دولت تدبیر امید می توان به تصویب معافیت گمرکی سازمان مدیریت بحران کشور در کمیسیون اقتصاد هیات دولت، برگزاری نخستین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه با موضوع حوادث طبیعی (فیلم کوتاه امید)، تشکیل نخستین جلسه ستاد ملی پیشگیری، هماهنگی و پاسخ به عملیات بحران در یکم اسفند ۹۸ به ریاست وزیرکشور و نائب رئیس شورای عالی مدیریت بحران، در اختیار قرار دادن پایگاه های چند منظوره مدیریت بحران جهت استفاده از برنامه اعمال مراقبت های بهداشتی در ایام کرونا، همکاری علمی وعملی با دانشگاههای علوم پزشکی، همکاری و هماهنگی واستفاده از ظرفیت مدیریت بحران استانها در ایام کرونا، برگزاری دو رویداد جامع مدیریت بحران کشور، دریافت جایزه ساساکاوا در مکزیک بخاطر اقدمات موثر در کاهش آسیب پذیری مدارس و کسب رتبه عالی سازمان مدیریت بحران کشور در سه سال متوالی طی سال های ۹۵ - ۹۶ - ۹۷ در جشنواره شهید رجایی اشاره کرد.