اشرف بروجردی، صبح دوشنبه در نشست خبری در محل کتابخانه ملی، در پاسخ به خبرنگار ایرنا در مورد تعطیلی مجدد این کتابخانه گفت: تصمیم گیری درباره تعطیلی دوباره کتابخانه ملی، پس از آن انجام شد که با سازمان بازرسی کل کشور که نهادها را برای انجام پروتکل ها تحت نظر دارد و میزان رعایت شیوه نامه‌ها را می‌آزماید، به این توافق رسیدیم که شرایط کتابخانه ملی با توجه به وضعیت قرمز و اضطراری شهر تهران، پیچیده‌تر از آن است که بخواهیم به کار ادامه بدهیم.
بروجردی اضافه کرد: ما برای رعایت پروتکل‌ها همه تلاشمان را به کار گرفتیم؛ از ضدعفونی محیط تا کم کردن ظرفیت‌ها و نگه داشتن کتاب‌های به امانت برده شده برای ۴۸ ساعت، پیش از انتقال به قفسه.
وی افزود: شرایط کتابخانه ملی با دیگر کتابخانه ها متفاوت است. معتقدیم اینجا محلی برای قرائت کتاب نیست، بلکه جایی برای پژوهش و تحقیق است. با وجود این، همیشه برای مراجعان، شرایط مطالعه فراهم بوده است.
مدیران کتابخانه ملی مخالف تعطیلی بودند
بروجردی اضافه کرد: مصوباتی که ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام می‌کند به همه دستگاه ها ابلاغ می‌شود، از جمله سازمان اسناد و کتابخانه ملی، ما حتی شیوه‌نامه های جداگانه و سختگیرانه تری را نوشتیم و اجرا کردیم. دریافتی که سازمان بازرسی کل کشور از کتابخانه ملی دارد دریافتی واحد نسبت به همه کتابخانه هاست که جایی برای دور هم جمع شدن و مطالعه است، وقتی سازمان بازرسی کل کشور رویکرد خود را نسبت به رعایت شیوه‌نامه ها در کتابخانه ملی اعلام کرد، ما با این امید که این مسئله به زودی خاتمه پیدا می‌کند و می‌توانیم خدمات رسانی را به زودی ادامه دهیم، مجبور به تعطیلی شدیم.
رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با بیان اینکه مدیران کتابخانه ملی نیز با این تعطیلی مخالف بودند، اظهار داشت: هم فکری زیادی در این زمینه انجام شده اما این کار را انجام دادیم تا در برابر جان اعضا مسئولیتی متوجه ما نباشد.
بروجردی چشم‌انداز آینده را این گونه توصیف کرد: با اعلام ستاد ملی مقابله با کرونا، میزان مرگ و میر ۳۵ درصد کاهش یافته است، این یک نشانه مثبت برای ما است. تصمیم ما بر این است که اگر شرایط از وضعیت اضطراری فاصله بگیرد، بلافاصله کتابخانه را بازگشایی کنیم.
رونمایی از سامانه «حافظه ملی ایرانیان» و «سنا»
بروجردی، با اشاره به سامانه‌های جمع آوری اطلاعات به نام حافظه ملی ایرانیان و سنا، گفت: سازمان اسناد و کتابخانه ملی موظف به ارائه اطلاعاتی است که در اختیار دارد و باید گزارش اقداماتی را که در این زمینه انجام داده به اطلاع عموم برساند. بانک نسخ خطی، یکی از این مهم ترین منابعی است که برنامه‌ریزی شده است.
وی اضافه کرد: فهرست شدن کتاب‌های خطی عراق که مورد نیاز پژوهشگران ایرانی هم بود، یکی از این دستاوردهاست. امروز فهرست همه کتاب‌های خطی فارسی ایران و جهان از ۱۸۶۸ پایگاه با یک میلیون و نیم کتاب فهرست‌نویسی و در سامانه بارگذاری شده و در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرد.
وی درباره سامانه نشریات گفت: اولین روزنامه‌ها در دوره قاجار منتشر شده‌اند و تا کنون هیچ کار پژوهشی روی آن انجام نشده است. خوشبختانه این بانک تکلیف نشریات را مشخص می کند و ۶۴ هزار عنوان، نشریه، بولتن و غیره را گردآوری کرده‌ایم.
بروجردی با اشاره به سامانه اسناد گفت: علی‌رغم این که ما آرشیو ملی داریم، برخی نهادها فکر می‌کنند اسنادشان ملک طلق آنهاست و نباید به جایی واگذار شود. ما نهادها را قانع کردیم که اسناد را در اختیار ما بگذارند. از سوی دیگر گفت و گو با خاندان‌ها را که اسنادی در اختیار دارند ادامه می دهیم.
وی درباره دستاوردهای کتابخانه ملی توضیح داد: در کتابخانه ملی به دنبال استاندارد واحدی بودیم که در اختیار کتابخانه‌ها قرار بدهیم که اسم آن مارک است و ایفلا آن را تایید کرده است. با هماهنگی‌های انجام شده، اطلاعات لازم در اختیار کتابخانه ها قرار گرفت که بر اساس آن فهرست را تنظیم کنند و در اختیار مخاطب قرار بدهند.
بروجردی ادامه داد: همچنین کاری که در دوره یک سال و اندی انجام شد، دو سامانه داریم یکی حافظه ملی ایرانیان، شامل چهار بانک اطلاعاتی و دومی سامانه سنا برای نشریات است.
او با نیم‌نگاهی به اقدامات دولت در سال پایانی دولت تدبیر و امید، گفت: یکی از برنامه‌های راهبردی ما در راستای توصیه دولت الکترونیک بوده است که در این دوره حوزه آن گسترش پیدا کرده است. سازمان کتابخانه ملی به رسالت و ماموریت خود نگاهی انداخته و تلاش کرده در راستای راهبرد آن که بهینه کردن خدمات همچنین نوآوری است، گام بردارد که می‌تواند منشأ تحول در جامعه باشد.
بروجردی با اشاره به اینکه کتابخانه ملی دربرگیرنده حافظه ملی ایرانیان است که از دل آن هویت و تاریخ به دست می‌آید، گفت: برای اینکه بتوانیم در راستای خدمات‌رسانی و توسعه گام برداریم تلاش‌هایی انجام دادیم که راه‌اندازی این دو سامانه از جمله آن است.
همه کتابخانه‌های کشور در شبکه اطلاعاتی در دسترس قرار بگیرند
در بخش دیگری از این نشست معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی، با تشریح سامانه سنا گفت: متن کامل و جزییات روزنامه ها را در قالب روز و ماه و سال قابل جست و جوست، نکته مهم دیگر در این سامانه، جست و جوی منابع نزدیک به موضوع و جست و جو در متن است که از ویژگی‌های منحصر به فرد آن به شمار می آید. این سامانه به شکل دیجیتال از امروز در دسترس قرار می گیرد و بخش های مختلف آن به مرور به روز می‌شوند.
سمیه توحیدلو، اضافه کرد: بخش زیادی از فعالیت دورکاری کارکنان سازمان اسناد و کتابخانه ملی، برای این به سرانجام رسیدن این سامانه‌ها استفاده شد، ۱۴ ترابایت حجم روزنامه‌های بارگذای شده در آن است و روزنامه های روز هم به آن اضافه می شود. این سامانه با حجم زیادی از اطلاعات آغاز به کار می کند اما در ادامه تکمیل می شود.
وی ادامه داد: یکی از وظایف ذاتی کتابخانه ارائه فهرست و اطلاعات از آنچه داریم برای مخاطب است. شاید نتوانیم بگویم چقدر کتاب و سند داریم. این پایگاه ها عناوین را به شکل اصلاح پذیر در اختیار قرار می دهند، با شکل گیری این سامانه ها ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار کتاب و سند پیدا کرده‌ایم و می‌توانیم نواقص را رفع و رجوع کنیم. این حجم از اطلاعات باید علاقه‌مندان را به سمت سایت سوق بدهد که منابع در اختیار بگیرند. قصد اصلی ما این بوده که همه کتابخانه‌های کشور در شبکه اطلاعاتی در دسترس قرار بگیرند و همه استفاده شوند. کتابخانه‌ها فهرست خود را کامل کنند تا در دسترس مخاطبان باشد. سازمان اسناد و کتابخانه ملی دارای ۳۴ هزار عنوان نشریه در بیش از ۶ میلیون شماره است؛ اما می‌دانیم که این اعداد نه تعداد کل عنوان و نه تعداد دقیق اسناد است.
وی اضافه کرد: مجموعه کتابشناسی نشریات و داده های همه نهادهایی که از نشریات نگهداری می کنند، جمع آوری شده است. گام اول جمع آوری و ارائه اطلاعات بود، گام بعدی راهنمایی پژوهشگران برای استفاده و گام آخر ارائه دیجیتال محتواست که سامانه سنا این گام را تا مرحله آخر برداشته است.
معاون پژوهشی کتابخانه ملی گفت: دسترسی های دیجیتال برای اعضاست اما عضویت در این سامانه رایگان است. از آغاز شیوع کرونا، کتابخانه دیجیتال، به همه درخواست کنندگان عضویت رایگان داد. از ۴۲ هزار نسخه خطی موجود در کتابخانه ملی، ۳۷ هزار جلد آن در این سامانه در اختیار مخاطبان است، ۲۲۰ هزار پایان نامه و ۸۰ هزار عکس، و ۱۰۰ هزار پرونده سندی در قالب ۱۰ میلیون سند، بارگذاری شده است و هر چه در سازمان دیجیتال می شود، در اختیار قرار می گیرد.