چگونگی و شیوه برپایی سوگواری های دهه محرم از مدت ها قبل بعنوان مساله ای که باید در مورد آن تصمیم گیری می شد تا بتوان در شرایط کرونایی دغدغه های کمتری در پی داشته باشد مورد بحث بود که نهایت آداب و شیوه برگزاری این آئین همین مدت چند روزه بیانگر و تجلی از مسئولیت اجتماعی برگزار کنندگان و شرکت کنندگان است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنرانی خود به مناسبت عید سعید قربان درباره کیفیت برگزاری مراسم عزاداری سالار شهیدان و یاران مظلومش در ماه محرم فرمودند:" معیار آن چیزی است که ستاد ملی مقابله با کرونا و کارشناسان بهداشت می‌گویند، توصیه و تأکید من به عزاداران، هیات ها و نوحه‌خوانان آن است که به ستاد ملی مقابله با کرونا و مصوبات آن توجه کرده و ضوابط تعیین شده برای عزاداری از سوی آنان را مراعات کنند. توصیه و تأکید من به همه عزاداران، هیات ها، منبری‌ها و مداحان نیز این است که ضوابط ستاد ملی مقابله با کرونا باید رعایت شود، چرا که اگر همین مقدار مراقبت و کنترل هم سست شود، فاجعه‌ای بزرگ پدید خواهد آمد."
فرمایشات مقام معظم رهبری فصل الخطاب مسئولین شد تا دشواری راه آسان شود و دستور العمل برگزاری مراسم تدوین و به سراسر کشور ابلاغ شود تا محرم با اقامه عزا و حفظ سلامت مردم توام باشد.
دستور العمل برگزاری مراسم
پس از توصیه های رهبر معظم انقلاب، ستاد ملی مبارزه با بیماری کرونا با رعایت همه جوانب، دستورالعمل ویژه‌ای در کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی تدوین و توسط وزارت کشور ابلاغ و مقرر شد برگزاری مراسم عزاداری با همکاری نهادهای متولی، اجرا شود. مسئول اجرای این دستورالعمل، سازمان تبلیغات اسلامی است و این سازمان با تشکیل کارگروه مراسم عزاداری، تحت نظر کمیته امنیتی اجتماعی و انتظامی ستاد مدیریت بیماری کرونا، اقدام می کند.
دستور العملی که بر اساس آن برگزاری مراسم عزاداری در اماکن و فضاهای باز با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی از هر طرف حداقل دو متر و تجمعات حداقلی الزامی است، کاهش ساعات برگزاری مراسم حداکثر دوساعت، ممنوعیت جابجایی هیات ها و هرگونه دسته‌روی، ممنوعیت استفاده از طبل، سنج و وسایل مشابه در برگزاری مراسم باید انجام شوند، البته مراسم سینه‌زنی و زنجیرزنی با زنجیر شخصی در محل مراسم بدون جابجایی مجاز است.
همچنین ماسک باید به طور مستمر استفاده شود؛ فاصله گذاری اجتماعی و اجرای دقیق پروتکل‌ها صورت پذیرد؛ پیش‌بینی استفاده از راهکارهای جایگزین در مناطق و شهرهایی که امکان برگزاری حضوری مراسم وجود ندارد با هماهنگی کارگروه برگزاری مراسم انجام می شود. تشدید نظارت بر اجرای پروتکل‌های بهداشتی مرتبط با عزاداری در شهرهای دارای وضعیت حاد بیماری توسط کمیته‌های نظارت استانی و شهرستانی باید انجام شود.
در بخش های دیگری از این دستورالعمل با اشاره به مراسم خاص عزاداری در برخی استان‌های کشور آمده است:مراسمی مانند یوم‌العباس در زنجان، نخل‌گردانی در یزد، تشت‌گذاری در اردبیل، شیرخوارگان حسینی، گل مالی در لرستان وحضور هیات ها در اماکن مقدس حرم رضوی، حرم حضرت معصومه (س) حرم عبدالعظیم حسنی، شاهچراغ، امامزاده صالح و... جهت برگزاری مراسم ممنوع است.
اقامه عزای حسین با رعایت پروتکل های بهداشتی
حجت الاسلام مصطفی تیموری از اساتید حوزه و دانشگاه از سخنرانان مراسم عزاداری محرم و صفر در گفتگو با خبرنگار ایرنا می گوید: کرونا فضای متفاوتی را در برگزاری مراسم و محافل عزاداری رقم زده است. فضایی که با خرد ورزی مراجع تقلید و به ویژه مقام معظم رهبری به شکل شایسته ای با تاکید بر رعایت اصول بهداشتی و حفظ سلامت مردم اقامه ی عزا با مراعات در حال اجرا است.
وی با بیان اینکه فرهنگ عاشورا و نهضت امام حسین(ع) مبتنی بر سه عنصر اصلی منطق و عقل، حماسه و عزت و عاطفه است افزود: این سه عنصر در مراسم عزاداری امسال ظهور و بروز بیشتری دارد و برپا دارندگان عزای حسین(ع) خود را ملزم به رعایت موازین بهداشتی و دستورالعمل های صادره می دانند.
این استاد حوزه و دانشگاه گفت:مراسم امسال سرشار از احساس مسئولیت و مهربانی است.محفل های ساده عزاداری محلی برای کمک های مومنانه و بذر و گسترش روحیه ایثار ومحبت به افراد ناتوان و آسیب دیده از بیماری است.
وی به نقش مداحان،سخنرانان،منبری ها و مسئولین هیات های مذهبی در فرهنگ سازی و آموزش مردمی اشاره کرد و افزود:در مجلس عزای حسین(ع) با رعایت فاصله گذاری،استفاده از ماسک و دوری از رفتارهای هیجانی در کنار فرهنگ عاشورا حماسه ایی رقم خواهد زد که حاصل آن سلامتی مردم خواهد بود.
حجت الاسلام تیموری گفت: جامعه اسلامی در هر شرایطی نباید از پرچم هدایتگر عاشورا و درس عملی و ایثار ابا عبدالله الحسین(ع) فاصله بگیرد.چرا که وجود مبارک حضرت و قضایای عاشورا در راه حفظ دین، اخلاص، مجاهدت ،شهادت، وفاداری،احیای امر به معروف و نهی از منکر است و عظمت عاشورا حقیقت اسلام است.
سخنران مراسم عزاداری محرم با تاکید بر مسئولیت اجتماعی جامعه مذهبی و مؤمنین در رعایت موازین بهداشتی گفت: احیای محرم و صفر منجر به احیای دین و نظام است و از شب اول محرم با رعایت پروتکل بهداشتی در حسینه ها نماد جدید از فرهنگ حسینی مردم در محرم امسال را رقم می‌زنند.
ثبت ۵۵۰ هیات مذهبی در شهرستان بروجرد
بنا بر گفته حجت الاسلام صادق جعفرپور، رییس اداره تبلیغات اسلامی بروجرد ، هم اکنون ۵۵۰ هیات مذهبی در این شهرستان در سامانه تبلیغات اسلامی ثبت شده و دارای شناسنامه هستند. همچنین تاکنون ۶۷۰ مداح در شهرستان بروجرد ساماندهی و از این تعداد حدود ۳۰۰ مداح دارای با شرکت در سه دوره آموزشی مدارک سطح یک ، ۲ و سه مداحی را کسب کرده اند.
وی افزود: با توجه به شیوع کرونا تغییراتی در نحوه عزاداری محرم براساس پروتکل های بهداشتی ایجاد شده و بیش از ۲۰سالن ورزشی مدارس و تربیت بدنیی بروجرد برای عزاداری محرم پیش بینی شده است. مراسم عزاداری ماه محرم صرفاً در اماکن و فضاهای باز با رعایت فاصله حداقل دو متر از هر طرف و تجمعات حداقلی برگزار می‌شود و زمان برگزاری مراسم نیز حداکثر باید دو ساعت باشد.
بنا بر گفته رئیس اداره تبلیغات اسلامی بروجرد ، برپایی موکب، ایستگاه صلواتی، جابه‌جایی هیات ها، دسته روی و نیز استفاده از طبل، سنج و وسایل مشابه ممنوع است اما برگزاری مراسم سینه زنی و زنجیرزنی (با زنجیر شخصی) در محل مراسم که سالن های ورزشی است و بدون جا به جایی مجاز است.
وی یادآور شد: نظارت بر اجرای این پروتکل با سازمان تبلیغات اسلامی است و در صورت تخلف در مرحله اول به هیات‌ها، حسینیه‌ها، مساجد و مداحان تذکر کتبی داده می‌شود و در صورت تکرار تخلف ممنوعیت و قطع ارائه خدمات عمومی، یارانه‌ای و پشتیبانی اعمال می‌شود و در مرحله سوم مجوز به مدت ۶ ماه لغو و متخلف به مرجع قضایی معرفی می‌شود.
شهرستان بروجرد دارای ۳۰۰ مسجد و حسینه و ۱۷ امامزاده است که در ایام ماه محرم با برپایی مجالس عزاداری از حال و هوای خاصی برخوردار هستند.
سایه سنگین کرونا اگر چه امسال سبب دگرگونی و تحول در شور و انسجام مراسم عزاداری شده است ، هیات های مذهبی با هیمنه همه ساله مراسم را ندارند اما نور حسین و فرهنگ عاشورا در دل آزادگان عالم و شیعیان جاودانه است هرچند مراسم عمومی و ازدحام جمعیت کمتر باشد اما خانواده ایرانی پرچم و محفل عزای حسین را با تمام وجود در خانه خواهد داشت تا تجلی گر حسینیه ای به عظمت ایران در زنده نگهداشتن قیام عاشورا باشد.