ایران کشوری دریا محور است، قطعا این جمله را در چند سال اخیر زیاد شنیده اید و علت آنهم وجود دریای خزر در شمال و خلیج فارس و دریای عمان در جنوب است، علاوه بر این کشور به علت دارا بودن اقلیم متنوع دارای تالاب های متعدد و مختلفی است که تمام آنها نیازمند حمایت و حفاظت هستند که خوشبختانه این تفکر در دولت تدبیر و امید رنگ و بوی تازه ای به خود گرفت و توجهات به سمت حفاظت از این عرصه های آبی ارزرشمند جلب شد.
البته بی توجهی به دریاها فقط مختص کشور ما نبوده، شواهد نشان می دهد که تا دهه ۵۰ میلادی دریا در باور مردم بی نهایت بود و گمان می کردند که هر میزان آلودگی وارد دریا شود از بین می رود، در واقع دریاها به عنوان مکانی برای دفع مواد زائد محسوب می شدند اما با رونق گرفتن تجارت جهانی از طریق دریاها و افزایش حمل و نقل دریایی و همچنین جابجایی مواد آلی از طریق دریا آلودگی در دریا و اهمیت حفظ محیط زیست دریایی مورد توجه جوامع بین المللی قـرار گرفت و بر اساس آن منجر به تصویب قوانین سختگیرانه ای شد.
در این میان ایران نیز به مقوله محیط زیست دریایی توجه ویژه داشت اما در دولت تدبیر و امید این نگاه پررنگ شد به طوری در زمینه کاهش آلودگی های دریایی و حفط تالاب ها قوانین و همکاری های مثمر ثمری شکل گرفت که احمد رضا لاهیجان زاده معاون دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره اقدامات دولت تدبیر و امید در زمینه محیط زیست دریایی به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: یکی از مهمترین مسائلی که در سازمان محیط زیست دنبال می کنیم حقابه تالاب ها است که با پیگیری های زیاد بالاخره برای اولین بار در دولت تدبیر و امید حقابه تالاب ها به رسمیت شناخته شد.
وی افزود: برای اینکه بتوانیم بر اساس قانون مجلس و مصوبه دولت به این حقابه دست یابیم نیازمند مطالعه و تعیین نیاز آبی تالاب ها بودیم که بر این اساس توانستیم سال گذشته ۳۴ مجموعه تالابی و رودخانه ای را مطالعه کنیم و ۲۸ تالاب و رودخانه نیز در دست مطالعه است که تا پایان امسال مطالعات آنها به پایان می رسد که بعد از آن میزان حقابه آنها مشخص می شود که بر اساس قانون حفاظت از تالاب ها وزارت نیرو موظف به تامین این میزان حقابه خواهد بود.
وی اظهار داشت: در یک سال گذشته سه جلسه اصلی کارگروه ملی تالاب ها را به ریاست معاون اول رییس جمهوری داشتیم و مصوبات بسیار خوب و تاثیر گذاری به همراه داشته است که از جمله تهیه طرح جامع مدیریت تالاب میانکاله و خلیج گرگان و طرح جامع مدیریت تالاب انزلی که تصویب شدند و طرح جامع مدیریت تالاب گمیشان نیز مراحل آن طی شده و در جلسه بعدی مصوبات آن را دنبال خواهیم کرد.
بهره گیری از فناوری های نوین
معاون محیط زیست دریایی و تالابی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: همچنین در راستای پایش و حفاظت از تالاب ها و سواحل بهره گیری از فناوری های نوین را در دستور کار قرار دادیم بر این اساس کار را با برخی شرکت های دانش بنیان آغاز کردیم و در این راستا کار پایش در تالاب میانکاله تقریبا در حال اتمام است، در تالاب گمیشان تمام شده و تالاب انزلی در چند روز آینده کار شروع می شود، دو هفته آینده نیز پهنه بندی و عکسبرداری تالاب هورالعظیم را خواهیم داشت، اطلاعات بسیار مفیدی از طریق عکسبرداری و همچنین اتصال این تصاویر به تصاویر ماهواره ای برای تالاب به دست خواهد آمد که در مسیر حفاظت از این پهنه های آبی بسیار مفید خواهد بود.
وی اظهار داشت: یکی دیگر از برنامه های معاونت دریایی سازمان محیط زیست، پایش تالاب های کشور از نظر فیزیک و شیمیایی است که قرارداد این پایش بسته و کار در تالاب های شمالی، جنوبی و اقماری دریاچه ارومیه آغاز شده است که با اجرای آن اطلاعات جامعی از وضعیت فیزیک، شیمی و دیگر پارامترهای مهم در این بخش از جمله در آب، رسوب، آبزی و گیاه را به دست خواهیم آورد که می تواند برای برنامه های بعدی ما بسیار مهم و موثر باشد.
لاهیجان زاده گفت: همچنین نظارت بر پروژه های ستاد احیای دریاچه ارومیه از دیگر فعالیت هایی است که در این معاونت انجام می شود و پروژه احیای دریاچه طبق برنامه و به خوبی پیش می رود و در دی و بهمن امسال اخبار خوبی از اتمام پروژه های تاثیر گذار بر احیای دریاچه را خواهیم داشت.
راه اندازی سامانه ژئوپورتال تالاب ها/ تدوین اطلس زیستگاه های حساس دریایی
وی ادامه داد: راه اندازی سامانه ژئوپورتال تالاب ها یکی دیگر از اقدامات سازمان محیط زیست است، سامانه جامعی است که می تواند اطلاعات ذی قیمتی را در اختیار محققان و علاقه مندان به حوضه تالاب قرار دهد به ویژه برای دانشجویان و پژوهشگرانی که مایلند در حوضه تالاب فعالیت کنند بسیار مفید است.
معاون محیط زیست دریایی و تالابی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: تدوین اطلس زیستگاه های حساس دریایی خلیج فارس و دریای عمان به دو زبان انگلیسی و فارسی نهایی شده و برای چاپ رفته است که می تواند یک مجموعه گرانقدری از اطلاعات کامل و جامع در حوزه خلیج فارس به همراه اکوسیستم های موجود در این حوزه باشد که یک ماه آینده عرضه خواهیم کرد.
وی اظهارداشت: بحث تدوین برنامه اقدام ملی حفاظت از لاک پشت ها را داشتیم که تمام شده و برای برنامه های اجرایی آماده است، همچنین تدوین اقدام ملی حفاظت از دریا را داریم که قرار داد آن منعقد شده و در حال مطالعه هستیم که به نظر می رسد در مدت ۶ ماه آینده نتایج آن استخراج خواهد شد که بر اساس آن وظایف تمام دستگاه ها در حوزه دریا مشخص می شود که بعد از نهایی شدن از طریق دولت ابلاغ خواهد شد و تعیین می شود که دستگاه ها در راستای حفاظت از دریاها و رفع آلودگی در چه چارچوبی عمل کنند.
تدوین برنامه ای برای جلوگیری از آلودگی نفتی
لاهیجان زاده گفت: در حال تدوین برنامه مشخصی برای آلودگی های نفتی هستیم که در آن از توان شرکت های دریایی استفاده خواهیم کرد، یکی از شرکت های دریایی توانسته مجوز مرکز اضطراری رفع آلودگی های نفتی در حوضهع خلیج فارس و عمان (میمک ) را اخذ کند که با این مجوز این شرکت می تواند در منطقه فعالیت کند.
وی افزود: همچنین در راستای استفاد از توان شرکت های دانش بنیان هستیم که از این شرکت ها ۴ طرح به دست ما رسیده که از آنها حمایت می کنیم تا بتوانند مواد استفاده کننده برای رفع آلودگی های نفتی که در دریا استفاده می شود را تولید کنند، در حال اخذ مجوزهای بین المللی برای استفاده از این مواد هستیم، این مواد اکنون مشمول تحریم های ضالمانه است که با تولید داخل و بهره گیری از آن مشکل ما در این زمینه برطرف خواهد شد.
توقف صید ترال
معاون محیط زیست دریایی و تالابی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: یکی از اقدامات بسیار خوب بحث ممنوعیت صید ترال است که این ممنوعیت با ورود بسیار خوب رییس قوه قضاییه و این مجموعه اتفاق افتاده و اکنون این ممنوعیت از حدود یک ماه پیش ابلاغ شده و تمام دادستانی های شهرهای ساحلی مکلفند با این مدل صید غیر مجاز و مخرب برخورد قانونی و قاطعی داشته باشند.
تهیه معیارهای محیط زیستی اسکراپ یاردها
وی اظهارداشت: از دیگر برنامه های معاونت دریایی تهیه و ابلاغ معیارهای محیط زیستی اسکراپ یاردها است، اینها مجموعه هایی هستند که بحث اوراق سازی شناورها را انجام می دهند که فاقد دستورالعمل بودند و با این ابلاغیه ای که صورت گرفت در یک چارچوب مشخصی فعالیت خواهند کرد، همچنین ۸ محل را در آبهای جنوبی خود مشخص کردیم تا این مجموعه بتوانند بحث اوراق سازی کشتی ها را در چارچوب الزامات محیط زیستی انجام دهد.
امضای تفاهم نامه با منطقه آزاد کیش در حوزه پژوهش
لاهیجان زاده گفت: تفاهم نامه ای با منطقه آزاد کیش امضا کردیم برای اینکه بتوانیم در حوزه پژوهش با هم فعالیت کنیم، این تفاهم نامه سه جانبه است و دانشگاه علم و صنعت نیز در آن مشارکت دارد که قرار است در راستای آن یک مرکز پایش حفاظت از آبسنگ های مرجانی در کیش ایجاد شود تا بتوانیم بحث پایش و حفاظت از مرجان ها را در نوار ساحلی و محدوده های جزایری از طریق این مرکز پایش کنیم و بتوانیم با کمک دانشگاه ها برنامه هایی برای حفاطت از آنها تهیه کنیم.
تدوین دستورالعمل خسارت آلودگی های دریایی
وی افزود: تدوین دستورالعمل خسارت آلودگی های دریایی یکی از کارهای مهمی بود که انجام شد، در چارچوب این دستورالعمل و دستورالعمل هایی که در تالاب ها داشتیم در حال اجرای برنامه جامعی هستیم که بر اساس آن در هر جایی از ساحل هر شخص حقوقی و یا حقیقی اقدام به تخریب کرده باشد برای آن خسارت تعیین شود و این خسارت ها اخذ و به صندوق ملی محیط زیست با هدف جبران خسارت واریز شود این کار یک بازدارندگی برای افرادی که اقدامات آنها موجب به آسیب به اکوسیستم های دریایی و یا تالابی می شود، ایجاد خواهد کرد.
آغاز همکاری ایران، سازمان ملل و اتحادیه اروپا برای احیای تالاب هامون
وی اظهارداشت: یکی از اقدامات شاخصی که انجام شد آغاز همکاری سازمان حفاظت محیط‌زیست، برنامه عمران سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا در قالب پروژه‌ای پنج ساله با هدف احیای تالاب هامون است، این کار بعد از یک پیگیری سه ساله به بار نشست که با کمک مالی اتحادیه اروپا، همکاری برنامه عمران سازمان ملل، مجری گری سازمان حفاظت محیط زیست و با همکاری وزارتخانه های مختلف آغاز شده است که امیدواریم بتواند تاثیر بسیار موثری در تغییر معیشت جوامع محلی چهار شهرستان حاشیه تالاب هامون داشته باشد و بر تمام منطقه اثر بگذارد، همچنین جلب مشارکت کشور افغانستان را در احیای تالاب هامون به دنبال داشته باشد.