عاشورا در فرهنگ مذهبی مسلمانان از جایگاه برجسته‌ای برخوردار است و زمینه ساز مجموعه‌ای از سنت‌هایی است که در طول تاریخ به عنوان میراثی معنوی از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است.
برخی از این اعمال، باورها و مراسمی که امروز در ایام محرم در جای جای ایران اسلامی متداول است، عبارتند از پوشیدن لباس سیاه، سیاهپوش کردن اماکن، مساجد و حسینیهها، برپایی مجالس عزاداری، نوحه سرایی، تعزیه و شبیه خوانی، سینه زنی و زنجیرزنی، شام غریبان، گهواره گردانی و ادای نذورات که همه اینها به عشق امام حسین (ع) است.
مردم متدین، شهید پرور زادگاه امام راحل همزمان با عاشورای حسینی با نمایش و حمل تابوت تمثیلی شهیدای کربلا در آیین عزاداری ماه محرم، خاطرات رنج و مصائب سالار شهیدان را بازسازی می‌کنند.
مستندات شفاهی بیانگر آن است که آیین نخل گردانی ۴۰۰ سال در این دیار قدمت دارد و سند حک شده بر روی نخل نیز متعلق به ۳۵۰ سال پیش است و این آیین کهن با مناسک خاص هر سال باشکوهتر از قبل با حضور شیفتگان ولایت و امامت در زادگاه معمار کبیر انقلاب اسلامی اجرا می شود.
نخل گردانی تداعی که نمایشی از حمل «تابوت واره» است به یاد مصائب عاشورا و صحنه های پرشور حماسه کربلا در خمین انجام می شود و استقبال از این آیین کهن در حدی است که شمار قابل ملاحظه‌ای اهالی خمین از جای جای این دیار خود را به نخل می رسانند و در آیین سوگ سومین امام شیعیان اشک ماتم می ریزد.
بنا بر روایت های مختلف نخل در این آیین به معنا و مفهوم خیمه گاه حسینی و یا درخت خرماست و در اصطلاح عامیانه به هر درخت و درختچه‌ای تزیینی هم نخل می‌گویند اما، در آیین عزاداری حسینی این مصنوع چوبی به عنوان تابوت واره بر دوش عاشقان حسینی حمل می‌شود.
نخل اتاقکی چوبی و حجیم و به شکل مکعب مستطیل است که از چوب بست با یک کف‌بندی تشکیل شده و الواری که در کف آن به کار رفته یک متر بالاتر از پایه های ستون ها قرار دارد و دو سر هر یک از تیرها حدود یک متر از چهار طرف کف دیواره نخل بیرون آمده و در واقع، دستگیره نخل را تشکیل می‌دهد.
آیین نخل گردانی در خمین شورای ویژه پنج نفره‌ای دارد که دردهه اول محرم مناسک تزیین و آماده سازی نخل را انجام می‌دهند.
مراسم نخل بندی خمین در نخستین روز ماه محرم توسط بانیان انجام می‌شود که اسامی برخی از آنان نیز بر چوب زیرین نخل حک شده است.
پارچه سبز نخل به نام «طره» در شب هفتم ماه محرم به قسمت پایین نخل بسته می‌شود و در شب هشتم نیز کتیبه‌های سوزن دوزی که اسامی اهل بیت(ع) و یاران با وفای سیدالشهدا(ع) داخل آن درج شده روی نخل قرار می‌شود.
آیین نخل گردانی خمین در سال‌های قبل از صبح روز عاشورا و با انجام طناب کشی داخل نخل و بستن چوب‌های عمودی و پنجه‌های بالای آن شروع می‌شد و حاملان نخل که شماری از دوستداران اهل بیت(ع) و امام سوم شیعیان هستند، نخل را ازجایگاه بیرون آورده و آن را به طرف میدان پانزده خردادحرکت می‌دادند و در کنار امامزاده محمد(ع) در میدان پانزده خرداد بر روی یک چهار پایه آهنی به ارتفاع یک متر و شصت سانتیمتر قرار می‌دادند تا مردم بتوانند از زیر آن به راحتی عبور کنند.
عزاداران حسینی بر این باورند که با عبور از زیر این نخل و دعا کردن شفاعت می یابند.
شیوع بیماری کرونا همانطور که در بسیاری از رفتارهای اجتماعی مردم تاثیر گذاشته است، برگزاری آیین‌های چندین ساله را نیز دستخوش تغییر کرد.
آیین نخل گردانی در خمین در روز عاشورای امسال تحت تاثیر ورود مهمان ناخوانده کرونا با تغییراتی همراه است و نخل به جای حمل بر شانه های حاملان با خودرو به حرکت در می‌آید.
رئیس تبلیغات اسلامی خمین گفت: تغییر در برگزاری آیین نخل گردانی خمین برای حفظ سلامتی عزاداران سرور و سالار شهیدان انجام شد.
حجت الاسلام « علی کاظمی » بیان کرد: تعداد محدودی از عزاداران با رعایت فاصله اجتماعی و شیوه نامه‌های بهداشتی نخل را مشایعت می‌کنند.
وی ادامه داد: حفظ آیین و سنت‌های گذشته که ریشه در باورها و اعتقادات جامعه دارند، همواره تاکید شده چرا که از هرگونه تحریف و گزند زمانه و مخلوط شدن با باورهای غلط محفوظ می‌مانند.
رئیس تبلیغات اسلامی خمین اظهار داشت: آیین های محرم و فرهنگ عاشورا در ایران از مهمترین رویدادهای حوزه اجتماعی و مذهبی است که اقشار مختلفی را تحت نفوذ قرار می‌دهد و جنبه های دینی و معنوی، آداب و رسوم تاریخی و فرهنگ مشارکتی در جامعه را به همراه دارد
حجت الاسلام کاظمی گفت: ۱۰ هیات مذهبی و ۲۰ مسجد در دهه اول ماه محرم میزبان عزاداران حسینی بودند.
شهرستان خمین از توابع استان مرکزی با ۱۰۵ هزار نفر جمعیت در فاصله ۶۱کیلومتری اراک قرار دارد.