ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بعد از سفر دو روزه «رافائل گروسی» مدیرکل این نهاد بین‌المللی به تهران و انجام مذاکرات در سطوح مختلف، روز چهارشنبه پنجم شهریورماه بیانیه مشترکی مبنی بر تقویت همکاری‌ها منتشر کردند.
در این بیانیه اعلام شد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و جمهوری اسلامی ایران توافق کرده‌اند تا همکاری‌های خود را بیش از پیش تقویت کرده و اعتماد متقابل را به منظور تسهیل اجرای کامل موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی به آن، که از ١۶ ژانویه ۲۰۱۶ به صورت موقت توسط ایران در حال اجرا است، ارتقاء بخشند.
بر اساس توافق مذکور، ایران به طور داوطلبانه به دو مکان مشخص شده از سوی آژانس دسترسی داده و فعالیت‌های راستی‌آزمایی آژانس را برای حل وفصل این موضوعات تسهیل خواهد کرد. همچنین آژانس نیز به موجب توافقی که در بیانیه مشترک به آن اشاره شده، هیچ سؤال دیگری از ایران و هیچ درخواستی برای دسترسی به مکان‌هایی فراتر از آنچه که توسط ایران تحت موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی اظهار شده‌اند، ندارد.
همکاری‌های سازنده ایران و آژانس در سال‌های اخیر بر کسی پوشیده نیست و ۱۷ گزارش سریالی «یوکیا آمانو» مدیرکل فقید آژانس مبنی بر پایبندی تهران به برجام گواهی بر این مدعا است و از حُسن نیت ایران در انجام فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز حکایت می‌کند.
ضمن اینکه ایران در بین کشورهای جهان، در رتبه‌های نخست همکاری با آژانس جای دارد و بنا بر گزارش سازمان انرژی اتمی کشورمان، ۸۸ درصد بازرسی‌های کل آژانس در سال ۲۰۱۹ مختص ایران بوده و ایران بیش از یک‌پنجم فعالیت آژانس را به خود اختصاص داده‌است.
کاهش همکاری‌های ایران با آژانس نیز واکنشی به تعهدگریزی طرف اروپایی در اجرای تعهدات و همچنین بی‌توجهی به خروج یکجانبه آمریکا از برجام و ازسرگیری مجدد تحریم‌ها بود. از این رو متعاقب تصمیم شورای عالی امنیت ملی، ایران اجرای بخشی از تعهدات خود را در قبال برجام متوقف کرد و به ترتیب پنج گام با هدف متوازن‌سازی تعهدات برداشت.
اینک نیز در پی توافق ایران و آژانس، موجی از پیام‌های تبریک از سوی بازیگران حاضر در برجام و خارج از آن به راه افتاده‌است. «هلگا اشمید» معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا شامگاه چهارشنبه ساعاتی بعد از انتشار بیانیه، طی پیامی توئیتری از توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای تقویت همکاری‌ها ابراز خرسندی کرد و در حساب کاربری رسمی خود در توئیتر نوشت: «خبرهای خوب از تهران درباره همکاری بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی. اتحادیه اروپا به نقش بی‌طرف و مستقل آژانس اعتماد دارد.»
«میخائیل اولیانوف» نماینده دائم روسیه در سازمان های بین المللی در وین هم در صفحه توئیتر خود نوشت: «پیشرفت واقعی! سفر رافائل گروسی مدیر کل آژانس اتمی به ایران منجر به توافق‌های بسیار مهمی شد که شامل دسترسی به دو مکان مورد نظر آژانس است.» وی توافق یادشده را گواه دیگری بر اهمیت گفت‌وگو نسبت به سیاست اعمال فشار توصیف کرد.
چین و فرانسه نیز از دیگر بازیگرانی بودند که توافق ایران و آژانس را ستودند و به آینده آن ابراز امیداواری کردند. اما در ایران نیز حجت‌الاسلام «حسن روحانی» نیز با اشاره به نتایج و دستاوردهای گذشته همکاری‌های ایران و آژانس، بر حفظ این دستاوردها تاکید کرد و گفت: «در این سفر هم توافق خوبی حاصل شد که می‌تواند به حرکت در مسیر صحیح و درست برای حل و فصل نهایی مشکلات کمک کند.»
بیانیه امیدبخش ایران و آژانس در فضایی انتشار یافته که هفته آینده «کمیسیون مشترک برجام» با هدف ارزیابی پیشبرد توافق و موانع پیش روی اجرای آن برگزار خواهد شد؛ نشستی که در آن نیز خانم اشمید از طرف «جوزپ بورل» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، ریاست آن را بر عهده خواهد داشت و با حمایتی که وی از توافق مذکور در روزهای گذشته کرده، شانس نتیجه‌بخش بودن کمیسیون مشترک برجام نیز بالا است.
اما مهمترین هدف و پیام بیانیه مشترک ایران و آژانس، پایان دادن به توطئه گری امریکا و متحدان عبری – عربی منطقه است؛ بازیگرانی در میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس که در صدد نابودی توافقند و اخیرا به واسطه تحریک و تهییج کاخ سفید با ارسال نامه‌ای خطاب به «آنتونیو گوترش» دبیر کل سازمان ملل، خواستار تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران شده‌اند.
این در حالی است که کشورهای عربی منطقه به انبار باروت و تسلیحات آمریکایی تبدیل شده و بودجه بالایی را نیز به برنامه هسته‌ای خود اختصاص داده‌اند. از طرف دیگر، توافق ایران و آژانس خط بطلانی بر گزارش‌های ادعایی رژیم صهیونیستی خواهد کشید تا نخست وزیر این رژیم که هر چند ماه یک بار با بهره‌گیری از تریبون‌های مختلف ایران را به فعالیت‌های هسته‌ای غیرصلح‌آمیز متهم می‌کند، دست خالی بماند.
باوجود توافق جدید ایران و آژانس و اجازه بازرسی به دو سایت به اصطلاح مشکوک از نظر این سازمان، به احتمال زیاد اوایل مهرماه بار دیگر شاهد ادعاها و اتهامات واهی تازه از سوی «بنیامین نتانیاهو» علیه ایران خواهیم بود.
بسیاری می‌گویند کمتر از یک ماه دیگر طبق روال سال‌های گذشته، نتانیاهو پشت تریبون مجمع عمومی سازمان ملل حاضر خواهد شد و با در دست داشتن تصاویر مختلف، ایران را به فعالیت‌های هسته‌ای غیرصلح‌آمیز و مخفی متهم خواهد کرد؛ همانگونه که «تورقوزآباد» به عنوان محل مورد ادعای نتانیاهو، قالیشویی از آب درآمد و تا مدت‌ها مضحکه خاص و عام شد.
در مجموع توافق ایران و آژانس ادعاها و فشارهای آمریکا و محور عبری- عربی را فرونشاند و نشان داد که اعضای برجام و آژانس برای نجات برجام و تداوم همکاری‌ها مصمم‌اند.
آمریکا نیز که تاکنون به روش‌های مختلف از کانال‌های شورای حکام آژانس گرفته تا شورای امنیت سازمان ملل در صدد ضربه زدن بر ایران و برجام برآمده، در نهایت ناکام و ناتوان مانده‌است. انتظار می‌رود که آمریکا بعد از توافق ایران و آژانس در موقعیت ضعیف‌تری قرار گیرد و اصرار کاخ سفید برای تداوم فشار حداکثری بر تهران به بی‌اعتباری افزونتر شخص ترامپ در آستانه انتخابات ۲۰۲۰ منجر خواهد شد.