سالیان سال است که ماه محرم با برگزاری مراسم خاص و بر اساس آداب، رسوم و شیوه‌های متفاوت در حزن و اندوه شهادت حضرت سیدالشهدا(ع) و یاران باوفایش برگزار می‌شود.
امسال به دلیل شیوع ویروس کرونا و شرایط ویژه پدید آمده، امکان برگزاری آیین ها و مجالس عزاداری به مانند سالهای گذشته نیست و محدودیت های اعلام شده توسط ستاد ملی کرونا، چهره و شیوه عزاداری ها را تغییر داده و متفاوت ترین محرم تاریخ را رقم زده است.
شیوع کرونا، ابعاد مختلف زندگی افراد را تحت تاثیر قرار داده است؛ روابط اجتماعی دستخوش تغییرات گسترده شده، مهمانی‌ها و دورهمنشینی‌ها مانند گذشته نیست، باید از برگزاری هرگونه تجمع از جمله عزا یا عروسی خودداری کنیم تا ویروس کرونا فرصت گسترش نداشته باشد.
اما ممنوعیت ها و محدودیت ها باعث نشده است تا عزای شهدای کربلا کمرنگ و یا به فراموشی سپرده شود، بلکه عزاداران حسینی با برگزاری مجالس خطابه و نوحه در چارچوب شیوه‌نامه‌های بهداشتی، آیین های ماه محرم را برگزار می‌کنند.
ارادتمندان و عاشقان خاندان نبوت در استان همدان نیز با شروع ماه محرم به عزای امام حسین(ع) و یاران باوفایش نشستند و در شهرها و روستاها علم و پرچم عزا و ماتم را برافراشتند و با رعایت دستورالعمل ها و فاصله گذاری اجتماعی شور و شعور حسینی را به نمایش گذاشتند.
با توجه به اینکه امسال عزاداری و تجمع در فضاهای سربسته به دلیل خطرات ناشی از انتشار ویروس کرونا ممنوع شده است، جوانان این استان با شور و حرارت خاصی از روزهای ابتدایی ماه محرم نسبت به تدارک مجالس عزاداری با شیوه جدید اقدام کردند.
سیاه پوش کردن و نصب پارچه و پرچم در مساجد، حسینیه‌ها، تکیه‌ها و محافلی که هر ساله محل برگزاری آیین‌ها و مجالس عزاداری بود، توسط جوانان انجام شد تا شهرها و روستاها چهره محرمی به خود بگیرند.
برخی با راه‌اندازی کاروان‌های خودرویی و ایستگاه‌های صوتی در معابر و خیابان‌ها و پخش نوحه و مصیبت، فضای شهری و روستایی را آکنده از حزن و اندوه کردند.
پخت و پخش نذری به مناسبت ماه محرم از سنت‌هاو رسوم نیکو در استان و کشور است که امسال به دلیل رعایت دستورالعمل های بهداشتی مثل سالهای گذشته امکان برگزاری این مراسم وجود ندارد و شیوه پخش نذری تغییر کرده است.
بسیاری از افرادی که نذرهای هر ساله خود داشتند، امسال به دلیل شرایط خاص پیش آمده نذرهای خود را به سمت اقلامی مثل نذر ماسک و مواد ضدعفونی و یا مواد خشک بسته بندی تغییر داده اند تا با شرایط پیش آمده همسان شوند.
البته افراد دیگری هم نذرهای خود را صرف امور خیریه مانند خرید وسایل پزشکی و درمانی کردند، تا در این دوران سخت به کمک کادر درمان و بیماران بشتابند و از آلام و سختی ها بکاهند.
پخت غذای نذری به صورت متمرکز و پخش آن در مناطق کمتر برخوردار نیز توسط نهادها، خیران و فعالان اجتماعی در ماه محرم ادامه دارد تا سفره اطعام حسینی به شکل جدیدی در سراسر استان همدان پهن شود.
عده‌ای نیز عزاداری‌ها را به سمت فضای مجازی کشانده‌اند. کانال‌ها، گروه‌ها و شبکه‌های اجتماعیِ جمع زیادی از جوانان همدانی، به سمت سوگواری سید و سالار شهیدان کشیده شده است.
از سوی دیگر عزاداری‌ها با شیوع کرونا از فضای حضور فیزیکی وارد فضای حضور مجازی شده است تا غم در دل مانده ته نشین نشود و بخشی از آن امکان بروز یابد؛ با این که مناسک سوگواری هم که خود شکل بروز غم و اندوه است، طی شود.
جمع زیادی از خانواده‌های همدانی نیز امسال احساس مسوولیت کردند و به منظور جلوگیری از انتقال ویروس کرونا در خانه ماندند تا از پای گیرنده‌های تلویزیونی مراسم سوگواری را برگزار کنند.
خانواده احمدی که ۲ فرزند دارند یکی از هزاران خانواده همدانی است که امسال مراسم عزاداری را از پای گیرنده‌های تلویزیونی دنبال می‌کنند.
پدر این خانواده می‌گوید: در ماه‌های گذشته آمار ابتلا به ویروس کرونا در استان همدان بسیار افزایش یافته بود و مردم باید برای مهار آن فاصله گذاری اجتماعی را رعایت کنند.
مجتبی احمدی اظهار داشت: همه مردم باید دست در دست هم با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی این آمار را کاهش دهند.
وی افزود: تجمعات زیاد برای عزاداری می‌تواند عامل شیوع ویروس کرونا شود، اما این دلیلی برای خودداری از برپایی آیین‌های مذهبی نیست.
احمدی ادامه داد: مردم می‌توانند در منزل خود و از طریق گیرنده‌های تلویزیونی یاد و خاطر امام حسین(ع) و یاران با وفایش را زنده نگه دارند.
وی اضافه کرد: از ابتدای ماه محرم، خانواده ما هر شب آیین عزاداری را از پای تلویزیون دنبال می‌کند که از نظر بنده این آیین هیچ تفاوتی با شرکت در اجتماعات عزاداری ندارد.
۶۰۰ هیات همدان آیین عزاداری محرم را در فضای باز برگزار می‌کنند
مدیرکل سازمان تبلیغات اسلامی همدان گفت: ۶۰۰ هیات این استان آیین عزاداری دهه محرم را در فضای باز همچون مدارس، ورزشگاه‌ها و فضاهای عمومی همچون پارک‌ها، بوستان‌ها و فضای در اختیار برگزار می‌کنند.
حجت الاسلام محمدهادی نظیری با بیان اینکه تاکنون ۹۵۶ هیات مذهبی در این استان در سامانه بیرق ثبت‌نام کرده‌اند اظهار داشت: طبق دستورالعمل‌های ابلاغی و آنچه در استان پیش‌بینی شد، هر هیات مذهبی باید در همان محدوده هیات خود، دسته‌های عزاداری را مدیریت کند و بدون جابجایی و حرکت و بدون استفاده از طبل و سنج، به مدت ۲ ساعت به عزاداری بپردازند.
وی خواستار رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی توسط مردم شد و افزود: هیات‌های مذهبی استان به نحو احسن دستورالعمل‌ها و موارد بهداشتی را رعایت می‌کنند و از مردم نیز انتظار داریم مانند همیشه همراهی لازم را در این ایام داشته باشند.
مدیرکل سازمان تبلیغات اسلامی همدان ادامه داد: به منظور برافراشته نگه‌داشتن خیمه عزای امام حسین(ع) پس از ۱۳۸۰ سال که توسط جریان اسلام و تشیع حفظ شد و از طرفی حفظ سلامت مردم، دستورالعمل‌های بهداشتی در ستاد ملی کرونا در راستای برگزاری مراسم عزاداری محرم تدوین و ابلاغ شد.
حجت الاسلام نظیری بیان کرد: پس از ابلاغ این دستورالعمل جلسه‌ای با مدیریت استاندار همدان برگزار و موارد و نکات ضروری اعلام شد و وظیفه ما نیز تبلیغ و توجیه برگزارکنندگان و متولیان آیین‌های عزاداری بود که در این زمینه از ظرفیت صدا و سیما، فضای مجازی و خبرگزاری‌ها استفاده کردیم.
وی همچنین به برگزاری جلسات متعدد با مسوولان هیات‌ها، مداحان، مبلّغان و افراد مرتبط به امر هیات و ارایه راهکارهای جایگزین منطبق بر دستورالعمل‌ها و همچنین طراحی سامانه بیرق برای ثبت‌نام هیات‌هایی که در این ایام مراسم برگزار می‌کنند، اشاره کرد.
مدیرکل سازمان تبلیغات اسلامی همدان گفت: در این استان علاوه بر آموزش و پرورش و ورزش و جوانان، تمامی دستگاه‌های اجرایی مکلف شدند فضای روباز خود را در اختیار هیات‌های مذهبی قرار دهند که با همراهی خوب ادارات، هیچ مشکلی در واگذاری مکان به هیات‌های مذهبی در سراسر استان نداشتیم.
حجت الاسلام نظیری درباره نذورات مردمی نیز بیان کرد: ادای نذورات محرم باید طبق دستورالعمل‌های بهداشتی باشد و این نذورات باید به سمت کمک‌های مومنانه و ظرفیت‌های اثرگذارتر سوق داده شود.
وی تاکید کرد: در همین راستا با هماهنگی آیت الله موسوی اصفهانی و حوزه علمیه همدان، سامانه ۳۱۷۷۴ و یک تیم کارشناسی به راهنمایی نذورات مردمی در ایام محرم اختصاص داده شد و مردم پس از تماس با کارشناسان، نوع نذر خود را مطرح و راهنمایی لازم را برای ادای نذر خود دریافت می‌کنند.
مدیرکل سازمان تبلیغات اسلامی همدان با بیان اینکه امسال بیشترین اعزام مبلّغان، استفاده از ظرفیت بومی استان بود افزود: بیش از ۸۰۰ نفر از روحانیان مستقر، طرح هجرت و ائمه جماعات در ایام محرم اعزام شدند که علاوه بر اعزام حوزه علمیه خواهران، حدود ۱۲۰ روحانی نیز از استان قم به همدان اعزام شدند.
حجت الاسلام نظیری همچنین به الگوی نوین تبلیغی در گام دوم انقلاب اشاره کرد و اظهار داشت: رویکرد این سازمان به نام گام دوم تبلیغ، این است که اثرگذارترین محل ورودی مبلّغان، ورود در عرصه‌های اجتماعی و شناسایی مساله‌های جامعه و تلاش برای رفع این مشکلات در قالب طرح «امام روستا» و «امام محله» است.
وی ادامه داد: در این طرح روحانیان باید ظرفیت‌ها و توانمندی‌های مردم، محله و روستا را شناسایی و مردم را سازماندهی کنند و با شناسایی مسایل و مشکلات با کمک خودِ مردم در راستای حل مشکلات تلاش کنند.
مدیرکل سازمان تبلیغات اسلامی همدان با بیان اینکه همدان در پایگاه فرهنگی اجتماعی توفیقات خوبی داشته گفت: توانمندی تبلیغی ملایر ویژه است و انتظار ما این است ظرفیت تبلیغی این شهرستان بتواند جنوب استان همدان را پوشش دهد و در این حوزه خلائی نداشته باشیم.
فعالیت ۲۵۶ هیات مذهبی ثبت شده در ملایر
مدیر اداره تبلیغات اسلامی ملایر نیز اظهار داشت: طبق دستورالعمل ستاد ملی کرونا، تمامی برنامه‌های هیات‌های مذهبی این شهرستان در دهه اول محرم طبق این دستورالعمل و با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی و در فضای باز برگزار می‌شود.
حجت الاسلام روح الله نجفی بیان کرد: در نشستی با هیات‌های مذهبی شهرستان مقرر شد هیات‌هایی که امکان برگزاری آیین عزاداری را در فضای باز ندارند، مراسم با حداقل حضور افراد و در مدت زمان یک یا ۲ ساعت با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی برگزار شود.
وی با اشاره به استفاده هیات‌های مذهبی از فضای باز مدارس سطح شهر گفت: در تفاهم‌نامه‌ای با شهرداری ملایر، مقرر شد در ایام محرم فضای سبز بوستان‌ها و پارک‌ها نیز برای برگزاری مراسم در اختیار هیات‌های مذهبی قرار گیرد.
مدیر اداره تبلیغات اسلامی ملایر به برگزاری ۲ مراسم محوری عزاداری محرم به مدت ۱۰ شب در فضای باز پارکینگ پارک سیفیه و بام ملایر با مشارکت اداره اوقاف و امور خیریه و تعدادی از هیات‌های مذهبی شهرستان طبق دستورالعمل‌ها و رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی اشاره کرد.
حجت الاسلام نجفی با تاکید بر اینکه تمامی بخش‌ها و شهرهای تابعه ملایر نیز موظف به اجرای دستورالعمل‌ها و پروتکل‌های بهداشتی ویژه عزاداری محرم هستند افزود: طبق هماهنگی که با اداره صنعت، معدن و تجارت ملایر انجام شد، هیات‌های مذهبی که در مساجد و منازل برنامه دارند، طبق این تفاهم‌نامه می‌توانند با هماهنگی برای خرید ماسک با تخفیف اقدام کنند.
وی با اشاره به تبیین و تشریح دستورالعمل‌های ستاد ملی کرونا برای روحانیان این شهرستان بیان کرد: در ایام محرم ۱۵۰ مبلّغ و مبلّغه به مناطق مختلف این شهرستان در سطح شهر و روستا اعزام شدند.
حجت الاسلام نجفی با بیان اینکه ۶۰ مدّاح در سطح این شهرستان برای برگزاری مراسم عزاداری اباعبدالله‌الحسین(ع) در ایام محرم فعالیت دارند گفت: ۱۵ هیات خواهران نیز در سطح این شهرستان برنامه‌های ماه محرم را به صورت روضه‌های خانگی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزار می‌کنند.
۲ هزار و ۲۰۰ هیات مذهبی در استان همدان فعال است که از این تعداد ۲۵۶ هیات مذهبی ثبت نهایی سامانه و زیر نظر اداره تبلیغات اسلامی شهرستان ملایر است و از این تعداد ۱۵ هیات مربوط به هیات خواهران است.