تب شبکه نمایش خانگی در سال ۹۴ و از سریال شهرزاد بیشتر شد. از همان زمان، شبکه نمایش خانگی که با ساخت سریال‌های متفاوت در مقایسه با مجموعه‌هایی که در صداوسیما ساخته می‌شود، مهمان خانه‌های مردم است؛ سریال‌هایی اغلب پرکشش با سوژه‌های جذاب و رنگ و لعابی که مخاطبان را همراه خود ساخته و بویژه در میان جوانان طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند. اگرچه در میان سریال‌هایی که طی چندسال گذشته در شبکه نمایش خانگی ساخته شده است، سریال‌های ناموفق با سوژه و پرداخت نامناسب هم به چشم می‌خورد اما تعدادی از مجموعه‌های تولیدی این شبکه در حکم رقیبان سرسخت سریال‌های تلویزیونی بوده‌اند؛ چراکه به باور برخی سریال‌هایی که این روزها در صدا و سیما ساخته می‌شود مانند گذشته از جذابیت کافی برای مخاطبان برخوردار نیست.
شبکه نمایش خانگی در گیرودار یک تصمیم
در حالی که به باور برخی، سریال‌های شبکه نمایش خانگی این‌روزها بازار مجموعه‌های تلویزیونی را تا اندازه‌ای کساد کرده است، حالا شواهد حاکی از تغییر مرجع صدور مجوز سریال‌های نمایش خانگی از وزارت ارشاد به صداوسیما است.
این اتفاق این زنگ خطر را به صدا در آورده است که نکند دیدگاه صداوسیما در خصوص ساخت مجموعه‌های تلویزیونی به سریال‌های شبکه نمایش خانگی نیز تسری یابد و از این پس شاهد ساخت سریال‌هایی در این شبکه باشیم که به دلیل برخی خط‌قرمزها و محدودیت‌ها در رسانه ملی از جذابیت و مخاطب‌محوری آنها کاسته شود. در این گیر و دار، هیچ یک از دو طرف ماجرا؛ یعنی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و صداوسیما، به صورت رسمی درباره اینکه نظارت از وزارت ارشاد به صداوسیما منتقل شده است یا نه سخنی بیان نکرده اند.
واکنش سینماگران
تغییر مرجع صدور مجوز برای ساخت سریال‌های شبکه خانگی از وزارت ارشاد به صداوسیما، انتقاد بسیاری از اهالی سینما را نیز برانگیخته است.
کانون کارگردانان سینمای ایران در متن بیانیه‌ای که بتازگی در این خصوص منتشر کرده، ضمن تاکید بر اینکه این کانون هرگونه توقف در روند تولید و نمایش را شدیداً محکوم می‌کند، آورده است: «متاسفانه در روزهایی که شیوع کرونا آسیب‌های جبران ناپذیری به اقتصاد سینمای ایران زده و هنرمندان روزهای سختی را طی می‌کنند، سازمان سینمایی در اقدامی عجیب و تاسف‌بار و به بهانه افزایش تولیدات اقدام به تعطیلی صدور پروانه ساخت سریال‌های نمایش خانگی نموده و از دادن مجوز سلب مسئولیت کرده است. توقف تولید سریال‌های نمایش خانگی توسط سازمان سینمایی مقدمه‌ای بر دخالت سازمان های دیگر در محدود کردن هرچه بیشتر این تولیدات خواهد بود که نتیجه آن نابودی پلتفرم‌های فضای آنلاین، از دست رفتن مخاطبین میلیونی و بیکاری بسیاری از اهالی زحمتکش سینمای ایران خواهد بود که در تولید این سریال‌ها نقش دارند.»
شورای مرکزی کانون فیلم‌نامه‌نویسان سینمای ایران نیز در بیانیه‌ای، ضمن ابراز نگرانی درباره اخبار مرتبط با انحصارگرایی در عرصه تولید سریال در شبکه نمایش خانگی، یادآورشد: «می‌توان پیش‌بینی کرد که انتقال صدور مجوز از سازمان سینمایی به صدا و سیما به انحصار مطلق در این حوزه و یک‌سان‌سازی تولیدات دو بخش متفاوت، و کم‌رنگ شدن جذابیت‌های تولیدات بازار کار منجر شود.»
جامعه صنفی تهیه‌کنندگان سینمای ایران هم در روزهای اخیر با انتشار یادداشتی، از تخریب سریال‌های شبکه نمایش خانگی توسط صداوسیما انتقاد کرد و گفت: «جامعه صنفی تهیه‌کنندگان معتقد است رسانه ملی اگر توان جذب مخاطب و ایجاد رضایت در میان بینندگانش را داشت باید با هزینه‌های گزافی که برای سریال‌های تلویزیونی می‌کرد امروز یکی از پربیننده‌ترین رسانه‌ها باشد.»
مخالفان شبکه نمایش خانگی چه می‌گویند؟
با وجود مخاطبان فراوان شبکه نمایش خانگی و خاصیت جذابیت و سرگرم کنندگی سریال‌های ساخته شده در این شبکه که می‌تواند مردم را از پای شبکه‌های ماهواره‌ای بلند کرده و به تماشای تولیدات داخلی ترغیب کند، برخی رسانه‌ها و چهره‌های سیاسی معتقدند که این سریال‌ها مروج بی‌اخلاقی در جامعه بوده و باید کنترل بیشتری بر روند تولید آنها داشت.
خبرگزاری «تسنیم» اواسط تیرماه امسال در انتقاد از تولیدات شبکه نمایش خانگی مدعی شد: افسارگسیختگی و ناهنجاری‌های نمایش‌خانگی صدایِ بسیاری از پژوهشگران، خانواده‌ها، اصحاب فرهنگ، رسانه و هنر را درآورد. محتوای سریال‌های خانگی آنقدر نعل به نعل سبک زندگی غربی، اشرافی‌گری‌های مجموعه‌های نامأنوس ترکیه‌ای حرکت کرد که تصمیم بر آن شد تا مسئولیت به بخش دیگری غیر از ارشاد و سازمان سینمایی واگذار شود.
«مرتضی آقاتهرانی» دبیرکل جبهه پایداری انقلاب اسلامی و نماینده مجلس شورای اسلامی از جمله افرادی است که از سریال‌های ساخته شده در شبکه نمایش خانگی انتقاد دارد و معتقد است که نظارت بر ساخت این سریال‌ها باید بر عهده سازمان صدا وسیما باشد. او بتازگی در این ارتباط گفته است: اگر کار دوباره به ارشاد و سازمان سینمایی واگذار شود، بعید نیست مانند گذشته شاهد رواج عشق‌های مثلثی و یا حتی مربعی در سریال‌های نمایش خانگی باشیم. مسئولان ارشاد روزهایی که باید از طریق انجام رفتار مسئولانه در قبال محتوای شبکه نمایش خانگی، مانع از رواج ابتذال افسارگسیخته در این شبکه می‌شدند، مسئولیت خود را درست انجام ندادند.
کوتاه سخن آنکه، سریال‌های نمایش خانگی اگرچه همگی بی‌نقص نیستند، اما با وجود برخی کاستی‌ها در سال‌های اخیر به دلیل برخورداری از مولفه‌های عام‌پسندانه توانسته‌اند جای خود را در خانواده‌ها باز کنند و از توجه افراد به رسانه‌های بیگانه بکاهند. اگر روندهای اعطای مجوز ساخت به سریال‌های نمایش خانگی به هر دلیل به گونه‌ای باشند که خط‌قرمزها و موانع بسیاری را بر سر راه سازندگان این مجموعه‌ها قرار دهند، ممکن است شبکه نمایش خانگی مخاطبان زیادی را از دست دهد. این اتفاق می‌تواند از رونق فیلمسازی در کشور بکاهد و همزمان بر رونق رسانه‌های بیگانه بیافزاید. مانع‌تراشی در مسیرفعالیت شبکه نمایش خانگی همچنین موجب بیکاری گسترده اهالی سینما خواهد شد.