به گزارش ایرنا، کلان شهر ۱.۸ میلیون نفری تبریز که جمعیت آن روزها به بیش از ۲ میلیون نفر می رسد، از اوایل دهه ۱۳۵۰ شمسی با مشکل حاشیه نشینی مواجه بود که این روند در سال های بعد ادامه یافت و به معضلی برای مدیریت شهری، با نگاه آینده نگر و در نظر گرفتن وقوع حوادث غیرمترقبه همچون سیل و زمین لرزه، تبدیل شده است.
هر چند در ارتباط با جمعیت حاشیه نشین تبریز، آمار متفاوتی از سوی نهادهای ذیربط همچون اداره کل راه و شهرسازی و شهرداری ارایه می شود، اما گفته می شود در زمان حاضر ۴۰۰ تا ۵۰۰ هز ار نفر از جمعیت این کلان شهر در مناطق حاشیه نشین و سکونتگاه های غیررسمی زندگی می کنند.
مناطق حاشیه نشین تبریز علاوه بر اینکه با مشکل ناشی از حوادث احتمالی غیرمترقبه مواجهند، به دلیل واقع شدن بخش عمده ای از آن در دامنه های شیب دار ارتفاعات «عینالی»، در تامین خدمات زیربنایی همچون آب شرب، گاز و برق نیز مواجهند، ضمن اینکه دسترسی ناوگان حمل و نقل عمومی به ساختار پله کانی آنها و به تبع آن ایجاد فضاهای عمومی مانند بوستان های محلی به دلیل تراکم بالای جمعیت در این مناطق نیز دشوار و بعضاً ناممکن است.
مدیریت ارشد آذربایجان شرقی و نیز مدیریت شهری با لحاظ این مسایل، در سال های اخیر گام های خوبی برای بازآفرینی شهری در مناطق حاشیه نشین تبریز انجام داده اند که ایجاد «شهرک جوانان» با ظرفیت انتقال پنج هزار نفر از ساکنان مناطق حاشیه نشین به آن از جمله آنهاست.
وجود ۹۶ هزار واحد مسکونی در سکونتگاه های غیررسمی تبریز
مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان‌شرقی در گفت و گو با ایرنا از وجود ۹۶ هزار واحد مسکونی در سکونتگاههای غیررسمی تبریز خبر داد و گفت: حدود ۳۸۴ هزار نفر جمعیت در این سکونتگاهها زندگی میکنند.
ابوالقاسم سلطانی با اشاره به پیشنهاد الحاق دو قطعه زمین به محدوده مصوب شهر تبریز اظهار کرد: طبق بررسیهایی که صورت گرفته حدود ۱۲ هزار و ۱۶۵ واحد یعنی در مجموع ۵۰ هزار نفر جمعیت برای جابجایی نیاز داریم.
وی افزود: با توجه به محدوده قانونی طرح جامع تبریز ۴ هزار و ۷۲۵ واحد می‌توان در داخل محدوده تامین کرد و لازم است ۲ قطعه زمین نصر به وسعت حدود ۱۱۱ هکتار و شهرک جوانان به وسعت ۱۳۰ هکتار وارد تبریز شوند.
سلطانی با بیان اینکه در سالهای گذشته حدود ۵ هزار هکتار از اراضی محدوده طرح جامع کاسته شده، اذعان داشت: مجبور شدیم اراضی «شهرک جوانان» و «شهرک نصر» را به محدوده طرح جامع تبریز اضافه کنیم.
مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان‌شرقی افزود: ۳۰ تا ۴۰ درصد محدوده شمالی تبریز امکان جابجایی ندارد.
وی توضیح داد: محدوده بافت فرسوده کل شهر تبریز ۷۰۰ هکتار است که ۳۰۰ هکتار در محدوده شمالی است که دارای ساختمانهای کمدوام و نفوذناپذیر بوده و در معرض رانش قرار دارد؛ در نتیجه امکان جاسازی در این محدوده نیست.
شهرک جوانان، راهکار گذر از حاشیه‌نشینی در تبریز است
رئیس کمیسیون شهرسازی و عمران شورای شهر تبریز در این باره به ایرنا گفت: برای جابجایی افراد ساکن در مناطق حاشیه‌نشین نیازمند زمین بودیم که با پیگیری استانداری در شورای عالی استان، شهرک جوانان تصویب و به شورای عالی معماری برای تایید نهایی فرستاده شد.
فریدون بابایی اقدم با اشاره به آغاز عملیات ساخت واحدهای مسکونی برای افراد ساکن در مناطق حاشیه نشین گفت: جلسه‌ای به همین منظور با استاندار آذربایجان‌شرقی برگزار شد، خاک برداری در منطقه اسدگولی(ارم) آغاز و حدود ۲۴۰ واحد مسکونی ساخته و در اختیار افراد ساکن در این منطقه قرار خواهد گرفت.
بابایی اقدم ادامه داد: همچنین مناطق حاشیه‌نشین تبریز در برنامه‌ریزی‌هایی که صورت گرفته، به فضای سبز تبدیل خواهد شد.
وی با بیان اینکه ۴۸ هکتار از محدوده شهری به عنوان مناطق حاشیه‌نشین شناخته شده است، گفت: برای جابجایی افراد ساکن در این مناطق نیازمند زمین بودیم که در اختیار نداشتیم، بنابراین با پیگیری استانداری در شورای عالی استان، احداث شهرک جوانان تصویب و به شورای عالی معماری برای تایید فرستاده شد.
به گفته عضو شورای شهر تبریز، حد فاصل بین پایگاه دوم شکاری و اتوبان پاسداران به نام شهرک جوانان در نظر گرفته شده و در این شهرک می‌توان برای ساخت ۵ هزار واحد مسکونی برنامه‌ریزی کرد.
موافقت با الحاق "شهرک جوانان" به محدوده شهر تبریز با رعایت ۹ شرط
دبیر شورایعالی شهرسازی و معماری نیز به تازگی با ارسال نامه‌ای به استاندار آذربایجان‌شرقی، از موافقت این شورا با الحاق اراضی موسوم به شهرک جوانان به محدوده شهر تبریز خبر داد.
در نامه فرزانه صادق‌مالواجرد، معاون وزیر راه و شهرسازی و دبیر شورایعالی شهرسازی و معماری ایران، خطاب به پورمحمدی، استاندار آذربایجان شرقی آمده است: «شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در جلسه مورخ ۳۰ تیرماه ۹۹ مصوبه ۱۳ فروردین‌ماه شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان آذربایجان‌شرقی در خصوص "مغایرت اساسی طرح جامع شهر تبریز(الحاق حدود ۱۳۰ هکتار از اراضی بابا باغی موسوم به شهرک جوانان به محدوده شهر تبریز)" با رویکرد تامین اراضی برای بازآفرینی شهری و جابه‌جایی ساکنان مناطق حاشیه‌نشین و تحت رانش و لغزش پهنه شمالی شهر تبریز با جمعیت حدود ۱۲ هزار نفر را مورد بررسی قرار داد و با الحاق مذکور با اعمال اصلاحاتی موافقت کرد».
البته در موافقت نامه شورای عالی معماری و شهرسازی با الحاق شهرک جوانان به محدوده تبریز ۹ شرط گذاشته شده که «حذف حریم تدقیق شده گسل از اراضی الحاقی جهت ایجاد پارک عمومی و قرار دادن آن در اختیار شهرداری و نیز حذف حریم و بستر رودخانه «کومور چای» از محدوده الحاقی» از جمله آنهاست.
«رعایت مداخلات مربوط به تداخلات حریم پروازی با توجه به مجاورت اراضی شهرک جوانان با فرودگاه»، « افزایش تعداد طبقات به چهار طبقه در صورت عدم وجود محدودیت‌های مربوط به حریم پروازی فرودگاه و امکان تامین آب بر اساس نظر آب منطقه‌ای و همچنین عدم وجود محدودیت سازه‌های با توجه به نزدیکی به حرم غسل با نظر پژوهشگاه زلزله مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی تراکم ساختمانی قطعات» از دیگر شروط شورای عالی معماری و شهرسازی برای موافقت با الحاق شهرک جوانان به محدوده تبریز است.
«تامین سرانه های خدماتی عمومی مطابق سرانه های طرح جامع شهر تبریز در اراضی الحاقی»، «رعایت در نظر گرفتن کاربری اراضی مبدا در پهنه شمالی شهر تبریز به عنوان سبز حفاظتی» و «موظف شدن اداره کل راه و شهرسازی آذربایجان شرقی به نظارت دقیق بر تحقق این هدف و ارایه گزارش دوره‌ای از تحقق پذیری جابجایی جهت اتخاذ تصمیم به دبیرخانه شورایعالی»، از دیگر شروط شورای عالی معماری و شهرسازی در ارتباط با الحاق شهرک جوانان به تبریز به عنوان راهکاری برای کمک به حل معضل حاشیه نشینی در این کلان شهر است.