به گزارش ایرنا، عیسی کلانتری روز یکشنبه در نشست خبری افزود: امسال آخرین سال اجرای پروژه‌های مهندسی و سخت افزاری احیای دریاچه ارومیه است، اقداماتی که از سال ١٣٩٢ آغاز شده بود که بهمن و دی ماه امسال به طور کامل به بهره‌برداری می رسند.
وی اظهار داشت: احیای دریاچه ارومیه شاید تنها پروژه ای در جهان باشد که یک دریاچه مرده را دوباره به مسیر زندگی بازگرداند که طبق برنامه تا سال ١۴٠۶ دریاچه به تراز اکولوژیک خود و شاید هم بیشتر خواهد رسید.
کلانتری با اشاره به تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه از سال ١٣٩٢ گفت: در مدت ۶ ماه برنامه ریزی ها انجام و کارهای عملیاتی آغاز شد. البته در ابتدا مهندس مشاور کاربردی در این زمینه نداشتیم از این رو به ناچار دست به دامن دانشگاه ها شدیم که بر این اساس کنسرسیوم دانشگاهی کشور با محوریت دانشگاه صنعتی شریف و عضویت ١٣ دانشگاه برتر کشور تشکیل شد که با تلاش آنها مطالعات در ۶ ماه اول کار انجام شد.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه شاید اولین برنامه ریزی جامع کشور باشد، افزود: کارها تقریبا طبق زمان بندی پیش رفت البته حدود یک سال و نیم از زمان بندی عقب بودیم که علت آنهم عدم همکاری مسوولان استانی بود در حالی که مردم همکاری بسیار خوبی با ما داشتند، اگر مسوولان همکاری می کردند یک سال و نیم جلوتر بودیم.
تشکر از رییس جمهوری و سازمان برنامه بودجه
کلانتری با تشکر از رییس جمهوری و سازمان برنامه بودجه گفت: اوج هزینه های ما مصادف شد با تحریم های ظالمانه اما سازمان برنامه بودجه نهایت همکاری را با ستاد احیا انجام داد البته حمایت رییس جمهوری بسیار کمک کرد.
وی اظهار داشت: سمن هایی که در سال های ٩١ و ٩٢ برای احیای دریاچه تلاش می کردند به عنوان امنیت ملی محبوس شده بودند، در روند اجرا بسیار کمک کردند.
رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: بعد از تلاش و برنامه ریزی بسیار، امسال عملیات مهندسی احیا تمام می شود، همچنین بودجه‌ای که امسال خواسته بودیم به دستور رییس جمهوری محقق شد همچنین بیش از هزار میلیارد تومان اعتبار باقیمانده هزینه عملیات اجرایی نیز تخصیص یافته است.
وی به افتتاح پروژه زاب اشاره کرد و گفت: ٣۴ کیلومتر از ٣۶ کیلومتر تونل زاب به پایان رسیده و دو کیلومتر باقیمانده نیز یک تا دو ماه آینده تمام می شود.
کلانتری درباره آینده ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: سال آینده که دولت فعلی به کار خود پایان می دهد، پیش بینی کردیم تا مرکز آینده پژوهی دریاچه ارومیه تشکیل شود تا به تدریج جایگزین ستاد احیای دریاچه ارومیه شود. مسئولیت این مرکز باسازمان حفاظت محیط زیست خواهد بود و پس ازان مدیریت حفظ دریاچه به عهده این مرکز است.
وی گفت: از مجلس قبلی تشکر می کنیم که لایحه حفاظت از تالاب ها را تصویب کرد که براساس این لایحه تامین حقابه تالاب ها مشخص شده و مقرر شد وزارت نیرو آن را تامین کند، بیش از ۷۰ تالاب بزرگ و نسبتا بزرگ داریم که تا یک سال گذشته هیچ گونه حقابه ای به آن ها تعلق نمی گرفت و وزارت نیرو خود را مقید به تامین آن نمی کرد و فقط با سیلاب سیراب می شدند اما بعد از تصویب این قانون سازمان حفاظت محیط زیست حقابه ۳۸ تالاب را مشخص و به وزارت نیرو اعلام کرد و این وزارتخانه سال گذشته برای اولین بار حقابه تالاب ها را به رسمیت شناخت که امیدواریم تا پایان دولت حقابه تمام تالاب ها متوسط به بالا تامین شود.
کلانتری تاکید کرد: براساس این قانون اگر سالی با خشک سالی یا کمبود آب مواجه شویم سازمان ها و وزارتخانه های مرتبط حق ندارند حقابه تالاب را کم کنند و ان رابه بخش شرب یا کشاورزی اختصاص دهند. خوشبختانه با اقدامات صورت گرفته تالاب ها دارند سر و سامان می گیرند و دیگر قربانی کمبود آب نخواهند شد.
وی درباره اینکه سئوال می شود، احیای دریاچه ارومیه به علت بارندگی بوده است، گفت: قطعا اگر آب نباشد دریاچه ای احیا نخواهد شد اما این باران در سال های گذشته نیز بوده ولی سالانه ۴۰ سانتی متر از آب دریاچه کم می شد بنابراین به این نتیجه می رسیم که با اقدامات صورت گرفته آب موجود در حوضه و باران به دریاچه رسیده است.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: ۱۱ هزار میلیارد تومان در بخش های مختلف احیای دریاچه ارومیه هزینه شده که از این میزان کمتر از ۵۰ میلیارد تومان یعنی کمتر از نیم درصد به بخش برنامه ریزی و نظارت تخصیص داده شده است.
کلانتری با اشاره به تاثیر تحریم ها در روند احیای دریاچه ارومیه گفت: تحریم ها باعث شد درآمد کشور زیر و رو شود اما با وجود کاهش درآمدهای نفتی رئیس جمهوری نسبت به تامین اعتبار مورد نیاز برای احیای دریاچه تاکید داشت همچنین سازمان برنامه و بودجه نیز همکاری خوبی با ستاد داشت از این رو سبب شد که عملیات سازه ای احیا متوقف نشود.
وی ادامه داد: با توجه به تبخیر بالای آب در دریاچه ارومیه اگر اقدامات احیاء و تثبیت صورت نمی گرفت گرد و غبارهای نمکی شهر تبریز را فرا می گرفت به طوری که در سال ۹۴ بخش زیادی از مردم این شهر دچار فشار خون بالا شدند بنابراین قطعا ادامه این روند کار با اهمیتی بود که باید تحت هر شرایطی انجام می شد. دریاچه ارومیه حدود ۱۳ میلیارد تن نمک دارد یعنی به ازای هر انسان بر روی کره زمین دو تن نمک در دریاچه موجود است که اگر خشک می شد غبار نمکی مردم منطقه را آواره می کرد حتی طوری شده بود که زنبورهای عسل سال ۹۵ نتوانستند هیچ فعالیتی داشته باشند درحالی که اگر زنبور عسل در یک منطقه چند سال فعالیت نکند کشاورزی آن بخش از بین می رود.
کلانتری تاکید کرد: این مساله برای رئیس جمهوری روشن شده بود بنابراین تلاش کرد تا اعتبار ستاد احیا به هیچ عنوان کم نشود زیرا اگر دریاچه احیا نمی شد جا به جایی شهر تبریز بیش از صدها میلیارد تومان هزینه به همراه داشت.
تصمیم ادامه ساخت سدهای نیمه کاره بعد از ۱۴۰۷
معاون رئیس جمهوری ادامه داد: قرار بود سدهای جدید در حوضه آبخیز دریاچه ارومیه ساخته نشود و آب اضافه سدهای موجود به سوی دریاچه رها سازی شود از این رو برخی از سدها که بالای ۵۰ درصد پیشرفت داشتند مانند سد نازلو و باراندوزچای نیمه تمام رها شد چون اجازه ساخت به آن ها را ندادیم.
کلانتری افزود: اواخر امسال یک میلیارد متر مکعب آب جدید وارد دریاچه ارومیه می شود و از سال ۱۴۰۷ که تراز اکولوژیک دریاچه به حد نصاب خواهد رسید، می توان ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون متر مکعب از حقابه دریاچه را کاهش و به امور دیگر اختصاص داد، ان زمان باید بررسی شود که آیا سدهای نیمه کاره تمام بشوند یا همچنان باقی بمانند.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: در روند احیای دریاچه ارومیه با مردم منطقه مشکلی نداشتیم اما با مسئولان استانی بسیار مشکل داشتیم در دو سال اول با ستاد حداقل همکاری را داشتند از این رو وقت بسیاری صرف توجیه این مسئولان شد. مثلا در حوضه آبریز دریاچه چغندر قند که محصولی بسیار آب بر است کشت می کردند و آن را برای تبدیل شدن به قند به اصفهان حمل می کردند در حالی که این کار هیچ گونه توجیه اقتصادی نداشت و یک سیاست غلطی بود که دنبال می شد مثلا ۴۰۰ هزار تن چغندر قند با صرف آبی به میزان سد سیلوه مصرف می شد در حالی که در نهایت پنج میلیون دلار ضرر به همراه داشت.
کلانتری ادامه داد: بسیار تلاش کردیم تا مسئولان استانی را مجاب به متوقف کردن کشت چغندرقند کنیم تا بالاخره مسئولان با ستاد همسو شدند.
معاون رئیس جمهوری درباره اینکه آیا اشتباهی در روند احیا نداشتید؟ گفت: قطعا هر کاری اشتباهاتی به همراه دارد مثلا در ابتدای برنامه ریزی ها تصمیم گرفته بودیم که ۵۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی که از زرینه رود آب دریافت می کردند به صورت "نه کاشت" انجام شود و خسارت آن به کشاورزان پرداخت شود اما بعدها مشخص شد که اگر ۱۰ درصد در مصرف آب صرفه جویی شود دیگر نیازی به اجرای این طرح نیست بنابراین هر لحظه و هر جا که اشتباهی داشتیم حتما درصدد اصلاح آن برآمدیم.
احداث جاده میانگذر جدید
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: تصمیم گرفته بودیم که جاده میانگذر دومی برای دریاچه احداث کنیم این پل باید سه سال پیش اجرا می شد اما به علت کمبود بودجه به امسال موکول شد، با احداث این پل ۵۰۰ متری از سمت غرب دریاچه گردش آب به ۹۸ درصد خواهد رسید که در مدت ۶ تا ۷ ماه ساخت ان به پایان می رسد. احداث این پل کاهش چرخش آب ناشی پل میانگذر کلانتری را جبران خواهد کرد.
کلانتری گفت: هزینه های احیای دریاچه ارومیه تا پایان سال به اتمام می رسد و برای سال آینده شاید حدود ۱۰۰ میلیارد تومان نیاز باشد و برای سال های بعد حدود ۳۰ میلیارد تومان مورد نیاز است این در حالی است که سیاست ها در راستای احیای دریاچه ارومیه نباید تغییر کند، من نمی توانم تضمین دهم که دولت بعد نگوید که مثلا می خواهم سدها را احیا کنم حاکمیت باید مانع اجرای آن شود، در واقع آن ۳۰ میلیارد تومان نیز هزینه مرکز آینده پژوهی دریاچه ارومیه و نظارت بر آن است.
وی ادامه داد: اگر سیاست ها تغییر نکند دریاچه تا سال ۱۴۰۶ قطعا احیا خواهد شد، با اقدامات صورت گرفته تا پایان اسفند ماه امسال حدود پنج میلیارد متر مکعب آب به دریاچه می رسد که با احیای کامل ان در سال ۱۴۰۶ حدود ۱۴ میلیارد و ۹۸۰ میلیون متر مکعب حجم آب دریاچه ارومیه خواهد بود که این حجم آب جدای از میزان تبخیر است.
کلانتری گفت: در سال های اول شروع به کار ستاد احیای دریاچه ارومیه از تجربیات کشورهای دیگر استفاده می کردیم اما از سال ۱۳۹۶ خودمان تولید کننده شدیم به طوری که مرکز منطقه ای اسکاپ که در زمینه گرد و غبار فعالیت می کند در راستای اقدامات موفق ستاد مرکز خود را در تهران مستقر کرد، هر سال نیز ۱۰ تا ۱۵ نفر از سفرای کشورهای دیگر به ویژه اروپایی برای پیگیری شرایط دریاچه ارومیه وارد منطقه میشوند و فعالیت در این عرصه به یک برند بین المللی تبدیل شده است.
وی افزود: امروز حدود ۹۶ درصد از کانون های گرد و غبار اطراف دریاچه ارومیه مهار شده است و آن چند درصد باقیمانده نیز به زودی مهار می شود، در واقع دریاچه به میعادگاهی برای دانشمندان سراسر جهان تبدیل شده است.
بروز مشکلات زیست محیطی در عدم پذیرش آمایش سرزمین و توسعه پایدار
معاون رییس جمهوری درباره اینکه چرا می گذاریم کار به جاهای باریک بکشد آن زمان کار را شروع می کنیم، گفت: دو اصل جهانی را قبول نداشتیم، نزدیک به ۶۰ سال است که اصل آمایش سرزمین در دنیا اجرا می شود و یا از دهه ۷۰ دنیا به اصل توسعه پایدار رسیده اما ما آن را قبول نداشتیم و تازه بعد از گذشت ۴۰ سال از پیروزی انقلاب اسلامی، سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده که در حال تهیه نقشه آمایش سرزمین است .
وی تاکید کرد: مشخص بود که با قبول نداشتن این دو اصل در آینده مشکلات زیادی گریبانگیر ما خواهد شد که امروز نتیجه آن خشک شدن تالاب ها و یا پسماندهای شمال کشور است، وقتی که برنامه آمایش نداشته باشیم هر نهاد و یا سازمانی برای خود برنامه ریزی می کند و همه کارها ناهماهنگ پیش می رود، مثلا ایران با افغانستان در سال ۱۳۵۱ قرار داد بست تا سالانه ۸۲۶ میلیون متر مکعب آب به ما بدهد که برای این میزان آب در بخش های شرب، کشاورزی و صنعت برنامه ریزی کردند اما حق محیط زیست دیده نشد که نتیجه آن خشک شدن هامون است ، البته از آن میزان آب حدود ۴۰۰ میلیون متر مکعب نیز تبخیر می شود که با این شرایط ۴۶ هزار هکتار توسعه کشاورزی صورت گرفته است که این روند نتیجه ناهماهنگی میان دستگاه ها است که از عدم پذیرش امایش سرزمین و توسعه پایدار نشات می گیرد.
کلانتری ادامه داد: در بسیاری از کشورها فولاد و پتروشیمی باید در کنار منابع آبی ایجاد شوند اما ما همه کویرهای ما شده فولاد و پتروشیمی که از سال ۱۳۹۸ دولت دستور دارد که فولاد و پتروشیمی نباید در نقاطی از کشور که آب ندارند ایجاد شود و مجوز به آنها داده نخواهد شد.
ساماندهی پسماندهای شمال
رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: از روزی که وادر سازمان حفاظت محیط زیست شدم برای زباله های شمال کشور برنامه داشتیم، سال اول یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار از محل صندوق توسعه ملی برای ساماندهی پسماندها با اولویت استان های شمالی بودجه گذاشته شد اما مجلس وقت این پول را از سهم محیط زیست برداشت و به بخش های دیگر اختصاص داد در حالی که اگر این کار نمی شد اکنون مشکل پسماندها حل شده بود، البته امسال نیز اعتباری برای این کار از صندوق توسعه ملی در نظر گرفته شده اما تا تخصیص یابد و کار اجرایی شود زمان می برد.
هیچ جنگلی قابل واگذاری نیست
معاون رییس جمهوری با تاکید بر اینکه طبق قانون هیچ جنگلی قابل واگذاری نیست، افزود: وسعت آق قلا حدود ۵ هزار و ۶۰۰ هکتار است که از این میزان ۴۰۰ هکتار آن مستثنیات است که می تواند وقف شود البته اگر وقف باشد اما جنگل قابل وقف نیست، البته آن پنج هزار هکتار هم وقف باشد جزو وقف محسوب نمی شود و اگر وقف نامه ای باشد خودبخود باطل می شود اگر هم اوقاف این کار را کرده باشد باید باطل شود.سازمان اوقاف هم مدعی ان نیست اما آن ۴۰۰ هکتار اگر سند داشته باشد می تواند مدعی شوند .
وی تاکید کرد: دماوند هم نمی تواند وقف شود چون آثار ملی است اگر واقف می خواهد وقف کند اول باید مالکیت خود را اثبات کند در حالی که آثار ملی مالک شخصی ندارد ، در قانون اساسی جنگل جزو انفال است و قابل وقف نیست. سازمان جنگل ها باید محکم از حقوق خود دفاع کند.
بیش از ۹۰ درصد آتش سوزی ها عمدی بود
کلانتری اظهار داشت: بایدقبول کنیم که آتش سوزی جنگل ها بخشی از اکولوژیک طبیعی است، امسال بیش از میلیون هکتار از جنگل های سیبری در آتش سوخت، در ایران نیز امسال با توجه به بارندگی های خوب و پوشش گیاهی مناسب دو هزار و ۳۶ هکتار از جنگل و ۱۹ هزار هکتار از مراتع در آتش سوخت که بیش از ۹۰ درصد آن عمدی و عامل انسانی بوده که از بخش زیادی از آن از خصومت های قبیله ای نشات می گیرد.