به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، جلسه ۱۸۴ شورای تحول و ارتقای علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست حداد عادل و با حضور سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در محل دبیرخانه این شورا برگزار شد.
غلامعلی حدادعادل در این جلسه اظهار داشت: بستر اجتماعی تاریخ و ارتباط وقایع تاریخی با واقعیت‌های اجتماعی فکری است که در غرب پیدا شده و شامل رشته‌هایی مثل تاریخ علم، تاریخ اقتصاد، صنعت، مردم شناسی و خیلی موارد دیگری می‌شود و نور تازه‌ای به رشته تاریخ داده است.
وی گفت: در ایران تاکنون تاریخ اجتماعی صورت دانشگاهی پیدا نکرده است، بلکه مؤلفانی به سلیقه، ذوق و دانش خود یکسری اقدامات انجام دادند و منابع کمی در این حوزه موجود است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار داشت اینکه در کشور یک عده متخصص تاریخ را به منزله واقعیت اجتماعی در حال تحول و مرتبط با شئون مختلف جامعه نگاه و بررسی کنند، رویکرد بسیار خوبی است.
وی ابراز امیدواری کرد که روزی تاریخ اجتماعی در ایران نهادینه و ریشه‌دار شود و دانشگاه‌ها بتوانند این موضوع را جدی بگیرند.دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: شورای تحول با وجود ۱۷ کارگروه تخصصی در بدنه آموزش عالی کشور حضور جدی دارد و به نوعی کمک نظام‌مند، به آموزش عالی کشور است.
شورای تحول کمک نظام مند به آموزش عالی است
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز با اشاره به گزارش اخیر شورای تحول، در خصوص فعالیت‌های این شورا گفت: برای شناخت بیشتر این شورا باید در حوزه رسانه‌ای کار بیشتری صورت گیرد تا این اقدامات به نحو احسن انعکاس یابد.
وی با بیان اینکه شورای تحول، باید گزارشی از اقدامات انجام شده را هر ۶ ماه یک بار به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه دهد، پیشنهاد کرد اقدامات شورا، در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گیرد.
عاملی افزود: شورای تحول با وجود ۱۷ کارگروه تخصصی در بدنه آموزش عالی کشور حضور جدی دارد و به نوعی کمک نظام‌مند به آموزش عالی کشور است.
وی ادامه داد: تنوع بخشی به کار شورای تحول و رسیدن به جوانب ساختاری‌تر، در ادامه فعالیت این شورا ضروری است و باید دنبال شود.
عاملی با بیان اینکه این حجم کاری که در شورای تحول صورت گرفته باید در جامعه انعکاس یابد، گفت: کوچک‌ترین لطمه به اعتبار شورای تحول، لطمه به شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجموعه نظام آموزش عالی کشور است و لذا حفاظت از حریم کار صورت گرفته وظیفه همگانی است.
استاد ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: در واقع هدف شورای تحول علوم انسانی، اثر گذاری علوم انسانی و اجتماعی در پیشرفت اسلامی ایرانی جمهوری اسلامی ایران است و نوعی بومی شدن علوم انسانی را دنبال می‌کند که هدف مهم و راهبردی است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: تاریخ اجتماعی ایران یک دوره زمانی بسیار طولانی را در بر می‌گیرد، اما در این برنامه مشخص نیست که این رشته ناظر به چه دوره تاریخی است.
عاملی با اشاره به قدمت ۸ هزار ساله تاریخ ایران گفت: مقطع زمانی در رشته گم شده است و مشخص نیست چه دوره‌ای از تاریخ اجتماعی ایران مورد نظر است. حتی در دروس نیز روشن نیست کدام دوره از تاریخ را می‌خواهد بررسی کند، بنابراین لازم است مقطع زمانی مورد مطالعه به طور دقیق مشخص شود.
وی ادامه داد: در دروس تخصصی خیلی دروس روش تدبیر شده است و تقریباً تمامی دروس از جنس روش است. بنابراین در این دروس تخصصی باید محتواهایی که جنبه اثرگذاری تخصصی روی عنوان رشته دارد، مورد توجه قرار گیرد.
عاملی خاطر نشان کرد: این برنامه یک چارچوب گذاری که منطق کار را ببندد نیاز دارد و وضعیت موجود متجانس نیست.
در ادامه این گزارش حجت الاسلام و المسلمین محسن الویری رئیس کارگروه علوم تاریخی، اهداف و ضرورت راه اندازی این رشته و نقش و توانایی فارغ التحصیلان رشته تاریخ اجتماعی ایران را تشریح کرد.
الویری با بیان اینکه تاریخ اجتماعی، حوزه و رویکرد جدیدی در مطالعات تاریخی به شمار می‌آید که عوامل و بسترهای اجتماعی را در کانون توجه خود قرار می‌دهد، گفت: این حوزه به مناسبات اجتماعی در دوره‌های مختلف تاریخی از جمله به اقشار و طبقات گوناگون اجتماعی، جنبش‌های اجتماعی نهادها و سازمان های اجتماعی و غیره توجه دارد.
وی اضافه کرد: برنامه درسی کارشناسی ارشد تاریخ اجتماعی ایران به گونه‌ای تدوین شده است که بتواند حوزه‌های مغفول و کمتر بررسی شده را در برنامه درسی خود بگنجاند تا از این طریق دانشجویان و کارورزان تاریخ با ابعاد نوین رشته تاریخ آشنا شوند و بعد نظری تاریخ را تقویت کنند.
پس از رای مثبت اعضا به کلیات سرفصل آموزشی و برنامه درسی رشته تاریخ اجتماعی ایران، بررسی جزییات این برنامه در دستور کار قرار گرفت و حجت الاسلام و المسلمین الویری عناوین دروس رشته تاریخ اجتماعی ایران را تشریح کرد.
در ادامه جلسه اعضا به بیان نظرات و پیشنهادات خود پرداختند که اهم آن بدین شرح است: غلبه بحث‌های روشی در دروس تخصصی، غلبه ادبیات مارکسیستی در متون درسی، غایب بودن محورهای اصلی تاریخ اجتماعی مانند قوم نگاری و مردم شناسی و سبک زندگی، ضرورت سوق دادن رشته به سمت مباحث مبتنی بر ایده و اندیشه و قوم نگاری، مردم نگاری و سبک زندگی.
از دیگر پیشنهادات ارائه شده در این جلسه لزوم بازنگری در دروس تخصصی، نبود ساختار منطقی در دروس اختیاری، وجود ابهام در زمانبندی تاریخ، سنخیت نداشتن منابع با همدیگر، وجود منابع متکثر با رویکرد متفاوت، ضعیف بودن نگاه اسلامی و دینی در برنامه، آشفتگی در عناوین درسی و ضرورت تقویت منابع است.
حداد عادل در پایان خاطر نشان کرد: اعضای جلسه در خصوص ضرورت تأسیس این رشته اتفاق نظر دارند، اما جمع‌بندی بنده این است که کار کافی روی این برنامه صورت نگرفته و باید برای بررسی مجدد به گروه برگردانده شود.
وی در پایان این جلسه پیشنهاد داد یک جلسه هم‌اندیشی با حضور تعدادی از اساتید دانشگاه‌های مختلف برگزار شود و بحث و بررسی لازم صورت گیرد تا از این تضارب آرا نتیجه بهتری گرفته شود.