به گزارش ایرنا، یک روز پس از نوزدهمین سالگرد حملات ۱۱ سپتامبر آمریکا که بهانه ای برای اشغال افغانستان از سوی ایالات متحده و همپیمانانش شد، دور جدیدی از مذاکرات موسوم به صلح افغانستان در دوحه پایتخت قطر آغاز شد. حضور «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا در این نشست نشان از اهمیت بالای سرنوشت این مذاکرات برای واشنگتن دارد. با این حال این سوال مطرح می شود که آیا واشنگتن به راستی به دنبال بازگرداندن صلح و آرامش به افغانستان است و یا می کوشد به هر ترتیبی شده پیش از انتخابات ریاست جمهوری با دستیابی به یک توافق هر چند نیم بند بین کابل و طالبان، آن را دست مایه تبلیغات انتخاباتی به نفع «دونالد ترامپ» کند؟
امروز (شنبه) دور جدید نشست مذاکرات موسوم به صلح افغانستان با حضور هیأتی از گروه های مختلف از جمله ۲۱ نفر از مقام‌های دولتی افغانستان و هیأت ۲۱ نفره طالبان به ریاست «شیخ مولوی عبدالحکیم» در قطر برگزار شد. این نشست به دلایلی چندین بار به تاخیر افتاد. پیش شرط طالبان برای این دوره که گفته می شود قرار است سرنوشت جنگ و صلح در افغانستان را تعیین کند، آزادی پنج هزار زندانی طالبان از زندان‌های دولت افغانستان بود که این شرط به تازگی انجام شد. این دور از مذاکرات در حالی با بیم و امیدهای فراوان آغاز شده که دستیابی به آتش‌بس و توافقنامه سیاسی دو چالش بزرگ آن به شمار می رود.
کارت «مذاکرات افغانستان» در بازی انتخاباتی ترامپ
پایان دادن به جنگ افغانستان از مواردی است که دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا رویای آن را در سر می پروراند و می کوشد در کنار دیگر شعارهای انتخاباتی اش از جمله پایان دادن به حضور نظامی آمریکا در خاورمیانه و حل بحران فلسطین تا پیش از انتخابات نوامبر (آبان ماه) به آن جامه عمل بپوشاند.
دولت ترامپ که تاکنون موفق به حل بحران فلسطین نشده، با ایجاد روابط دیپلماتیک بین امارات و رژیم صهیونیستی و نیز پیگیری برقراری این روابط بین بحرین و این رژیم، آن را به عنوان موفقیتی بزرگ برای خود قلمداد کرده و اینگونه وانمود می کند که در حال حل بحرانی ریشه ای در خاورمیانه است. اهمیت این تبلیغات به ویژه با نگاهی به نتایج نظرسنجی های اخیر که از پیشتازی «جو بایدن» رقیب دموکرات ترامپ حکایت دارد، مشخص می شود.
در همین راستا رئیس جمهوری آمریکا در حال تسریع و عقب نشینی برخی از نیروهای آمریکایی است. وی ادعا دارد که می خواهد به این جنگ بی پایان و بسیار هزینه بر پایان دهد، طبق محاسبات دانشگاه براون، ایالات متحده تاکنون دو تریلیون دلار برای جنگ در افغانستان هزینه کرده است. اما جالب اینجاست که روند مذاکرات با طالبان در ماه های اخیر شتاب عجیبی به خود گرفته و مقامات آمریکایی دائما از تعیین کننده بودن دور جدید مذاکرات در سرنوشت افغانستان سخن می گویند. عجله واشنگتن در به ثمر رساندن این مذاکرات در حالی است که برای پایان یافتن جنگ افغانستان به عنوان طولانی ترین جنگ آمریکا در تاریخ معاصر هنوز موانع بی شماری باقی مانده است.
روند صلح افغانستان از حرف تا عمل
افغانستان از زمان اشغال تاکنون روی آرامش پیدا نکرده، طبق اعلام سازمان ملل متحد، تنها در ۱۰ سال گذشته بیش از ۳۲ هزار غیرنظامی در حملات تروریستی، درگیری ها و حملات هوایی کشته و بیش از ۶۰ هزار نفر زخمی شده اند.
اکنون گروه طالبان که در اواخر سال ۲۰۰۱میلادی سرنگون شد، امید دارد پس مذاکرات مستقیم با ایالات متحده، بار دیگر وارد روند قدرت شود اماپیش از رسیدن به صلح باید در بسیاری از زمینه ها با دولت افغانستان به مصالحه برسد.
تاکنون طالبان فقط قول های مبهمی برای حمایت از حقوق زنان از طریق 'ارزش های اسلامی' داده اند. با این حال منتقدان در مورد بازگشت این گروه رادیکال اسلامی به قدرت هشدار داده و به عنوان مثال از مجازات های سختگیرانه مانند اعدام زنان می ترسند.
طالبان که از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ بر افغانستان حکومت می کردند تا اینکه ایالات متحده پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر به این کشور لشکر کشید و آنها را ساقط کرد، اکنون قوی تر از هر زمان دیگری وارد مذاکرات شده اند. آنها امضای قرارداد عقب نشینی تدریجی نیروهای آمریکایی تا آغاز سال آینده را به عنوان یک پیروزی بزرگ جشن گرفتند. در عوض آنها تضمین های امنیتی داده بودند که منتقدان آنها را نیز مبهم می دانند.
هر چند طالبان از زمان توافق با ایالات متحده هیچ سرباز ناتو را نکشته اند، اما به شدت به جنگ خود علیه نیروهای امنیتی افغانستان ادامه می دهند. در حالی که آمریکا از کشته نشدن نظامیانش و جلب رضایت طالبان برای نشاندن بر سر میز مذاکره خشنود است، دولت افغانستان خواهان برقراری سریع آتش بس برای مذاکره است. با این وجود توافق ایالات متحده چنین چیزی را فقط به عنوان 'موضوعی در دستور کار' می داند. این امر روند گفت‌وگو بین طرفین را سخت‌تر کرده است؛ دولت افغانستان از روز اول اصرار به برقراری آتش بس دارد اما طالبان این درخواست را رد و اعلام کرده اند که به ایالات متحده و دولت افغانستان اعتماد کافی ندارند تا جنگ را متوقف کنند.
هدف اصلی آمریکا چیست؟
در چنین شرایطی آمریکا مدعی است که آینده افغانستان در حال حاضر در دست افغانها است و حتی احتمال شکست روند صلح را نیز رد نمی کند. آنچه در حال حاضر برای آمریکا مهم است، ادامه این شوی تبلیغاتی تا روز برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و حداکثر بهره برداری تبلیغاتی از آن است. این مذاکرات حتی اگر به کوچکترین توافق نیم بند بین طرفین منجر شود، می تواند در دستگاه تبلیغات رسانه ای ترامپ با عنوان دستاوردی تاریخی به خورد رای دهندگان آمریکایی داده شود.
همانگونه که «کریستین فیر» متخصص مسائل آسیا از دانشگاه جورج تاون می گوید: «بیایید صادق باشیم، مسئله واشنگتن مذاکرات صلح نیست، بلکه عقب نشینی ایالات متحده از افغانستان است». یعنی همان وعده ای که ترامپ به رای دهندگان داده است. مهم این است که دولت آمریکا با هر ترتیب و ترفندی این کار را انجام دهد. آنطور که مقامات آمریکایی از جمله پمپئو گفته اند هدف مذاکرات این است که خود افغانستانی ها در مورد سرنوشتشان تصمیم بگیرند.
وزیر امور خارجه آمریکا همچنین امروز در ابتدای این مذاکرات به طرف های افغان گفت: شما باید نظام سیاسی آینده خود را تعیین کنید. وی از طرف های افغان خواست تا فرصت را غنیمت شمرند و افزود: هرکدام از شما مسئولیت عظیمی دارید ولی بدانید که تنها نیستید و تمام دنیا می خواهد که موفق شوید روی موفقیت شما حساب می کند.
با این وجود شرایط امروز افغانستان و اختلافات سیاسی بین دولت کابل و طالبان پیچیده تر از آن است که بتواند با چند دور مذاکره آن هم در یک کشور ثالث و با حضور طرف های بیگانه و فرامنطقه ای، حل و فصل شود. بر این واقعیت «زلمی خلیل زاد» نماینده ویژه دولت آمریکا در امور افغانستان نیز در سخنانش با این مضمون که دستیابی به صلح افغانستان با چالش های فراوان روبرو است، اذعان دارد.