به گزارش ایرنا، مراتع ۸۶ میلیون هکتار از مساحت کشور را در بر می‌گیرند که به منظور سرعت در تحقق مدیریت پایدار و بهره برداری اصولی از این پهنه‌های طبیعی که از اولویت‌های اصلی سیاست‌های سازمان جنگل ها،مراتع و آبخیزداری کشور است طرح های مرتعداری انجام می‌شود.
تولید اکسیژن، جذب دی اکسید کربن، تلطیف هوا، تولید مواد خام معادن، گرده افشانی، تولید بذر، استمرار حیات، چرخه تولید آب، حفاظت از خاک، جلوگیری از بروز سیلاب، جلوگیری از ایجاد ریزگردها، ممانعت از آشفتگی‌های جوی، دفع مواد زائد، کنترل بیولوژیک آفات و بیماری‌ها، حفظ زیستگاه و پناهگاه حیات وحش، ذخیره ژنتیک و گیاهان دارویی، ارزش‌های زیباشناختی و فرهنگی، تفرجگاه‌ها، تولید علوفه و رونق زنبورداری ۱۷ سود و مزیت حاصل از مراتع است.
به اعتقاد کارشناسان آمار و ارقام برای احیای هر هکتار مرتع حدود ۵۰۰ هزار تومان و برای هر هکتار بیابان افزون بر ۶ میلیون تومان اعتبار نیاز است، مقایسه این اعداد با یکدیگر نشان می‌دهد که حتی از لحاظ اقتصادی هم حفظ مراتع پیش از تبدیل آنها به بیابان‌های بی آب و علف چقدر ضرورت دارد.
در استان اصفهان ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار مراتع وجود دارد که یک میلیون و ۹۰۰ هزار هکتار آن را مناطق مراتع ییلاقی و ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار از آن را مراتع قشلاقی تشکیل می دهند اما در سال‌های گذشته حدود ۱۰ درصد از مراتع ییلاقی و حدود پنج درصد از مناطق قشلاقی آسیب دیده اند که باید برای آنها طرح‌های احیا و بازیابی اجرا کرد.
۳۵ درصد از مراتع اصفهان فقیر و یا خیلی فقیر است که از این مقدار، بالغ بر ۶۰۰ هزار هکتار نیازمند مراقبت و رسیدگی فراگیرتر، جلوگیری از ادامه چرای دام و اجرای طرح‌های بازیابی به منظور جلوگیری از تخریب بیشتر است، بیش از ۱۱ درصد از مراتع این منطقه با وضعیت خوب و ۵۴ درصد با شرایط متوسط روبروست.
بر اساس آمار و ارقام اخذ شده از اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان، طرح‌های مرتعداری استان اصفهان در سال جاری به بیش از یک میلیون و ۴۲۷ هزار هکتار رسیده است در حالی که این میزان در سال ابتدای فعالیت دولت حدود ۵۰ هزار هکتار بود.
در موضوع عملیات احیا و اصلاح مراتع نیز در سه سال اخیر رشد خوبی از حیث تخصیص اعتبار و انجام فعالیت‌ها رخ داده است به شکلی که در سال ۹۷ حدود چهار هزار هکتار عملیات احیا و اصلاح مراتع انجام شد و این رقم در طرح‌های امسال به بیش از ۲۳ هزار هکتار افزایش یافته است.
نکته مهم این که ۴۱ هزار خانوار از مراتع استان اصفهان استفاده می‌کنند و زیر مجموعه آنها ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد دامی وجود دارد، ۱۹ درصد از مراتع استان برای عشایر مورد استفاده قرار می‌گیرد و ۸۰ درصد از آن را دامداران روستایی استفاده می‌کنند و حدود یک درصد را دامداران درون کوچ استفاده می‌کنند، در مقوله کنترل کوچ در سه سال اخیر در هر سال در بیش از یک میلیون و ۷۵۰ هزار هکتار از اراضی فعالیت‌های مرتبط انجام شده است.
رشد اعتبارات تخصیصی در مراتع
در مقوله اعتبارات تخصیصی در این سه سال بیش از ۱۰۱ میلیارد ریال تخصیص اعتبار بوده که امسال در مقایسه با سال ۹۷ حدود سه برابر افزایش شاهد بوده‌ایم که نشان از توجه و جدیت دولت در حفظ و احیا مراتع در کشور بطور کلی و در استان اصفهان دارد.
در این ارتباط معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان با بیان اینکه شمار و دامنه طرح‌های مرتعداری در دولت کنونی بطور چشمگیری افزایش یافته است، اظهارداشت: اجرای طرح‌های مرتعداری نقش ویژه‌ای در حفاظت و بهره برداری اصولی از این ذخایر ارزشمند دارد و خوشبختانه در سال‌های اخیر بخصوص امسال و سال آینده به شمار آنها افزوده می‌شود.
عبدالرضا مهاجری در گفت و گو با ایرنا افزود: طرح‌های امسال و سال آینده مرتعداری، آبخیزداری و بیابان‌زدایی اصفهان با تخصیص اعتبار از صندوق توسعه ملی برای نگهداشت منابع طبیعی اصفهان سودمند خواهد بود و بر همین اساس پروژه‌های مختلف مرتعداری در زیر مجموعه‌های مختلف انجام خواهد شد.
وی اضافه کرد: از سال ۴۶ تاکنون در ۲.۲ میلیون هکتار از مراتع استان طرح‌های مرتعداری اجرا شد و امسال بیش از ۱.۴ میلیون و سال آینده برای ۲.۷ میلیون هکتار از مراتع چنین طرح هایی اجرا می‌شود تا در نهایت پایان سال آینده تمامی مراتع استان دارای طرح شوند.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان با اشاره به اینکه مدیریت مرتع مهم‌ترین مبحث در طرح‌های مرتعداری به شمار می‌رود گفت: برنامه ریزی، راهکارهای استفاده اصولی، حفظ و احیا اصلی‌ترین موضوعاتی است که در این پروژه‌ها مورد توجه قرار خواهد گرفت.
مهاجری خاطرنشان کرد: در کل کشور ۸۶ میلیون مرتع وجود دارد که برای ۱۵ میلیون آن در سال جاری چنین طرح‌هایی اجرا خواهد شد و در سال آینده این رقم باز هم افزایش خواهد یافت که در راستای تحقق شعار جهش تولید موثر خواهد بود.
وی با اشاره به اهمیت همکاری مرتعداران با ادارات منابع طبیعی در تمامی شهرستان‌ها برای حفاظت از عرصه‌ها تصریح کرد: بهره بردارانی که دارای پروانه چرای دام تا پایان سال ۹۸ بودند، باید پروانه‌های خود را به طرح اجرایی تبدیل کنند.
کنترل کوچ لازمه حفظ مراتع اصفهان
به نظر عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان اجرای وسیع و با برنامه طرح‌های مرتعداری می‌تواند در راستای جلوگیری از تخریب آنها و استفاده طی سال‌های سال موثر باشد، علاوه بر آن، این ذخایر گرانبها باید برای پایداری محیط زیست و نسل آینده هم حفظ شود.
مهدی بصیری در گفت و گو با ایرنا، از سوی دیگر انجام اقداماتی در راستای کنترل کوچ را لازم و ضروری برشمرد و خاطرنشان کرد: معتقدم تدبیر و اتخاذ تصمیماتی برای مازاد دامی که در عرصه‌ها وجود دارد لازم است و باید چاره‌ای اندیشیده شود که عرصه‌ها کمتر دستخوش حوادث و تخریب شوند.
وی با اشاره به اینکه نباید نقش مراتع در تولید آب را از یاد برد تصریح کرد: این پهنه‌های طبیعی سبب تامین آب رودخانه‌ها، جویبارها، سدها و چشمه‌ها می شوند که از جمله دیگر فواید آنها به شمار می‌رود.
عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان با تاکید بر اینکه شخم مراتع و چرای مفرط دام باید در این عرصه‌ها با اجرای طرح‌های مرتعداری متوقف شود خاطرنشان کرد: به همین دلیل افزایش و پیگیری چنین طرح‌هایی از اهمیت بالایی برخوردار است.
بصیری آموزش فراگیر درباره نقش محیط زیست و منابع طبیعی را به تمامی مردم بخصوص قشر روستایی و مرتعدار لازم دانست و افزود: آموزش، اطلاع رسانی و آگاهی بخشی در این ارتباط هر اندازه هم که انجام شود باز هم باید افزایش داد تا مشارکت خود بهره برداران در جفظ و احیا صورت پذیرد.