آخرین جلسه شورای عالی بورس روز پنجشنبه هفته گذشته با حضور اعضای شورای عالی بورس، رییس بانک مرکزی و دو نماینده مجلس برگزار شد که ثمره این جلسه، بحث و بررسی در زمینه آیین‌نامه پیشنهادی، حفظ ثبات بازار سرمایه و صیانت از حقوق سهامداران و سرمایه‌گذاران بود.
یکی از تصمیمات اتخاذ شده در این جلسه، منع مشارکت بانک‌ها در رابطه با مفاد ماده ۱۶ و ۱۷ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور بود که در این زمینه اعلام شد بانک‌ها مجاز به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه خواهند بود و به گفته رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، چنین تصمیمی نقش بانک‌ها در تاسیس نهادهای مالی در بورس را تقویت خواهد کرد.
در ابتدا این مصوبه با برخی از حاشیه‌ها همراه شد و شایعه عدم قابلیت اجرای مصوبه شورای عالی بورس و مغایرت این مصوبه با قانون رفع موانع تولید و خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری را مطرح کردند.
اعتراض نماینده مجلس به مصوبه شورای عالی بورس
گستردگی این اعتراضات تا جایی پیش رفت که در این خصوص «حمیدرضا حاجی‌بابایی»، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در مورد این مصوبه جدید شورای عالی بورس در توییتر نوشت: مصوبه شورای عالی بورس در رابطه با الغای مواد۱۶ و۱۷قانون رفع موانع تولید، برای ورود بانک‌ها و موسسات اعتباری به بازار سهام کشور، تخلف قانونی و عبور از مجلس است. باید مراقب اعتماد و منافع عمومی بود. وزیر اقتصاد و رئیس سازمان بورس باید این هفته در کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات پاسخگو باشند.
تلاش برای بازگشت ثبات و آرامش به بورس
اما این توییتر رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با واکنش توییتری اعضای شورای عالی بورس همراه بود و در این زمینه «حسین سلاح‌ورزی»، نائب رئیس اتاق بازرگانی ایران و عضو شورای عالی بورس در پاسخ به حاجی‌بابایی نوشت: «در شرایطی که همه برای بازگشت ثبات و آرامش به بورس تلاش می‌کنند، رییس کمیسیون بودجه مجلس، ندیده و نشنیده، تصمیمات شورای عالی بورس را تخلف محرز تشخیص داده‌اند! با توجه به حضور دو نماینده ناظر مجلس در این شورا، بهتر نبود که در مورد جزئیات ابتدا با همکاران خود مشورت می‌کردند؟»
لزوم مذاکره با رئیس شورای بورس پیش از اظهار نظر توسط نمایندگان
شاهین چراغی، دیگر عضو شورای عالی بورس نیز در توییتی نوشت: «دو عضو از مجلس شورای اسلامی ناظر بر مصوبات شورای بورس هستند، همچنین با توجه به تخصصی بودن مصوبات شورا، انتظار می‌رود قبل از انتشار اطلاعات نادرست در خصوص تصیمم شورا در فضای رسانه‌ای، به جهت حفظ حقوق مردم و محمل قانونی مصوبه مذکور، حداقل با رئیس شورای بورس مذاکره می‌کردید.»
مصوبه شورای عالی بورس مغایرت قانونی ندارد
به دنبال چنین واکنش‌هایی به مصوبه اخیر شورای عالی بورس، «سعید اسلامی»، عضو شورای عالی بورس شایعه عدم اجرایی بودن مصوبه شورای عالی بورس و مغایرت این مصوبه با قانون رفع موانع تولید و خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری را تکذیب کرد و گفت: این مصوبه کاملا قابل اجرا است و بندهایی از آن به موضوع قانون خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری اشاره و آن را حل کرده است.
وی با تاکید بر اینکه شورای عالی بورس در برخی موارد درباره بندهای قانونی اجازه ورود دارد، گفت: دو نماینده مجلس شورای اسلامی به عنوان ناظر شورا و رییس کل بانک مرکزی به عنوان یکی از اعضای شورا در جریان این مصوبات هستند و هیچ منع قانونی برای اجرای آن وجود ندارد.
اسلامی بیدگلی در پاسخ به این پرسش که آیا ورود بانک‌ها و خرید سهام توسط آنها بعد از مصوبه شورای عالی بورس نیازی به ابلاغیه بانک مرکزی دارد یا خیر، گفت: با توجه به اینکه رییس کل بانک مرکزی، عضو شورای عالی بورس است فعلا نیازی به چنین ابلاغیه‌ای نیست اما به طور قطع هر زمان که نیاز هم باشد رییس کل بانک مرکزی به عنوان عضو شورای عالی بورس که مصوبه‌های این شورا را امضا می‌کنند، این ابلاغیه را صادر خواهد کرد.
این عضو شورای عالی بورس در خصوص اینکه برخی نماینده های مجلس در مصاحبه‌هایی این مصوبه شورای عالی بورس را غیر قابل اجرا و مغایر با قانون رفع موانع تولید می‌دانند، گفت: این مصوبه با حضور دو نماینده مجلس شورای اسلامی به عنوان عضو ناظر در شورای عالی بورس، نهایی و تصویب شد؛ پس مغایرت قانونی ندارد و شورای عالی بورس از اختیارات قانونی خودش در این رابطه استفاده کرده است.
نامه اعتراض‌آمیز به رئیس مجلس شورای اسلامی
هیجان‌های ایجاد شده به دنبال مصوبه شورای عالی بورس فقط با اعتراض برخی از نمایندگان مجلس پایان نیافت بلکه اندیشکده اقتصاد مقاومتی در نامه‌ای به «محمدباقر قالیباف» رئیس مجلس شورای اسلامی نسبت به مصوبه اخیر شورای عالی بورس درباره لغو ممنوعیت سرمایه‌گذاری بانک‌ها در بورس واکنش نشان داد و اعلام کرد: هرچند هدف از این اقدام «حفظ سرمایه مردم» ذکر شده، نتیجه آن در عمل «تنگنای معیشت عموم جامعه» خواهد بود.
بانک‌ها، بازیگران خوب بازار سرمایه
شورای عالی بورس و سازمان بورس از یک ماه گذشته که بازار وارد مسیر نوسان و افتی شدید شد همه تلاش خود را برای بازگشت ثبات و تعادل به بازار به کار گرفت و جلسه‌هایی متعدد را در این زمینه برگزار کرد، اما اعتراض برخی از مسوولان کشور نشان‌دهنده مخالفت آنها با مصوبه اخیر درباره لغو ممنوعیت سرمایه‌گذاری بانک‌ها در بورس بوده است که در این زمینه «بهزاد احمدی‌نسب» این کارشناس بازار سرمایه امروز (دوشنبه) به خبرنگار ایرنا گفت: بانک‌ها با توجه به حجم نقدینگی و قدرتی که در اختیار دارند می‌توانند بازیگران خوبی در بازار سرمایه باشند.
وی ادامه داد: این موضوع نباید فراموش شود که سرمایه‌گذاری بانک‌ها در بورس باید به صورت مدیریت شده انجام شود، زیرا بازار سرمایه در ایران بازار هوشمندی نیست و فقط تعداد کمی از افراد که به عنوان سرمایه‌گذار وارد بازار شدند، سرمایه‌گذار واقعی هستند، عمده این افراد اطلاعات دقیقی از بازار سرمایه ندارند که این موضوع می‌تواند نقطه ضعفی برای بازار باشد.
احمدی‌نسب خاطرنشان کرد: اگر بورس در ایران مانند بازار سرمایه سایر کشورهای دنیا بازار هوشمندی بود مشکلی از این تصمیم شورای عالی بورس و ورود بانک‌ها به بورس پیش نمی‌آمد اما با توجه به اینکه بازار بورس در ایران، بازار هوشمندی نیست و افرادی که در یک سال اخیر وارد بازار شدند از فضاهایی نامعتبر سیگنال گرفتند و بدون تحلیل اقدام به خرید و فروش کردند، این تصمیم می‌تواند تا حدودی نگران‌کننده باشد.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: اگر بانک‌ها درست به سمت سرمایه‌گذاری هدایت نشوند، به دنبال بازارسازی باشند و دست به برخی از دستکاری‌ها در بازار بزنند، این مصوبه شورای عالی بورس می‌تواند به عنوان نکته‌ای منفی محسوب شود اما در صورت انجام آن به صورت کنترل شده و مدیریت شده این اقدام می‌تواند، اقدامی بسیار مثبت برای بازار تلقی شود.
وی با بیان اینکه در هیچ کجای دنیا برای بانک‌ها ممنوعیتی جهت سرمایه‌گذاری در بورس ایجاد نشده است، خاطرنشان کرد: در سایر کشورهای دنیا، بانک‌ها در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند و مشکلی هم به وجود نخواهد آمد اما به شرط آنکه نهاد ناظر، دستکاری در بورس را به صورت دقیق رصد کند تا دستکاری در بازار انجام نشود زیرا در وضعیت فعلی حجم نقدینگی و سپرده در اختیار بازار می‌تواند ایجاد کننده هیجان در بازار باشد.
احمدی‌نسب افزود: لغو ممنوعیت سرمایه‌گذاری بانک‌ها در بورس را نمی‌توان چندان به عنوان حمایت از بازار تلقی کرد زیرا در دنیا عرضه و تقاضا تعیین‌کننده مسیر اصلی بورس است و در هیچ کشوری، دولت و حقوقی‌ها به دنبال کاهش التهاب و نوسان‌های موجود در بورس نیستند.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: سازمان بورس باید به عنوان نهاد ناظر زمانی که شاهد ورود حجم گسترده‌ای از نقدینگی به بازار بود، آنها را به سمت سرمایه‌گذاری هوشمند یعنی سبدگردان‌ها و صندوق سرمایه‌گذاری هدایت و از این طریق سرمایه‌ها را وارد بازار می‌کرد تا در وضعیت فعلی و با وجود چنین هیجاناتی ضربه‌ای به بازار وارد نشود، در حالی که چنین اتفاقی در بازار رخ نداد.
وی بر ایجاد تعادل معاملات بورس از طریق عرضه و تقاضا تاکید کرد و گفت: بهتر است اقدامی برای برداشته شدن سقف نوسان معاملات روزانه بورس برداشته شود اما با توجه به اینکه نظارت دقیقی بر روی بورس وجود ندارد؛ بنابراین در وضعیت فعلی نمی‌توان چنین انتظاری را از بازار داشت.
احمدی نسب اظهار داشت: مصوبه اخیر شورای عالی بورس مبنی بر لغو ممنوعیت سرمایه‌گذاری بانک‌ها می‌تواند با تاثیر مثبت در بازار همراه باشد، به شرط آنکه نظارت دقیق بر روی بازار صورت گیرد، همه سهامداران حقوقی و حقیقی حق سرمایه‌گذاری در بازار را دارند به شرط آنکه دستکاری به دنبال این اقدام در بازار صورت نگیرد.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: در صورتی که معاملات بازار با تحلیل همراه باشد حقوقی‌ها نمی‌توانند هیچ هیجانی را در بازار ایجاد کنند.
نیاز بورس به رشد طبیعی و منطقی
در ادامه «نادر اسراری»، کارشناس بازار سرمایه به مصوبه اخیر شورای عالی بورس تاکید کرد و به خبرنگار ایرنا گفت: تا قبل از مصوبه لغو ممنوعیت سرمایه‌گذاری بانک‌ها در بورس، بانک‌ها فعال و در حال حمایت از سهام زیرمجموعه خود بودند.
وی با بیان اینکه بازار برای بهبود معاملات نیاز به چنین مصوباتی ندارد، افزود: بازار در چند وقت اخیر به دلیل مسایلی دیگر بهم ریخت و با نوسان همراه شد، هر چقدر که اگر کمتر چنین مصوباتی در بازار ابلاغ شود بازار طبیعی‌تر و منطقی‌تر می‌تواند به روند تعادلی خود بازگردد.
این کارشناس بازار سرمایه اظهار داشت: حقوقی‌هایی که در چند روز گذشته بازار را دچار مشکل کردند بانکی‌ها نبودند؛ بنابراین اگر بازار به حالت طبیعی خود رها شود و کلیه نمادها باز باشند بازار خود به تعادل می‌رسد و مجدد رشد خواهد کرد.
وی اظهار داشت: ابلاغ چنین مصوبه چندان در بهبود وضعیت بازار موثر نیست زیرا اکثر بانک‌ها در حال حمایت از سهام زیر مجموعه خود هستند و تا قبل از این مصوبه در حال انجام فعالیت خود بودند.
اسراری افزود: موضوعی که بازار را بهم ریخت حالا نمی‌تواند با این مصوبه بازار را به روزهای صعود خود بازگرداند، بلکه علت افت شدید بازار عدم اجازه اصلاح به شاخص بورس در زمانی بود که باید وارد فاز نزولی می‌شد.