تاریخ انتشار: ۲۳ شهریور ۱۳۹۹ - ۰۹:۳۳

امروزه در صنعت ساخت‌وساز، آهن و فولاد نقش اساسی و حیاتی ایفا می‌کنند. به جرات می‌توان گفت بدون حضور این دو ماده عملاً ساخت‌وساز امکان‌پذیر نخواهد بود. آهن و فولاد به شکل‌های مختلفی در این صنعت بکار برده می‌شوند. به‌عنوان‌مثال، میلگردهای فولادی، تیرآهن‌ها، نبشی‌ها، سپری‌ها و غیره ازجمله مصالحی هستند که از آهن و فولاد تولید می‌شوند و هرکدام نقش مهم و متفاوتی در استحکام و مقاومت سازه‌ها بازی می‌کنند. در مقاله پیش رو قصد داریم به بررسی نقش میلگرد و تیرآهن در پل‌سازی و تاثیر قیمت این دو عنصر سازه‌ای بر ساخت پل بپردازیم؛ اما پیش از آن اجازه دهید به صورت مختصر سازه پل و انواع مختلف آن را موردبررسی قرار دهیم.

تاثیر قیمت میلگرد در پل‌سازی

ازآنجا که میلگرد ها از آهن و فولاد ساخته می‌شود، قیمت آن نیز بسیار تحت تأثیر قیمت آهن و فولاد قرار دارد. قیمت آهن و فولاد نیز تحت تأثیر قیمت دلار می‌باشند. ازآنجاکه قیمت دلار در ایران دارای نوسانات لحظه‌ای است، قیمت آهن نیز بسیار متغیر است و بنابراین قیمت میلگرد دارای نوساناتی نیز می‌باشد. پیش‌بینی قیمت میلگرد امروز جهت ساخت پل و تکمیل پروژه بسیار ضروری است.

کاربرد تیرآهن و میلگرد در ساخت عرشه یک پل

مراحل ساخت و اجرای عرشه یک پل عبارتند از:

 قالب‌بندی عرشه یک پل بتنی

 آرماتوربندی

 اجرای کابل‌ها و غلاف‌ها

 قالب‌بندی

 بتن‌ریزی

در ساخت عرشه اکثر پل‌ها از دال‌های بتنی مسلح شده استفاده می‌شود. منظور از دال بتنی مسلح شده این است که برای افزایش استحکام بتن، بتن را با میلگرد مسلح یا به عبارتی تقویت می‌کنند. عرشه‌ها اصولاً بر روی تیرهای بزرگ و یا شاه‌تیرها قرار می‌گیرند. این تیرها نیز بر روی پایه‌های پل (که به‌عنوان تکیه‌ها عمل می‌کنند) متصل می‌شوند.

تاثیر قیمت تیرآهن در پل‌سازی

قیمت تیرآهن های فولادی در ایران نیز متأثر از قیمت آهن و فولاد و همچنین نوسانات دلار هست. با توجه به آنکه تیرآهن‌ها درصد زیادی از وزن پل را تشکیل می‌دهند، بدون برآورد مناسب از قیمت نهایی ساخت پل، ریسک انجام و تکمیل عملیات بسیار بالا خواهد بود.
پل بتنی
پل سازه‌ای است که برای عبور آسان و امن از یک مانع فیزیکی مانند حجمی از آب (رودخانه)، دره، جاده و... که عبور از آن غیرممکن و یا بسیار دشوار است، ساخته می‌شود.

انواع پل

 
پل فلزی
پل‌ها را می‌توان از جهات مختلفی تقسیم‌بندی کرد، اما اگر بخواهیم آن‌ها را به‌طورکلی ازلحاظ مصالح بکار برده شده تفکیک کنیم بر سه نوع هستند:
• پل‌های بتنی
• پل‌های فلزی
• پل‌های مرکب (ترکیبی از بتن و فلز)

در هر سه نوع پل، میلگرد و تیرآهن جز لاینفک سازه هستند. در حقیقت بدون حضور آن‌ها ساخت پل امکان‌پذیر نخواهد بود چراکه این دو نوع مصالح به سازه استحکام و امنیت بی‌نظیری می‌بخشند، اما قیمت میلگرد امروز و قیمت تیرآهن بسیار در تصمیم به انتخاب پل فلزی تاثیرگذار است. با ما در این مقاله همراه باشید تا با نقش میلگرد و تیرآهن در پل‌سازی بیشتر آشنا شوید.
لازم به ذکر است که انواع دیگری از پل مانند پل‌های سنگی و چوبی نیز وجود دارند اما کاربرد آن‌ها درگذشته بسیار شایع‌تر و متداول‌تر بوده است. این پل‌ها امروزه تنها در شرایط و موقعیت‌های خاص مورداستفاده قرار می‌گیرند.

اجزای پل

قبل از آن‌که به بررسی نقش میلگرد و تیرآهن در پل‌سازی بپردازیم، بهتر است که با اجزای اصلی یک پل آشنا شویم. یک پل از سه جز اصلی تشکیل‌شده است:
 
عرشه یک پل
• عرشه
• پایه‌ها
• فونداسیون یا پی

عرشه قسمت فوقانی یک پل است که وظیفه تحمل بار و نیروهای ایجادشده ناشی از آن بارها را بر عهده دارد. در حقیقت عرشه این نیروهای ایجادشده را به پایه‌ها انتقال می‌دهد و پایه‌ها این نیروها را به فونداسیون منتقل می‌کنند و درنهایت فونداسیون این بار و نیروها را به زمین انتقال می‌دهد.


کاربرد میلگرد در ساخت پایه‌های بتنی پل‌ها

 آرماتوربندی پایه‌های بتنی یک پل
 پایه‌ها همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد وظیفه حمایت از عرشه و انتقال نیرو به فونداسیون را بر عهده دارد. این پایه‌ها اصولاً از جنس بتن آرمِه هستند (بتنی تقویت‌شده با میلگرد) و در موارد محدودی از ستون‌ها فولادی پرشده با بتن استفاده می‌شود.
میلگردها به‌طور گسترده‌ای در ساخت انواع مختلف سازه‌ها ازجمله پل‌سازی و تیرهای بتنی مورداستفاده قرار می‌گیرد. نقش اصلی میلگرد در حقیقت، تقویت و افزایش مقاومت کششی بتن و کاهش آسیب‌پذیری سازه بتنی است. بتن از مقاومت فشاری خوبی برخوردار است اما در مقابل نیروهای فشاری (به‌عنوان‌مثال در زمان وقوع زلزله) مقاومت چندانی ندارد و به‌راحتی فرو می‌ریزد.
به همین دلیل در ساخت پایه‌های بتنی پل‌ها، میلگرد بسیار مورداستفاده قرار می‌گیرد. در حقیقت بدون استفاده از میلگرد، پایه‌های بتنی مقاومت لازم برای تحمل بارهای انتقالی از طرف عرشه را نخواهند داشت.
اما نکته قابل‌توجه نوع میلگرد است. انتخاب نوع میلگرد مناسب، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به‌عنوان‌مثال، میلگردهای فولادی در اثر قرارگیری در معرض شرایط آب‌وهوایی نامطلوب دچار آسیب می‌شوند و درنتیجه امنیت و استحکام کل سازه (پل) در معرض خطر قرار می‌گیرد. یکی از رایج‌ترین انواع میلگرد که به‌طور گسترده در اکثر پروژه‌های پل‌سازی در سرتاسر جهان مورداستفاده قرار می‌گیرد، میلگرد FRP است. این نوع میلگرد علاوه بر اینکه استحکام و مقاوم کششی بهتری به بتن می‌بخشد در برابر خوردگی و شرایط آب و هوایی مرطوب بسیار مقاوم است.
فونداسیون پل‌ها

فونداسیون یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین مراحل اجرای هر سازه‌ای ازجمله پل‌ها است. فونداسیون در حقیقت شالوده و اساس یک سازه است. اجزای نادرست و یا کاربرد مصالح بی‌کیفیت و نامناسب می‌تواند امنیت و استحکام سازه را به خطر بی اندازد. اجرای فونداسیون پل‌ها از این قاعده مستثنا نیست. آرماتوربندی یک از مراحل ایجاد فونداسیون است که در آن از میلگردها به‌طور شایع استفاده می‌شود. همان‌طور که گفته شد میلگردها باعث افزایش استحکام تن و درنتیجه سازه می‌شوند.

منبع: با مشارکت مرکزآهن