به گزارش ایرنا، «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس در ابتدای این نشست از توافق با ایران برای حل مسائل پادمانی استقبال و ابراز امیدواری کرد که این مساله به افزایش همکاری‌ها و اعتماد دو طرف منجر شود.
وی در این باره توضیح داد که آژانس طبق پروتکل الحاقی تاکنون به یکی از دو مکان مد نظر این سازمان در ایران دسترسی و بازرسان از محیط نمونه برداری کرده‌اند. وی افزود که دسترسی به مکان دوم نیز برای این ماه برنامه ریزی شده است.
مدیرکل آژانس بر همین اساس تصریح کرد که این سازمان به راستی‌آزمایی درباره عدم انحراف مواد هسته‌ای اعلام شده توسط ایران طبق معاهده پادمانی ادامه می‌دهد.
آژانس پیش تر ادعاهایی را درباره آنچه فعالیت های هسته ای اعلام نشده در مکان هایی در ایران خواند مطرح کرده بود. با این حال دو طرف، دو هفته پیش در پایان سفر مدیرکل آژانس به تهران و انجام مذاکرات با مقامات ایران، توافق کردند تا همکاری‌های خود را بیش از پیش تقویت کنند و اعتماد متقابل را به منظور تسهیل اجرای کامل موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی به آن، که از ١۶ ژانویه ٢٠١۶ به صورت موقت توسط ایران در حال اجراست، ارتقا بخشند.
در همین پیوند مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هفته پیش در تازه‌ترین گزارش خود از توافق با ایران استقبال و تائید کرد که بازرسان به مکان‌های مورد نظر آژانس در ایران دسترسی پیدا کرده‌اند.
کاظم غریب آبادی سفیر و نماینده دائم کشورمان نزد سازمان های بین المللی در وین می‌گوید که این گزارش از لحاظ شکلی، به تحولات و پیشرفت های روابط و همکاری میان جمهوری اسلامی ایران و آژانس طی سه ماه گذشته می پردازد و حاکی از تعامل سازنده و محتوایی دو طرف در این مدت برای رسیدن به یک فهم مشترک و یافتن راه حلی برای مسائل مطرح می باشد.
وی افزود: از لحاظ محتوایی نیز این گزارش صریحاً با ترسیم تصویری روشن از وضعیت کنونی همکاری‌ها، دورنمای مثبت و سازنده ای را در روابط بین ایران و آژانس ترسیم می نماید که انتظار می رود مورد استقبال اکثریت قاطع کشورهای عضو آژانس و شورای حکام واقع گردد.
سفیر کشورمان تصریح کرد: جمهوری اسلامی، حسن نیت خود را در تعامل با مدیرکل جدید آژانس نشان داد و انتظار داریم بیانیه مشترک و گزارش مدیرکل، با حمایت اعضای شورای حکام و سایر اعضای آژانس مواجه شود و اقدامی اساسی در جهت عادی سازی دو سه موضوع پادمانی مرتبط با ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی با اجرای مستقل، بی طرفانه و حرفه ای توافقات و تعهدات محسوب گردد.
این تحولات در حالی صورت می‌گیرد که ایالات متحده آمریکا خرداد ماه گذشته با سازمان‌دهی قطعنامه ضد ایرانی در نشست فصلی شورای حکام در تلاش بود تا پرونده ایران را به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع دهد. با این حال حمایت گسترده جامعه جهانی از توافق ایران با آژانس و تاکید بر نقش محوری آژانس، توطئه واشنگتن را نقش بر آب کرد.
در همین پیوند، تلاش‌های آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران در شورای امنیت نیز با دست رد جامعه جهانی روبرو شد و اعضای باقی‌مانده برجام در نشست کمیسیون مشترک که یازدهم شهریور در وین برگزار شد ضمن رد سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه آمریکا، تصریح کردند که این کشور قادر به بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران نیست.
آنها در بیانیه‌ای با یادآوری اینکه برجام یک عنصر کلیدی از ساختار عدم اشاعه جهانی است که توسط قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ملل متحد نیز تایید شده است، بر اهمیت صیانت از این توافق تاکید کردند.
بیشتر تحلیل‌گران، کارشناسان و رسانه‌های بین‌المللی معتقدند که توافق ایران با آژانس روند دشمنی جامعه جهانی بر سر موضوع هسته ای ایران را معکوس کرده و سبب بروز شکاف بین قدرت های جهانی و انزوای فزاینده آمریکا شده است.
«ولادیمیر باتیوک» رئیس مرکز تحقیقات ابعاد منطقه ای سیاست های نظامی آمریکا در انستیتو کانادا و آمریکای روسیه در این باره می‌گوید: زورگویی آمریکا در آژانس و استفاده از مطالعات ادعایی که مربوط به دوره قبل از همکاری ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی بوده است، عامل اصلی مخالفت تهران با بازرسی از دو سایت هسته‌ای بود و در واقع، واشنگتن از این فرصت برای زیر سوال بردن ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای ایران استفاده کرد.
وی افزود: موافقت ایران با آژانس در مورد دسترسی بازرسان آژانس به دو سایت هسته ای در این کشور، مسیر اجرای برجام را به رغم مانع‌تراشی‌های واشنگتن هموارتر می کند. اما شکست آمریکا در بازگرداندن تحریم ها در مورد ایران، سرآغازی بر پایان یکجانبه گرایی این کشور است.
«جارت بلانک» هماهنگ کننده سابق وزارت امور خارجه آمریکا در امور برجام نیز در چند رشته توئیت نوشت: بخش زیادی از سیاست های ترامپ و پمپئو در مورد ایران، متمرکز بر این ایده است که می توانند به طور قابل پیش بینی و قابل کنترلی، برخی واکنش های مشخص را از دیگر نقش آفرینان این حوزه برانگیزانند.
وی افزود: آنها به ویژه در مورد ایران انتظار داشتند که این کشور در برابر رفتارهای تحریک آمیز آمریکا واکنش تندی نشان داده و برجام را پاره کند. اما ایران واکنش های منطقی نشان داد و اکنون برای بازرسی آژانس توافق کرده است که البته به طور کلی، ارتباطی با برجام ندارد.
بلانک تصریح کرد که این توافق، موانع اساسی را برای بازگشت به اجرای بیشتر برجام، برطرف می‌سازد.