تهران - ایرنا - مجموعه‌دار آثار هنری، بزرگترین مشکل اقتصاد هنر را بی‌ثباتی در حوزه اقتصادی عنوان کرد و گفت: عواملی چون تحریم‌ها، کاهش قدرت پول و دیگر مشکلات و سنگ‌اندازی‌های خارجی، مانع حضور در عرصه هنر بین‌المللی شده و این مسئله به سلامت و رشد آگاهانه فضای فرهنگ و هنر ضربه می‌زند.

مجموعه‌های آثار هنری منتخب نور و لعل از مجموعه‌های شخصی احسان لاجوردی و فریدون آو تا ۳۱ شهریور در گالری اُ در معرض نمایش قرار گرفته است.

احسان لاجوردی موسس بنیاد لاجوردی درباره آثار مجموعه خود در این نمایشگاه به خبرنگار فرهنگی ایرنا ،گفت: نور، بخشی از آثار مجموعه شخصی‌ام است که با در نظر داشتن مفهوم استعاری و فلسفی نور کنار یکدیگر قرار گرفته‌ است و آنها را حول این مفهوم به نمایش گذاشتم.

نور، از جامعه امروز و کشف دوباره متافیزیک صحبت می‌کند و نشان می‌دهد واقعیت‌هایی ورای زندگی روزمره وجود دارد که فکر، تجربه و احساس ما را از خود متاثر کرده و آن را غنی می‌کند. آثار به نمایش در آمده در منتخب نور شامل هنرمندانی شاخص چون مسعود عربشاهی، فرشید ملِکی، مهرداد صدری و بابک اطمینانی در کنار هنرمندانی است که در دوران میانی فعالیت حرفه‌ای خود هستند، مانند وحید حکیم و سهند حسامیان. این مجموعه همچنین آثار نسل جوان‌تر هنرمندان مانند محمدرضا میرزایی، اشکان صانعی و مریم ایمانی را نیز در بر می‌گیرد.

وی افزود: مجموعه لعل نیز که از منتخبی از مجموعه شخصی فریدون آو به انتخاب گالری اُ است شامل آثار دوره‌های ابتدایی فعالیت هنرمندان کنونی تثبیت شده ای است که در سال‌های اخیر، کمتر فرصت به نمایش درآمدن داشته‌اند. این مجموعه، شامل آثار نخستین سال‌های فعالیت حرفه‌ای هنرمندانی چون فرهاد مشیری، محمدحسین عماد، شهلا حسینی، شیده تامی و شاپور پویان، در کنار تعدادی از دیگر هنرمندان معاصر است.

لاجوردی با اشاره به نقش گالری ها در فضای هنر کشور افزود: امروز گالری‌های متعددی در سراسر ایران فعالیت می‌کنند. این گالری‌ها علاوه بر برگزاری نمایش و معرفی هنرمندان ناشناس یا شناخته شده، کمک بزرگی به رشد فرهنگ و همین‌طور اقتصاد هنر در ایران هستند. مخاطبان این گالری‌ها، شامل علاقمندان به هنر، خریداران موردی یا خریداران حرفه‌ای آثار هنری است که به مرور زمان به خریداران بزرگ یا به عبارت دیگر مجموعه‌دار تبدیل می‌شوند. آن گروه از مجموعه‌داران و حامیان هنر که از دانش و تجربه کافی برخوردارند، باید علاوه بر به نمایش گذاشتن فعالیت‌های خود، سلیقه و رفتار حرفه‌ای مجموعه‌داری را نیز ترویج کنند.

وی ادامه داد: در نمایش نور و لعل، حضور دو مجموعه‌دار با بیش از چهل سال اختلاف سن همچنین دانش و تجربیاتی متمایز با یکدیگر، بیانگر نگاه و رویکرد متفاوت مجموعه‌داران در گردآوری آثار هنری همچنین تغییر مفاهیم بنیادینی چون انتخاب، ذوق و سلیقه در نسل‌های مختلف است.

وی در تشریح مشکلات پیش روی نمایش آثار مجموعه داران گفت: اغلب مجموعه‌داران در زمینه‌های مختلف شامل فرش، سکه، تمبر، کتاب، آثار هنری و...، نگرانی دارند که مبادا نمایش مجموعه‌شان دردسرهایی برایشان ایجاد کند یا دچار تبعات منفی ناخواسته‌ای شوند. هر چند این ترس در موانع واقعی و کاستی‌های فرهنگی بسیار ریشه دارد، چنین نمایش‌هایی کمک به فرهنگ‌سازی و باز کردن راه برای دیگرانی است که تلاش‌ها و دستاوردهایشان باید دیده شود. این دیده شدن‌ها برای جامعه و مردم سودمند است، چون فرهنگ را غنی می‌کند.

این مجموعه دار هدف از نمایش آثار را ترویج رفتار مجموعه‌داری و فرهنگ سازی برای مواجهه جامعه با مجموعه‌داران عنوان و اظهار کرد: دلیل دیگر نمایش لعل و نور، دوباره پیش چشم گذاشتن آثار گردآوری شده برای شهروندان و مخاطبان هنر بود. در نبود چنین رویدادهایی، آثار خریداری شده از سوی مجموعه‌داران ممکن است برای سال‌های طولانی از نظرها دور بماند. با توجه به استقبال از نمایش لعل و نور، تعداد قابل توجه بازدید کنندگان همچنین بازتاب نمایش در فضای آنلاین، به نظر می آید در دستیابی به این هدف موفق بودیم.

از ابتدا سعی کردیم در برگزاری نمایش، شرایط مخصوص به کرونا را در ذهن داشته باشیم. از اطلاع‌رسانی تا نحوه حضور شهروندان، همه چیز منطبق با این شرایط پیش می‌رود. اعلام هشدارهای لازم، فاصله‌گذاری اجتماعی، یادآوری رعایت مسائل بهداشتی و همچنین در دسترس گذاشتن ماسک و مواد ضدعفونی کننده برای مراجعان و بازدیدکنندگان نمایش.

وضعیت اقتصاد هنر با رکود و ابهام فراوان همراه شده است

وی در پاسخ به پرسش آسیب‌ها و فرصت‌های اقتصاد هنر در ایران گفت: هر کاری که بخواهید انجام بدهید با طیف وسیعی از فرصت‌ها و تهدیدها روبرو می‌شوید. بزرگترین مشکل اما همواره بی‌ثباتی در حوزه اقتصادی است. در شرایط کرونا و آشفتگی‌های دیگر که ما را نیز از خود بسیار متاثر کرده، وضعیت اقتصاد هنر با رکود و ابهام فراوان همراه شده است. عواملی چون تحریم‌ها، کاهش قدرت پول و دیگر مشکلات و سنگ‌اندازی‌های خارجی، باعث می‌شود نتوانیم در عرصه هنر بین‌المللی حضور داشته باشیم. این مسئله به سلامت و رشد آگاهانه فضای فرهنگ و هنر ضربه می‌زند.

در هر صورت و در هر شرایطی بخش خصوصی وظیفه دارد روی پای خود بایستد و خود را توانمند کند. با این‌حال دولت نباید از حمایت و تسهیل‌گری غافل بماند. بسیاری مشکلات، قابل حل و بسیاری سخت‌گیری‌ها به سادگی قابل چشم‌پوشی است. هنرمندان، نگارخانه‌دارها و فعالان فرهنگ و هنر می‌توانند نقش مهمی در گردش اقتصاد کشور داشته و نمایندگان شایسته‌ای در عرصه بین‌المللی باشند.   

وی در پاسخ به تعریف رابطه مجموعه دار و هنرمند گفت: این رابطه چندلایه و بسته به روحیه و سبک رفتار دو طرف متفاوت است. برخی مجموعه‌داران کارهای هنرمندان مورد علاقه خود را می‌خرند بی‌آنکه هیچ‌وقت آن هنرمند را دیده باشند یا حتی او را از نزدیک بشناسند. گاهی نیز مجموعه‌دار عاشق آثار هنرمندی می‌شود و بی‌صبرانه در انتظار کارهای جدیدتر او است. بسیاری مجموعه‌داران با هنرمندان مورد علاقه خود دوست هستند، چون هم آثار آنها را می‌پسندند و هم حامی مطمئن آن هنرمند محسوب می‌شوند. گاهی نیز هیچ رابطه‌ای وجود ندارد و سال‌ها طول می‌کشد مجموعه‌دار هنرمند و آثار هنری مورد علاقه خود را بیابد و آن‌ها را دوست داشته باشد.  

 سلیقه گردآورنده در کنار جهان‌بینی هنرمند تاثیرگذار است

وی در تشریح مسیر انتخاب آثار هنرمندان از سوی مجموعه داران گفت: سلیقه یا نگاه گردآورنده در کنار فکر و جهان‌بینی اثر هنری و هنرمند، عوامل تاثیرگذارتری هستند. برای مثال بیشتر هنرمندان مجموعه لاجوردی، هنرمندان جوان یا آن گروه از هنرمندانی هستند که در میانه فعالیت حرفه‌ای خود قرار دارند. شاخص اصلی ما برای همکاری و یا گردآوری آثار، معاصر بودن سبک و تفکر است. مهم است که از لحاظ تفکر حرفی برای گفتن داشته باشند و روی پروژه‌هایی کار کنند که موجب توسعه تجربی یا مفهومی میدان هنر معاصر شود. ممکن است برخی از این هنرمندان امروز شناخته شده نباشند، ولی به مرور زمان ارزش و جایگاه خود را می‌یابند.

وی با اشاره به نقش نهادهای دولتی در مواجهه با هنرمند و هنر گفت: شکی نیست نهادهای دولتی نقش بسیار سازنده‌ای در رشد و بالندگی هنر و هنرمندان دارند، در صورتی‌که کار خود را درست انجام دهند و حمایت و همراهی خود را به کسانی بسپارند که به فضای فرهنگ و هنر امروز ایران و جهان و زندگی و کار هنرمندان حداقل آشنایی داشته باشند. بسیار پیش می‌آید در مورد هنر، هنرمندان و فضاهای هنری، نهادها و مسئولین از افراد و مدل تصمیم‌گیری بهره می‌گیرند که هیچگونه هماهنگی با موضوع مورد بحث ندارند. این رویکرد ایجاد اخلال، اشتباه و عقب ماندگی‌های جبران‌ناپذیر می‌کند. امیدوارم مبنای رابطه نهادهای دولتی با فضای هنر و هنرمندان بر پایه گفت‌وگو، تعامل و مشورت قرار بگیرد و برای حل مشکلات و بهبود امور، از صاحب نظران مستقل و حرفه‌ای، هنرمندان، مدیران فرهنگی بخش خصوصی و همین‌طور گالری‌ها کمک گرفته شود. شکی نیست همگی خواهان رشد، بهروزی، و پیشرفت کشور خود هستند و از کمک دریغ نمی‌کنند.