«علی بیگدلی» روز جمعه در گفتوگو با خبرنگار سیاسی ایرنا با اشاره به تلاشهای آمریکا برای بازگرداندن تحریمها علیه ایران اظهار کرد: قبل از اینکه مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کند که تا ۲۳ سپتامبر «مکانیسم ماشه» را اجرایی خواهد کرد، اتحادیه اروپا با این نظر آمریکا اعلام مخالفت میکرد، ولی در روزهای اخیر بعضا شاهد تغییر موضع برخی از رهبران اروپا بودیم.
کارشناس روابط بینالملل افزود: به طور مثال وزیر دفاع انگلیس گفته در مورد مکانیسم ماشه باید تجدیدنظر کنیم. آلمان هم با لحنی ملایمتر از انگلیس چنین نظری دارد، بنابراین مقداری نسبت به روزی که پمپئو اعلام کرد مکانیسم ماشه را فعال میکند و کشورهای اروپایی مخالف بودند وضعیت و شرایط تغییر کرده است. این تغییر رویکرد یا ناشی از دیپلماسی محرمانه آمریکا با کشورهای اروپایی است یا دلایل دیگری دارد.
بیگدلی خاطرنشان کرد: هنوز مشخص نیست آمریکا از چه ابزارهایی برای اجرایی کردن مکانیسم ماشه میخواهد استفاده کند. لذا این موضوع در حالت گنگی قرار دارد و نمیتوانیم در اینباره اظهارنظر قطعی کنیم ولی تغییر موضع کشورهای اروپایی نسبت به اجرایی کردن مکانیسم ماشه توسط آمریکا این اواخر به گوش میرسد.
وی در خصوص مکانیسم پیشبینی شده در برجام برای حل اختلاف بین اعضا، گفت: در توافق برجام کمیسیون مشترکی پیشبینی شده است اگر هر کدام از کشورهای عضو از تعهد خود عدول کند در مرحله اول کارشناسان، مرحله دوم معاونان وزیر و در نهایت وزرای خارجه آن کشورها دورهم مینشینند، اگر اختلاف حل نشد یک تا سه ماه بعد از آن هر عضو میتواند تقاضا کند که به شرایط قبل از برجام برگردند که البته در مورد آمریکا چون عضو برجام نیست، صدق نمیکند.
این کارشناس مسائل بینالمللی اظهار داشت: آمریکا اعلام کرده به تنهایی مکانیسم ماشه را فعال میکند ولی معلوم نیست چگونه و با چه ابزاری قصد دارد این کار را انجام دهد. شاید یکی از راههای آمریکا تهدید اقتصادی اروپا، چین و روسیه باشد. حداقل این موضوع روشن است که از بعد جنگ جهانی ۲۸ درصد صنایع و اقتصاد اروپا توسط سرمایهگذاران و تکنولوژی آمریکا اداره میشود و در اختیار آمریکاییها است.
بیگدلی بیان کرد: بحث اصلی این است که بدانیم آمریکا در حال انجام چه کارهای محرمانهای است. اگر در ایران افرادی میگویند مکانیسم ماشه وجود ندارد، اشتباه میکنند ولی برای آمریکا اجرای آن مشکل است چون آمریکا از برجام خارج شده است.
وی اظهار داشت: اگر آمریکا از برجام خارج نمیشد تحریمها به طور اتوماتیک بر میگشت ولی چون آمریکا از آن خارج شده است حتماً نیاز به شیوهها و رایزنیهای پشت پرده با دیگر کشورها دارد.
وی یادآور شد: از آنجا که پمپئو اعلام کرده اگر شده به تنهایی این کار را انجام میدهیم و احتیاج به دیگر کشورها نداریم، حاکی از این است که در حال استفاده از ابزارهایی مثل تحریم یا وضع سنگین تعرفههای گمرکی بر کالاهای اروپایی، چینی و روسی هستند و میخواهند آنها را تحت فشار قرار دهند ولی هنوز دقیقا مشخص نیست تا ۲۳ سپتامبر چه اتفاقی خواهد افتاد.
این کارشناس مسائل بینالملل با بیان اینکه باید آماده هر اقدامی از سوی آمریکاییها باشیم، افزود: تا قبل از سال ۲۰۱۵ یعنی قبل از انعقاد قرارداد برجام چهار منبع تحریم علیه ایران وجود داشت. تحریمهای شورای امنیت، اتحادیه اروپا، کنگره آمریکا و کاخ سفید. اکنون از این چهار مورد تنها تحریمهای کاخ سفید اجرا میشود. اگر مکانیسم ماشه اجرا شود پرونده ایران به شورای امنیت میرود و همه قطعنامههایی که تا سال ۹۰ علیه ایران صادر شد و تمام تحریمهای چهارگانه برمیگردد و همه کشورهای جهان موظف به رعایت آنها هستند.
وی گفت: اگر به هر طریقی این مکانیسم اجرایی شود دوباره ایران به ذیل فصل ۷ منشور ملل برمیگردد و دستاورد بزرگ دولت روحانی که ایران را از سایه جنگی بزرگ خارج کرد از بین میرود.
بیگدلی یادآور شد: برای فعال شدن مکانیسم ماشه آمریکا باید به شورای امنیت پیشنویس یک قطعنامه ارائه کند که امکان وتوی آن توسط دیگر قدرتها وجود دارد. ولی به نظر غیر از این راه آمریکا کارهای محرمانه و پشت پرده دیگری هم کرده باشند و با آمادگی کامل وارد شورای امنیت و صدور قطعنامه علیه ایران شوند، هر چند بخشی از کارها و اقدامات ظاهری آمریکا به نظر بلوف میرسد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: گزارش سازمان بینالمللی انرژی اتمی مبنی بر افزایش مقدار اورانیوم غنی شده ایران تا ۱۰ برابر سقف تعیین شده در برجام احتمالا یکی از دستاویزهای آمریکا برای قانع کردن اعضا برجام و شورای امنیت سازمان ملت خواهد شد. طی همین روزها قرار بود کارشناسان سازمان بینالمللی انرژی اتمی وارد ایران شده و از سایت دوم هم بازید کنند و در صورتی که گزارش این بازدید به زیان ایران باشد، ممکن است آمریکا از طریق آن روی نظر دیگر اعضا تاثیر بگذارد.
بیگدلی گزارش نهایی رافائل گروسی مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به شورای حکام را سرنوشت ساز دانست و افزود: او هنوز گزارش نهایی خود را ارائه نداده و منتظر بازدید نمایندگان خود از سایت دوم ایران است. لذا به نظر من طی روزهای آینده گزارش نهایی به آژانس بینالمللی به شورای حکام ارائه خواهد شد و آمریکا بعد از آن اقدام خواهد کرد و همه چیز بستگی به آن گزارش دارد، اگر ایران در آن گزارش محکوم شود تاثیر بدی خواهد داشت.