«حسن بهشتی‌پور» در گفت و گو با خبرنگار سیاسی ایرنا با تشریح فرایند پیش بینی شده برای حل اختلاف در برجام اظهارداشت: بازگشت تحریم‌های فصل هفتم شورای امنیت در مواد ۱۰، ۱۱ و ۱۲ قطعنامه ۲۲۳۱ و ماده ۳۶ برجام مورد اشاره قرار گرفته است.
وی یادآورشد: بر اساس این مواد از برجام و قطعنامه، اگر یک طرف این توافق ادعا کرد که نقض فاحش برجام رخ داده می تواند درخواست تشکیل کمیسیون ویژه حل اختلاف بدهد.
بهشتی پور خاطرنشان کرد: وقتی کمیسیون ویژه تشکیل شد، طرفین در یک دوره زمانی باید به توافق برسند و اگر نرسیدند موضوع به نشست وزیران خارجه عضو برجام ارجاع داده می‌شود که باز هم اگر در بازه زمانی یک ماه به نتیجه نرسید به یک کمیته حل اختلاف سه نفره که یک طرف آن مدعی نقض برجام و دیگری متهم نقض و طرف سوم یک کشور بی‌طرف است، ارجاع می‌شود.
وی گفت: در صورت به نتیجه نرسیدن این مراحل، موضوع به شورای امنیت ارجاع داده می‌شود و بدون نیاز به رای گیری، قطعنامه‌های فصل هفتم شورای امنیت برمی‌گردد.
این کارشناس مسائل راهبردی با بیان اینکه این ترتیبات در قطعنامه ۲۲۳۱ هم به صورت خلاصه‌تر وجود دارد، افزود: در ماده ۱۰ قطعنامه مزبور از عبارت طرف‌های مشارکت کننده و در ماده ۱۱ آن با عبارت طرف‌های عضو برجام یاد شده است.به همین خاطر ۱۳ کشور عضو شورای امنیت نامه رسمی به رییس شورا نوشته‌اند که چون آمریکا از برجام خارج شده دیگر عضو این توافق نیست و بنابراین نمی‌تواند مکانیسم ماشه را فعال کند.
بهشتی پور تصریح کرد: ۱۳ عضو شورای امنیت به اعلام شفاهی این موضوع اکتفا نکرده و آنرا کتبا اعلام کرده‌اند و در جواب آنها رییس دوره ای وقت شورای امنیت که قبلا اندونزی بود و الان نیجر است؛ هر دو اعلام کردند که آمریکا حقی برای استفاده از مکانیسم ماشه ندارد.
وی به مخالفت دبیر کل سازمان ملل با اقدام آمریکا اشاره کرد و افزود: دولت ترامپ چون خیلی از کارها را یکجانبه انجام داده فکر می کند می‌تواند بدون تشکیل جلسه شورای امنیت این مکانیسم را فعال کند.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل به چالش حقوقی پیش روی‌آمریکا برای استفاده از مکانیسم حل اختلاف اشاره کرد و گفت: از نظر حقوقی آمریکا به تنهایی نمی‌تواند این مکانیسم را فعال کند زیرا جلسه شورای امنیت تشکیل نشده و اعضا هم از پیش مخالفت خود را با چنین اقداماتی اعلام کرده‌اند و چنین اقدامی بر خلاف ماده ۱۰ و ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ است.
بهشتی پور ادامه داد: اکنون تنها راهی که ترامپ دارد این است که اعلام کند هر کشوری یا فردی با ایران معامله تسلیحاتی داشته باشد مشمول تحریم‌های ثانویه آمریکا خواهد شد که چنین اقدامی فقط اثر روانی خواهد داشت.
وی با بیان اینکه از نظر عملی بدترین و گسترده ترین تحریمها قبلا علیه ایران اعمال شده و چیزی برای تحریم کردن توسط آمریکا باقی نمانده است، افزود: آنها که می گویند چون آمریکا زورگوست و قدرت دارد به تنهایی می‌تواند تحریمها را اجرا کند منظورشان همین بخش‌های اقتصادی است و گرنه از نظر حقوقی و سیاسی آمریکا نمی‌تواند کاری انجام دهد.
این کارشناس مسائل هسته ای تصریح کرد: تنها زمانی اقدام آمریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه مشروعیت پیدا می کند که جلسه شورای امنیت با مقدمات مفصلی که در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ آمده اجرایی شده باشد.
بهشتی پور ادامه داد: از آنجا که این مقدمات انجام نشده، اقدام آمریکا از نظر بین المللی مشروعیت ندارد ولو اینکه آنرا به زور اجرا کند همچنان که چنین زوری را از سال ۹۷ به دنیا تحمیل کرده و طرف‌های معاملاتی ایران را تهدید به تحریم کرده است.
وی با بیان اینکه با اقدامات جدید آمریکا اتفاق جدیدی از نظر اقتصادی نمی‌افتد، خاطرنشان کرد: دولت ترامپ خیال دارد از این موضوع بهره برداری تبلیغاتی کند و بگوید قطعنامه‌ها را برگردانده است ولی وقتی سایر کشورها آن را امضا نکرده‌اند عملا آمریکا از رسیدن به هدف خود باز می‌ماند.
این کارشناس مسائل راهبردی یادآور شد: مقاومتی که دنیا و شورای امنیت از نظر دیپلماتیک و سیاسی در مقابل خواست آمریکا انجام داد نمادی از شکست یکجانبه گرایی ایالات متحده در سطح بین المللی بود.
بهشتی پور با بیان اینکه آمریکا حاضر نیست این واقعیت را بپذیرد و می خواهد تاکید کند که می تواند اهداف خود را دنبال کند، افزود: حتی متحدان اروپایی ترامپ هم خواستار اجرای برجام توسط ایالات متحده شدند و سه کشور اروپایی عضو برجام در نامه به شورای امنیت با مکانیسم ماشه مخالفت کردند.
وی، اتحادیه اروپا را حامی جدی اجرای برجام دانست و افزود: اتحادیه اروپا از همان ابتدای تحریم‌های یکجانبه آمریکا اعلام کرد که کاری در حوزه اقتصادی از دست دولت‌ها برنمی‌آید زیرا شرکت‌های اروپایی از دولت‌ها مستقل هستند اما از نظر سیاسی و دیپلماتیک با یکجانبه‌گرایی آمریکا مخالفت کردند زیرا برجام را توافقی مهم در راستای عدم اشاعه هسته‌ای و ثبات و امنیت اروپا می‌دانند.
این کارشناس مسائل هسته ای به اهمیت امنیت و ثبات ایران برای ثبات جهان اشاره کرد و گفت: اگر مرزهای ایران ناامن شود منطقه ناامن می‌شود و اگر منطقه ناامن شود روی اروپا و جهان هم تاثیر منفی خواهد گذاشت.
بهشتی پور تصریح کرد: از نظر اروپایی ها، برجام یک توافق مهم برای حفظ صلح در منطقه و جهان و بزرگترین دستاورد دنیای معاصر است که از طریق دیپلماتیک به دست آمده است و به همین خاطر هم مورد حمایت آنهاست.
ترامپ به دنبال نمایش اقتدار است
وی در پاسخ به این سئوال که چرا دولت ترامپ با وجود چند بار شکست در شورای امنیت بر اجرای مکانیسم ماشه تاکید دارد، گفت: آمریکا قبلا دوبار در شورای امنیت شکست خورده و دیگر در این زمینه آبرو و اعتباری ندارد اما چون امثال ترامپ و پمپئو خود را مالک دنیا می‌دانند، فکر می کنند هر چه می گویند باید دنیا قبول کند.
این تحلیلگر مسائل بین الملل، در پیش بودن انتخابات آمریکا را یادآور شد و گفت: ترامپ و یارانش می‌خواهند به رای دهندگان آمریکایی بگویند که آمریکا همچنان قدرتمند است و با وجودی که تمام دنیا خواهان ماندن برجام هستند ما خواهان لغو آن هستیم. می خواهند بگویند ما منافع آمریکا را بر منافع دیگر کشورها حتی متحدانمان ترجیح می دهیم.
بهشتی پور، اقدامات دولت ترامپ در حوزه برجام را یک نوع جنگ روانی علیه ایران ارزیابی کرد و گفت: علاوه بر جنگ روانی علیه ایران، ترامپ می خواهد شکست های گذشته خود را توجیه کند و در مقابل رای دهندگان آمریکایی نمایش اقتدار بازی کند.
وی گفت: بلوف ترامپ و پمپئو برای فعال کردن مکانیسم ماشه مثل سوت زدن شخصی عصبانی است که می‌خواهد خود را خونسرد نشان دهد.