اقدامات دولت‌ها مبنی بر تعطیلی کسب‌وکارها و بستن مرزها با هدف مقابله با کرونا، پیامدهای اقتصادی قابل توجهی به‌دنبال داشته است.
با این اقدامات و بسته شدن مرزها، بخش عمده‌ای از فعالیت‌های اقتصادی جهان متوقف شد و افراد بسیاری مشاغل خود را از دست دادند.
حمل‌ونقل، املاک و مستغلات، سفر و جهانگردی از جمله صنایعی هستند که متحمل بیشترین زیان‌ها طی این مدت شده‌اند.
اما، بخش های دیگری از اقتصاد جهان نیز تحت تاثیر این بحران قرار گرفتند که به علت ماهیت غیرآشکار خود کمتر مورد توجه و دقت واقع شده اند.
تارنمای خبری تحلیلی آسیا تایمز در گزارشی به قلم «ایگور خواما» با اشاره به اثرات کرونا در سطوح و بخش های مختلف جوامع از جمله بخش اقتصاد، به بررسی اقتصاد غیر رسمی پرداخته است و می نویسد: مردم در برخی کشورهای سرمایه داری سعی می‌کنند برای فرار از نظارت های دولت‌ها و ندادن مالیات، فعالیت هایشان ثبت نشود. این سعی و تلاش‌ها به شکل گیری اقتصاد سایه منجر شده است که به طور متوسط حدود ۲۰- ۱۵ درصد از تولید ناخالص داخلی در کشورهای توسعه یافته و بین ۳۵ - ۳۰ درصد از تولید ناخالص داخلی کشورهای درحال ظهور را شکل می‌دهد.
اقتصاد سایه تنها شکل قاچاق نیست
بسیاری به اشتباه معتقدند که اقتصاد سایه تنها شامل قاچاق کالا، معاملات ثبت نشده، قاچاق مواد مخدر و داروهای غیر قانونی می‌شود. اما در اصل تمام فعالیت‌های اقتصادی که از دید مقامات رسمی پنهان مانده‌اند، بخشی از "اقتصاد پنهان" یا اقتصاد سایه به شمار می‌روند.
در این گزارش نویسنده بدنبال پاسخ این سوال است که "آیا در شرایط بحران مالی جهانی، اقتصاد سایه به همان اندازه اقتصاد قانونی آسیب دیده است؟"
بخش اقتصاد غیر رسمی یا اقتصاد سایه از دو جهت در دوران همه گیری کرونا تحت تأثیر قرار گرفت: یکی اینکه محدودیت‌ها و اجرای قرنطینه مانع ادامه فعالیت آنها شد. برای مثال دست فروشان خیابانی اجازه فعالیت نداشتند؛ دومین مورد هم به عدم اختصاص کمک‌های اقتصادی به آنها مربوط می شود.
تمام بسته‌های محرک اقتصادی مصوب دولت‌ها به شرکت‌های خصوصی اختصاص می‌یافت تا آنها را برای حفظ کارمندان در بحران همه گیر ترغیب کنند. اما فعالان دنیای اقتصاد سایه از این مزیت بهره مند نشدند. به عنوان مثال یونان به شرط پرداخت مالیات، به مشاغل آزاد ۸۰۰ یورو (۹۴۰ دلار آمریکا) کمک مالی در ماه پیشنهاد کرده است. این شرط باعث می‌شود صدها هزار نفر این کمک‌های مالی را دریافت نکنند.
بخش کشاورزی نیز از کرونا در امان نبود
بر اساس این گزارش، همچنین بسیاری از کارگران غیررسمی در بخش کشاورزی و تامین مواد غذایی به دلیل همه گیری Covid-۱۹ شغل خود را از دست دادند. طبق اعلام سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد، تعطیلی بازارها و مدارس منجر به از دست دادن فرصت‌های خرید و فروش و کاهش تقاضا برای محصولات کشاورزی شده و در نتیجه تقاضا برای نیروی کار کشاورزی کاهش یافت.
این در حالی است که افراد دیگری مانند کارگران آرایشگاه‌ها، آژانس‌های املاک و مستغلات و کارگران متفرقه به دلیل داشتن ارتباط و دسترسی به تجهیزات توانستند تا حدودی به کار خود ادامه دهند.
تاثیر کرونا بر کسب و کارهای غیرقانونی
در بخش فعالیت های اقتصادی این گروه نیز برخی زنجیره‌های تهیه مواد مختل شده و به همین خاطر قاچاقچیان مجبور به جستجو برای مسیرهای جایگزین شده‌اند. به نظر می‌رسد با محدودیت در سفرهای هوایی، داروهای مصنوعی مانند متامفتامین، بیشتر تحت تأثیر قرار گرفته‌اند.
محدودیت در مسیرهای هوایی باعث شده است تا قاچاقچیان مواد مخدر بیشتر از مسیرهای دریایی استفاده کنند.گزارش‌های بین‌المللی از افزایش قاچاق از راه دریا در دوران کرونا خبر می‌دهد.
طبق داده‌های موجود در تاریخ ۲۵ فوریه، یک کشتی تجاری توسط مقامات کلمبیایی و هلند در یک عملیات مشترک در آبهای بین المللی در نزدیکی «آروبا» به جرم حمل تقریبا ۵ تن کوکائین توقیف شد.
همچنین، در تاریخ ۲۸ آوریل یک کشتی حاوی ۴ تن کوکائین در نزدیکی جزایر قناری توسط پلیس اسپانیا رهگیری شد.
در موردی دیگر در تاریخ ۲ مه، پلیس بندر هامبورگ ۵۰۰ کیلوگرم کوکائین را که در یک محموله دریایی پنهان شده بود، پیدا کرد.
در ۱۴ ماه مه، یک هواپیمای گشت دریایی نیروی دریایی آمریکا نیز حدود ۱۳۶۰ کیلوگرم کوکائین را در شرق اقیانوس آرام کشف و ضبط کرد.
این کشفیات محدود به اروپا و آمریکا نبوده و در آغاز ماه ژوئن، آژانس اجرای دریایی مالزی مواد مخدر به ارزش ۲.۶۷ میلیون رینگیت (۶ صد و ۴۴ هزار دلار) را از یک قایق در نزدیکی «مورا» کشف کرد.
رونق بازار سیاه اینترنت(black Web)
بازارهای سیاه اینترنت (DWM) نیز طی همه گیری کرونا بازدید قابل توجهی پیدا کرده‌اند. در این بازار فروش داروها و آزمایش‌های تشخیصی کاذب بیماری کرونا افزایش یافته است. همچنین انتظار می‌رود که تاخیرهای اولیه در دسترسی به دارو یا واکسن کرونا علاقه عموم مردم به بازار سیاه اینترنت را به طرز چشمگیری افزایش دهد که این امر خطرات عینی برای سلامت عمومی به همراه دارد.
در ادامه این گزارش آمده است: اقتصاد سایه نیز طی همه گیری کرونا تحت تأثیر قرار گرفته و رنج زیادی متحمل شده است، اما افرادی که قادر به یافتن اشکال جایگزین برای کار در شرایط قرنطینه بودند توانستند کسب و کار خود را حفظ کنند.
اگر نگوییم میلیون‌ها نفر، می‌توان گفت که دست کم هزاران نفر درآمد خود را از دست دادند و چه کسی می‌داند چه زمانی اوضاع به حالت عادی برمی‌گردد.