28 سپتامبر مصادف با هفتم مهرماه مصادف با سالروز درگذشت لویی پاستور کاشف واکسن هاری،روز جهانی «هاری» نامگذاری شده که به پیشنهاد سازمان جهانی بهداشت به ثبت رسیده است.«هاری» بیماری ویروسی دستگاه عصبی مرکزی است که مرگ مورد مبتلا را سبب می‌شود؛ این در حالی است که تمام موارد بروز این بیماری قابل پیشگیری است.
روز جهانی هاری، فرصتی برای آموزش و افزایش آگاهی مردم در مورد این بیماری، پیشگیری از حیوان گزیدگی و کنترل و حذف بیماری هاری در جوامع بشری است.
دکتر بیژن مقیمی کارشناس بیماری هاری معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت و گویی درمورد گزیدگی تاکید کرد: شروع فوری اقدامات درمانی در مواقع حیوان گزیدگی در پیشگیری از بیماری ها حیاتی است و افزود: از آنجایی که هر ساله در ایران مواردی از آلودگی در حیوانات اهلی و وحوش دیده می شود، لذا هر حیوانی که انسان را مورد گزش قرار دهد، مشکوک به هاری قلمداد می شود.
وی نخستین اقدام پس از گزش به وسیله حیوان مبتلا به هاری را شست و شوی محل گزش ذکر کرد و یادآور شد: به جرأت می توان گفت نیمی از روند درمان هاری وابسته به شست و شوی مناسب و کافی (۱۵ تا ۲۰ دقیقه) محل جراحت و پس از آن ضدعفونی محل عارضه است.
کارشناس بیماری هاری معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: چنانچه فرد حیوان گزیده به هر دلیل امکان مراجعه سریع به مراکز درمان هاری را ندارد باید در محل مناسب اقدام به شست و شوی محل جراحت با آب و صابون کند و سپس در اسرع وقت خود را به نزدیک ترین مرکز پیشگیری و درمان هاری برساند.
مقیمی تاکید کرد: بلافاصله پس از گزش توسط حیوان، محل گزش را با آب و صابون به طور کامل شست و شو دهید.
وی در ادامه واکسیناسیون کامل ضدهاری را طبق دستورالعمل جدید وزارت بهداشت، ۳ تزریق واکسن داخل جلدی(اینترادرمال) در ۳ نوبت یا ۴ تزریق عضلانی در ۴ نوبت مراجعه فرد حیوان گزیده عنوان کرد و افزود: فرد گزیده شده توسط حیوان مشکوک به هاری، در صورت نیاز با تشخیص کارشناس مربوطه ممکن است سرم ضد هاری نیز دریافت کند.
کارشناس بیماری هاری معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام اقداماتی نظیر خودداری از تحریک حیوانات به خصوص سگ و گربه، واکسیناسیون افراد در معرض خطر نظیر دامپزشکان، دامداران، جنگل بانان و ...، واکسیناسیون حیوانات خانگی علیه بیماری هاری، خودداری از نگهداری حیوانات در منزل، آموزش جامعه در خصوص نحوه برخورد با حیوان گزیدگی و مراقبت از کودکان در زمان مواجهه با حیوانات را در جهت پیشگیری از بیماری هاری بسیار مؤثر دانست.
جراحت های ناشی از حیوان گزیدگی به جز موارد خاص هرگز نباید پوشانده یا بخیه شوند
مقیمی خودداری کادر درمانی از بخیه زدن محل جراحت یا به تأخیر انداختن آن را در روند پیشگیری از بروز بیماری هاری بسیار کلیدی عنوان کرد و گفت: با توجه به این که ویروس هاری از جمله ویروس های بی‌هوازی است لذا بخیه زدن در محل جراحت شرایط را جهت رشد ویروس مهیاتر می کند.
وی ادامه داد: در موارد ضروری باید پیش از بخیه در محل جراحت سرم ضدهاری تزریق شود و نیز مقداری سرم در محل جراحت ریخته شده و سپس به طور محدود بخیه انجام شود.
خدمات درمان هاری ۲۴ ساعته در مراکز پیشگیری و درمان هاری ارایه می شود
کارشناس بیماری هاری معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تأکید کرد: در مواردی که فردی دچار حیوان گزیدگی می شود باید در اسرع وقت به مراکز پیشگیری و درمان هاری شهرستان محل سکونت مراجعه کند. این مراکز به صورت ۲۴ ساعته آماده ارایه خدمات به موارد حیوان گزیدگی به صورت رایگان هستند.
به گزارش دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، دکتر رکسانا باطبی رییس گروه بیماری های واگیر دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هم در این زمینه اظهار داشت: هاری، نوعی بیماری ویروسی و قابل انتقال بین حیوان و انسان است که معمولا به واسطه گزش حیوان هار به انسان منتقل می شود که در صورت بروز بیماری در انسان متاسفانه مرگ بیمار حتمی است.
وی افزود: باوجود کشندگی بالای این بیماری، در صورت اقدام به موقع و طی مراحل شامل شست و شوی صحیح محل گزش با آب و صابون و مواد ضدعفونی کننده، واکسیناسیون و تزریق سرم ضد هاری می‌توان از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد.
باطبی ادامه داد: همه پستانداران خونگرم اعم از سگ، گربه، روباه، گرگ، شغال، کفتار، راسو، خدنگ، موش خرما، خفاش می توانند به هاری مبتلا شوند.
رییس گروه بیماری های واگیر با یادآوری این که تمامی پستانداران خونگرم نسبت به بیماری «هاری» حساس هستند و ممکن است به آن مبتلا شوند، افزود: بیش از ۹۵ درصد موارد حیوان گزیدگی در محدوده تحت پوشش دانشگاه مربوط به سگ و گربه گزیدگی است؛ اما مواردی از گزش توسط گرگ، روباه، شغال و سایر حیوانات اهلی و وحشی نیز دیده می شود.
باطبی یادآور شد: در سال گذشته حدود هشت هزار مورد حیوان گزیدگی در محدوده تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گزارش شده است که با اقدامات به موقع هیچ موردی از هاری انسانی در محدوده این دانشگاه بروز نکرده است.
وی تاکید کرد: این موفقیت در پیشگیری از ابتلا موارد حیوان گزیده به بیماری هاری با تزریق 17 هزار دُز واکسن هاری و بالغ بر یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد سرم ضد هاری محقق شده و همچنین در ۶ ماهه ابتدایی سال جاری (۱۳۹۹) بالغ بر سه هزار و 700 مورد حیوان گزیدگی در نواحی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گزارش شده است که تمامی موارد اقدامات پیشگیری و درمانی را دریافت کرده اند.