به گزارش ایرنا، جنگ تحمیلی در ۳۱ شهریور ۱۳۵۸ از سوی رژیم بعث آغاز شد، شروعی که هزاران نفر در ایران را آواره کرد، آوارگانی که از جنوب کشور به نقاط مختلف وطن خود پناه بردند و می‌توان گفت ایران تنها کشوری از جهان است که آواره جنگ به دیگر کشورها نداشت.
اما مردم بخشی از کشور عراق که حکومت آن به عنوان مهاجم به جمهوری اسلامی شناخته می‌شود بر اثر حملات رژیم بعثی به مناطق خود از گزند اقدامات غیر انسانی این رژیم در امان نماندند و در کشورهای دیگری از جمله ایران پناه گرفتند.
آوارگی مردم کردستان عراق بیشتر از ۲۵ اسفند ۱۳۶۶ شمسی شروع شد زمانی که هواپیماهای عراقی اقدام به بمباران شیمیایی شهر حلبچه واقع در شمال این کشور کردند پس از این تاریخ هزاران نفر از مردم این شهر و شهرهای همجوار آن به استان‌های کرمانشاه و کردستان کوچ کردند تا بلکه آرامشی نسبی از افریط جنگ داشته باشند.
تلاطمات سیاسی داخل عراق و آوارگی مردم آن
مدیرکل دفتر اتباع خارجی استانداری کردستان در این ارتباط به خبرنگار ایرنا گفت: تقریبا همیشه حکومت کشور عراق دارای تلاطمات سیاسی با کشورهای همسایه، مردم و احزاب سیاسی داخلی بود که این روند موجب آوارگی برخی مردم آن شد و به تبع آن جغرافیای ایران نیز یکی از مقاصد آوارگان این کشور بود.
راغب الفت افزود: ایران اسلامی قبل از انقلاب نیز شاهد ورود آوارگان عراقی بود چرا که حکومت عراق و رژیم بعث قیام‌های مردمی شمال و جنوب را سرکوب می‌کرد و گواه این مساله تصویب قانون پناهندگان در ایران در سال ۱۳۴۲ بود که بیشترین جامعه هدف آن پناهندگان عراقی بودند.
وی با اشاره به اینکه عصبانیت صدام از پیروزی و پیشروی رزمندگان اسلام در مناطق غربی موجب شد حتی به مردم خود نیز رحم نکند، یادآور شد: رژیم بعث در ۲۵ اسفند ۱۳۶۶ مصاف با ۱۶ مارس ۱۹۸۸ شهر حلبچه را بمباران شیمیایی کرد و در پی آن هجوم گسترده آوارگان شهر حلبچه به استان‌های کردستان و کرمانشاه اتفاق افتاد بطوریکه آخرین آمار آوارگان اسکان یافته در کردستان به ۴۰ هزار نفر رسید.
مدیرکل دفتر اتباع خارجی استانداری کردستان اضافه کرد: ابتدا بدلیل نبود اردوگاه در شهرهای کردستان، اسکان عموما در سالن‌های ورزشی، مساجد، مدارس و مجتمع‌های مسکونی نیمه کاره ا انجام شد بهد دولت جمهوری اسلامی اقدام به احداث ۶ ارودگاه مخصوص آوارگان در کردستان کرد که شامل اردوگاه سرا در سقز، دزلی و بهرام آباد در مریوان، ورمهنگ و شهرک امام خمینی (ره) در کامیاران و کریم آباد در دهگلان کرد.
مردم کردستان به یاری اوارگان شتافتند
الفت گفت: در این بین مردم کردستان برای ارایه کمک‌های ضروری شامل بتو، آذوقه، آب و نان در این مناطق حضور تاثیرگذاری داشته و به همنوعان خود همچون رزمندگان اسلام کمک‌های فراوانی داشتند.
وی تاکید کرد: در فاصله هجوم، اسکان و توقف تا احداث اردوگاه‌ها، بخش عمده‌ای از آوارگان بدلیل مساعد شدن نسبی اوضاع به عراق برگشتند و بقیه تا سقوط صدام در اردوگاه‌های استان ماندند و سپس با هماهنگی مجامع بین المللی و به صورت خودخواسته به کشورشان بازگشتند.
از آموزش تا خدمات رایگان
مدیرکل دفتر اتباع خارجی استانداری کردستان افزود: دایر کردن مدرسه در سطح ابتدایی و راهنمایی در مهمانشهرها، دایر کردن درمانگاه با حضور پزشک و پرستار و داروخانه دائمی از جلمه خدمات دولت جمهوری اسلامی به آوارگان در این اردوگاه‌ها بود.
وی اضافه کرد: همچنین دایر شدن حمام عمومی زنانه و مردانه، احداث شبکه‌های آبرسانی، برقرسانی، تلفن، دفع فاضلاب، ایجاد فضای سبز، احداث مسجد، انبار جهت نگهداری مواد غذایی، پارک مخصوص کودکان، اجرای پروژه‌های اشتغالزایی مانند قالی بافی، خیاطی برای بانوان و بلوک زنی و گیوه بافی برای مردان از دیگر خدمات دولت به آوارگان شهر حلبچه در زمان اسکان در اردوگاه‌های کردستان است.
الفت گفت: از دیگر خدماتی که توسط مردم ایران و دستگاه‌های اجرایی به آوارگان عراقی ارایه شد، می‌توان به هماهنگی با اداره‌های ذیربط بویژه بهداشت و درمان جهت انجام عمل‌های جراحی و سرپایی و بیمارستانی آوارگان و هماهنگی و تشویق سازمان‌های مردم نهاد برای ارائه کمک‌های بشر دوستانه به خانواده‌های بی سرپرست و زن سرپرست اشاره کرد.
مدیرکل دفتر اتباع خارجی از توزیع اقلام غذایی در طول سال‌ها اقامات آوارگان در اردوگاه‌ها شامل برنج، روغن، آرد، حبوبات، گوشت، انواع کنسرو و مرغ و ماهی، قند و چای به عنوان بسته‌های غذایی و توزیع اقلام اساسی به خانواده‌ها شامل پتو، بالش، تشک، تخت‌خواب، بشکه جهت دپوی آب، نفت، لباس گرم، نوشت افزار، اقلام بهداشتی، کتب درسی، مانتو، شلوار برای دختران دانش آموز، کفش زمستانی و تابستانی، لامپ و زیر انداز مشمایی و بزنتی، لوازم کامل آشپرخانه، چراغ خوراک پزی، تیغ، مواد شوینده (صابون و پودر شوینده) آب معدنی، انوع بیسکوییت و شکلات در آن سال‌ها نیز خبر داد.
اجرای برنامه‌های فرهنگی
الفت اظهار داشت: اجرای برنامه های فرهنگی از جمله مراسم نوروز، مراسم سالگرد بمباران شیمیایی حلبچه، اعیاد قربان و فطر، دهه فجر، برپایی نمایشگاه عکس و فیلم و تئاتر، برگزاری مسابقات قرآن با حضور و اجرای خود پناهندگان از دیگر خدمات انجام یافته در این مهمانشهرها بود.
موج دوم پذیرش آوارگان در کردستان
وی با بیان اینکه در سال ۱۳۷۵ استان کردستان دوباره میزبان آوارگانی از اقلیم کردستان عراق بود، گفت: بدلیل درگیری احزاب سیاسی حاضر در شمال عراق از جمله اتحادیه میهنی و پارتی دوباره شاهد هجوم آوارگان جنگ‌زده به کردستان بودیم که عموما از ۲ نقطه سیرانبند بانه و باشماق مریوان به کشور جمهوری اسلامی وارد شدند.
مدیرکل دفتر اتباع خارجی استانداری کردستان افزود: در این وقایع اردوگاه سیرانبند ۳۵ هزار نفر و اردوگاه باشماق نیز ۱۵ هزار نفر را پذیرش کردند که از همان ابتدا برپایی چادر برای اسکان، اجرای سیستم آبرسانی، برق رسانی، مخابرات، خیابان کشی، سیستم دفع فاضلاب، استقرار اکیپ‌های بهداشتی و درمانی به صورت ثابت در اماکن مخصوص، ارجاع بیماران حاد جهت انجام عمل‌های جراحی یا تداوم معالجه به شهرهای استان خدماتی بود که به این آوارگان داده شد.
وی با بیان اینکه این اردوگاه‌ها به مدت هفت ماه از خرداد تا آبان ۱۳۷۵ دایر بود، یادآور شد: هماهنگی در سطح استان و وزارتخانه جهت اعزام گروه‌های کمک رسانی سازمان ملل متحد و حضور آنان در اردوگاه از دیگر خدماتی بود که دولت جمهوری اسلامی به این افراد ارایه کرد.
الفت تاکید کرد: در این اردوگاه‌ها خدماتی مانند تهیه اقلام اساسی خوراکی و اسکان، احداث خدمات زیربنایی آب، برق و تلفن، ایجاد امنیت و حفاظت از آوارگان با بکارگیری نیروهای نظامی و بسیج و اینکه ادارات ذیربط مانند برق، آب و فاضلاب، راه و شهرسازی، مخابرات، بهداشت و درمان و هلال احمر زیر نظارت اداره امور اتباع کردستان مستقر شدند.
وی افزود: آوارگان پناه آوردگان به ایران در جریان بمباران شیمیایی حلبچه و درگیری‌های داخلی احزاب اتحادیه میهنی و پارتی از نظر قومیتی همگی کرد و از نظر مذهب نیز اهل تسنن بودند.
در استان کردستان سه هزار نقطه یادمانی وجود دارد، این استان در دوران جنگ تحمیلی ۳۵۶ بار بمباران شد و خون پاک ۲۶ هزار شهید از نیروهای مهاجر و انصار برای حفظ مرزهای این استان بر زمین ریخته شد.
۲۸ عملیات بزرگ در مرزهای این استان انجام شد، ۵۵ هزار نفر مجروح جنگی و ۵۲۰ مناسبت دفاع مقدس در تاریخ استان کردستان وجود دارد، مردم استان کردستان در دوران مختلف از جمله دفاع مقدس و مبارزه با اشرار و ضد انقلاب پنج هزار و ۴۰۰ نفر شهید گلگون کفن تقدیم انقلاب اسلامی کرده‌اند.
در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ رژیم بعثی عراق با تصمیم و طرح قبلی و با هدف برانداختن نظام نوپای جمهوری اسلامی جنگی تمام عیار را علیه ایران اسلامی آغاز کردبه همین مناسبت در تقویم جمهوری اسلامی اسلامی ۳۱ شهریور تا ۶ مهر به عنوان هفته دفاع مقدس نامگذاری شده است.