به گزارش ایرنا ، اگر چه با اجرای برنامه احیای تالاب میانکاله از چهار سال پیش و لایروبی کانال های ارتباطی آب رسانی ، هدایت آب تالاب های محلی به داخل تالاب بین المللی و افزایش میزان بارندگی تا حدودی از پیشروی خشکی تالاب جلوگیری شد، ولی تا تحقق برنامه تکمیلی پیش بینی شده در طرح احیاء همانند آنچه که برای دریاچه ارومیه اجرا شد، همچنان فاصله زیادی وجود دارد.
براساس برنامه تنظیمی مصوب سازمان محیط زیست در سال ۹۵ ، احیای تالاب میانکاله قرار بود با حذف حدود ۲۰۰ قطعه آببندان و مزرعه های پرورش ماهی در بالا دست ، لایروبی کانال انتقال آب و تامین حق آبه از محل شبکه زهکشی و نکاء رود پیش برود ، ولی مجریان برنامه اکنون مدعی هستند که به دلیل کمبود اعتبار بخش اندکی از این مصوبه عملیاتی شده است.
به گفته این مجریان ، برای اجرای این برنامه ها در یک دوره پنج ساله حدود ۳۳۰ میلیارد ریال اعتبار مصوب شده بود که تاکنون یک دهم آن تخصیص یافت ، در حالی که طبق برنامه مصوب ، طرح احیای تالاب باید در سال ۱۴۰۰ به مرحله پایانی برسد.
تالاب بین المللی میانکاله با ۶۸ هزار هکتار مساحت در شرق مازندران و درحوزه استحفاظی شهرستان بهشهر و در حاشیه دریای خزر واقع است.
این تالاب که در دل شبه جزیره ای میانکاله واقع است ، به دلیل برخورداری از تنوع زیستی به خصوص مواد غذایی مهم ترین زیستگاه بیش از ۳۲۰ گونه پرنده مهاجر و بومی و ۱۸۰ گونه گیاه به شمار می رود .
میانه راه
معاون فنی اداره کل محیط زیست استان مازندران در این باره به خبرنگار ایرنا گفت که این اداره کل وظیفه احیای تالاب بین المللی میانکاله را بر عهده دارد و در حال حاضر نیز طرح احیاء از پیشرفت خوبی برخوردار است.
علی اکبر یداللهی افزود : تاکنون علاوه بر لایروبی حدود ۷۶ کیلومتر از کانال آب رسان به تالاب ، حدود ۲۵ کیلومتری نیز کانال برای جلوگیری از تعرض زمین خواران به اراضی تالاب کشیده شده است.
وی ادامه داد : در گذشته حدود ۶۰۰ هکتار از اراضی تالاب بین المللی میانکاله از سوی برخی افراد زمین خوار در تصرف غیر قانونی قرار گرفت و آنها در اجرای کانال حفاظتی نیز مشکلاتی ایجاد کردند ، ولی برای رفع تصرف این اراضی شکواییه ای از سوی محیط زیست به دستگاه قضایی ارایه شد که در دست بررسی است.
این مسئول گفت : برنامه ما برای احیاء تالاب ، لایروبی کانال و ایجاد دایک برای جلوگیری از ورود آب به دریای خزر از طریق خلیج گرگان است ، چرا که با پایین افتادن سطح آب دریای خزر ، بخشی از آب تالاب از طریق خلیج گرگان وارد دریا می شود که با دایک ما توانستیم مانع این کار شویم.
معاون محیط زیست مازندران اظهار داشت : برای اجرای طرح احیاء تاکنون حدود ۳۰ میلیارد ریال اعتبار هزینه شد و برای تکمیل کار علاوه بر همکاری دستگاه های مرتبط نیاز به اعتبار بیشتری از محل بودجه ملی و استانی داریم.
وی در مورد تعیین حق آبه تالاب بین المللی میانکاله بر اساس مصوبه کارگروه احیاء هم توضیح داد : اگرچه تاکنون این حق آبه که حدود ۶ تا ۷ متر مکعب بر ثانیه مصوب شده ، از محل سد گلورد تخصیص نیافت ، ولی شرکت آب منطقه ای مازندران در حال اجرای مقدمات برای عملیاتی شدن این برنامه است.
یداللهی همچنین حذف آببندان ها و مزارع پرورش ماهی در بالادست را هم مشروط به همراهی و همکاری شیلات به عنوان متولی این طرح ها دانست و اظهار داشت : اگرچه تاکنون برنامه هایی برای حذف و یا ساماندهی این آببندان ها انجام شد، ولی باید این کار سرعت گیرد تا از موانعی که باعث کندی در آب ورودی به تالاب می شود، جلوگیری شود.
وی اضافه کرد : هم اکنون حدود هفت هزار هکتار از بخش غربی تالاب به دلیل خشکسالی متمادی خشک شده و محلی برای انتشار گرد و غبار به منطقه شد و تلاش داریم تا با تکمیل طرح احیاء ، ضمن جلوگیری از افزایش میزان خشکی تالاب ، حداقل با نمناک کردن اراضی خشک شده بخش غربی بتوانیم جلوی انتشار گرد و غبار را بگیریم.
یداللهی با اظهار این که در سال های اخیر شرق مازندران شاهد بارش های خوبی بود ، گفت : اگرچه بارندگی نتوانست بخش بیابانی تالاب را احیاء کند، ولی از پیشروی خشکی تا حد زیادی جلوگیری کرد و به همین خاطر با تکمیل طرح احیاء می توان به رفع پیشروی و سرسبز شدن بخش خشک تالاب امیدوار بود.
وی افزود : تالاب بین المللی میانکاله یکی از مهم ترین ذخیره گاه های زیست کره جهان است . تاکنون از مواهب طبیعی این تالاب که نیمی از پرندگان مهاجر وارده به ایران را تغذیه می کند ، بخوبی استفاده نشده است و در سال های اخیر برنامه های خوبی برای طرح های گردشگری از محل صدور مجوز برای پرنده نگاری در دست اجرا قرار گرفت که با عملیاتی شدن این طرح ها با همکاری جوامع محلی می توانیم در نگهداری این ذخیره گاه نیز موفقیت خوبی کسب کنیم.
ورود آب منطقه ای به طرح احیاء
شرکت آب منطقه مازندران که وزارتخانه متبوعش طبق مصوبه بهمن ماه سال گذشته کارگروه احیاء تالاب بین المللی میانکاله به ریاست معاون اول رییس جمهوری موظف به ارایه حق آبه به این تالاب شده ، اعلام کرد : برای نخستین بار با بهره‌برداری از ٣٠ کیلومتر کانال و ۶ کیلومتر زهکش وارد تالاب میانکاله ، آب مازاد رودخانه نکاء رود به عنوان یکی از رودخانه های مهم شرق استان مازندران به سمت تالاب هدایت می شود.
بر اساس گزارش این شرکت ،با اجرای این طرح آب مازاد نکارود از طریق سد انحرافی بایکلا و ٣٠ کیلومتر کانال اصلی از طریق زهکش‌های انجام شده در منطقه التپه ، شهیدآباد و قره‌تپه هم اکنون با حجم پنج متر مکعب در ثانبه وارد تالاب میانکاله می شود.
شرکت آب منطقه ای مازندران همچنین اعلام کرد حدود ١٢۵ کیلومتر کانال اصلی درجه ١ و ٢ و ۶٠ کیلومتر زهکشی در محدوده شهرستان نکاء و بهشهر با پیشرفت فیزیکی بیش از ۸۰ درصد در حال اجراست که در زمان بهره برداری ضمن تامین آب زراعی ٢۵ هزار هکتار از اراضی کشاورزی منطقه ، هر ساله میزان مناسبی آب از این طریق به تالاب روانه و یا در آب‌بندان‌های منطقه ذخیره می کند.
وعده تکمیل طرح احیاء در موعد مقرر
مدیرکل محیط زیست مازندران نیز گفت : طرح احیاء تالاب بین المللی میانکاله که از سال ۹۶ به اجرا درآمد با وجود برخی ناملایمات همچنان ادامه دارد.
حسینعلی ابراهیمی کارنامی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با تایید کند شدن اجرای طرح به دلیل برخی مسایل حقوقی از جمله تصرف حدود ۶۰۰ هکتار از اراضی از سوی زمین خواران ، افزود : این پرونده بزودی در دستگاه قضایی تصمیم گیری خواهد شد و برنامه های دیگر از جمله لایروبی کانال های ارتباطی در دست اجراست و پیش بینی می شود که تا سال ۱۴۰۰ تمام برنامه های احیاء به طور کامل انجام شود.
وی ادامه داد : کارگروه فنی ذیل ستاد ملی احیاء نیز با حضور وزارتخانه های مرتبط از جمله نیرو در سازمان محیط زیست تشکیل شد که می تواند سایر برنامه های احیاء به خصوص تامین حق آبه را اجرایی کند.
مدیرکل محیط زیست مازندران اظهار داشت : علاوه بر این ، طرح مطالعاتی برای اجرای طرح لایروبی کانال چپقلی و خزینی در جزیره آشوراده در استان گلستان نیز در حال تکمیل است و یکی از برنامه های این طرح پمپاژ آب دریای خزر به داخل تالاب برای سازگاری گونه های گیاهی و جانوری دارای زندگی لب شور است که اجرا خواهد شد.
ابراهیمی در مورد وضعیت تخصیص اعتبارات برای اجرای طرح احیاء هم گفت : اگرچه اعتبار ۳۳۰ میلیارد ریالی برای اجرای طرح مصوب شد ، ولی این اعتبار برای طرح های جامع مدیریت ، پایگاه های آتش نشانی ، خرید تجهیزات مورد نیاز برای اطفاء حریق در مازندران و گلستان بود و در مجموع بخش اعظمی از این بودجه تخصیص یافت.
احیاء تالاب میانکاله پس از احیاء دریاچه ارومیه ، هورالعظیم و هامون در جنوب و شرق کشور از طرح های مصوب در دولت تدبیر و امید با محوریت سازمان محیط زیست است.
براساس آمارهای رسمی ، سالانه ۶۰ درصد از پرندگان زمستان گذران استان مازندران شامل ۸۵۰ تا ۹۰۰ هزار بال در شبه جزیره میانکاله با مرکزیت تالاب بین المللی فرود می آیند و در همین منطقه زمستان گذرانی می کنند.