عادل فردوسی پور به عنوان یکی از محبوب ترین چهره های تاریخ تلویزیون، علاوه بر فعالیت در تلویزیون و تدریس در دانشگاه، چهار کتاب ترجمه کرده و به تازگی ۲ تای آنها را با صدای خودش تبدیل به کتاب صوتی کرده است. کتاب‌های عادل فردوسی‌پور در ژانرهای مختلف هستند اما در یک نکته مشترکند؛ مترجم در حوزه‌هایی قدم گذاشته که در آنها تخصص داشته است. او در ۱۳۸۸ خورشیدی نخستین کتابش را ترجمه کرد که در حوزه فوتبال بود. در این گزارش ضمن معرفی کوتاه عادل فردوسی پور و به بهانه تولد ۴۶ سالگی اش، به این بخش از زندگی فردوسی پور و معرفی کتاب هایی که ترجمه کرده پرداخته شده است.
فردوسی‌پور یازدهم مهر ۱۳۵۳ خورشیدی در یزد متولد شد اما اصلیت خانواده‌اش به کرمان باز می گردد. او فارغ‌التحصیل رشته مهندسی صنایع از دانشگاه صنعتی شریف است و دکتری مدیریت رسانه از دانشگاه تهران دارد. علاقه فردوسی پور به فوتبال به قدری بود که حتی پایان‌نامه کارشناسی ارشدش را هم با موضوع فوتبال نوشت.
او همچنن از ۱۳۷۲ خورشیدی با کار در نشریه «ابرار ورزشی» به طور جدی روزنامه‌نگاری ورزشی را تجربه کرد. مسؤولیت او در بخش ترجمه فوتبال خارجی بود. بعدتر در آزمون گزارشگری صدا و سیما شرکت کرد و قبول شد. اواسط دهه ۷۰ خورشیدی تکرار منتخب بازی‌های آرشیوی را گزارش می‌کرد اما کم‌کم پیشرفت کرد و بازی‌های مهم به او سپرده شد تا جایی که تبدیل به بهترین گزارشگر فوتبال تلویزیون شد. او همچنین برای مجله معتبر فوتبالی ورلد ساکر چند یادداشت نوشته‌است. (۱)
فوتبال علیه دشمن
«فوتبال علیه دشمن» به نویسندگی سایمون کوپر نخستین کتابی است که فردوسی پور به ترجمه آن پرداخته است. این کتاب به بررسی رشته‌های پیوند فوتبال با مسائل سیاسی و اجتماعی در کشورهای مختلف جهان پرداخته و زوایای پنهان این پیوند را برای مخاطبان بازگو کرده است. کتاب فوتبال علیه دشمن خصوصا برای اشخاصی که خواهان آگاهی از پشت پرده‌های سیاسی فوتبال هستند، بسیار جالب‌توجه است چراکه نویسنده مثال‌های روشنی از علت علاقه‌مندی سیاسیون به فوتبال و دخالت آنها در این بازی مهیج را بیان کرده است. طنز تلخ ماجرا در اینجاست که عادل فردوسی پور - که علاقه‌مندی خود را به ورزشی که تا حد جنون به آن عشق می‌ورزد، در ترجمه روان و شیوای این کتاب منعکس کرده است.
فردوسی پور در مقدمه کتاب نوشته است: «زندگی و دیگر هیچ» بخشی از عنوان کتاب مشهور اوریانا فالاچی است. معادل واژه زندگی در این نام زیبا، برای من فوتبال است. فوتبال یعنی زندگی. روزی که یک اتفاق فوتبالی نیفتد، معنای یک روز نافرجام را دارد. انگار خورشید مثل همیشه غروب نمی‌کند!»(۲)
نام و سابقه نویسنده ممکن است، این تفکر را تداعی کند که با کتابی کاملا ورزشی روبه‌رو هستیم که فوتبال را دست‌مایه‌ای برای نوشتن قرار داده است. اما باید گفت به هیچ وجه این‌گونه نیست؛ این کتاب را بیشتر می‌توان سیاسی ورزشی تلقی کرد تا ورزشیِ صِرف. حتی می‌توان آن را در دستۀ کتاب‌های جامعه‌شناختی هم قرار داد. اهمیت این کتاب از آنجایی بیشتر دیده می‌شود که تحلیل‌های نویسنده براساس سفرهای او به کشورهای مختلف دنیاست. او با این سفرها کوشیده است، تأثیر فوتبال بر جوامع مختلف را از نزدیک ببیند.
ترجمه این کتاب با ویراستاری هوشنگ گلمکانی در بیست و سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران رونمایی شد و ازقضا پرفروش نیز شد. فروش بالای کتاب در ایران را به نام مترجم نسبت می‌دهند، اما فردوسی‌پور معتقد است که کتاب بدون ترجمهٔ او نیز پرفروش می‌شد. این کتاب در حال حاضر به وسیله نشر چشمه به صورت صوتی نیز قابل عرضه است.
هنر شفاف اندیشیدن
کتاب هنر شفاف اندیشیدن در ۱۳۹۴ خورشیدی به وسیله عادل فردوسی‌پور و همچنین بهزاد توکلی و علی شهروزی (دانشجویان صنعتی‌شریف)، ترجمه شد و نشر چشمه آن را در ۳۲۵ صفحه منتشر کرد. کار ترجمه این کتاب از بهمن ۱۳۹۳ خورشیدی آغاز و در فروردین ۱۳۹۴ خورشیدی به اتمام رسید. عادل فردوسی پور در دیپاچه کتاب نوشته‌است: «تصور کنید در زمین فوتبال هیچ خطایی اتفاق نمی‌افتاد. آن وقت واژه‌ای به نام پنالتی، اخطار و اخراج هم معنا نداشت. اشک‌ها و لبخندها محو می‌شدند و زیبایی فوتبال هم رنگ می‌باخت. آدم‌ها شبیه ربات‌های برنامه‌ریزی شده‌ای بودند که وظیفه‌شان بردن بدون کوچک‌ترین اشتباه بود. حالا تصور کنید در این جهان پهناور که هزاران زمین فوتبال را در خود جای داده، قرار می‌شد، هیچ انسانی دچار خطا و اشتباه نشود؛ آیا جهان بهتری داشتیم؟ جنگ‌افروزی‌ها به پایان می‌رسید؟ جرم و جنایت از صفحه روزگار محو می‌شد؟ انسان‌ها با همدیگر روابط بهتری برقرار می‌کردند؟ پاسخ به این پرسش‌ها و پیش‌بینی جهانی که هرگز تجربه‌اش نکرده‌ایم، کار دشواری است؛ اما آنچه قابل پیش‌بینی است، آن است که هر چه بیشتر خطاهای خود را بشناسیم، رویکرد بهتری به زندگی خود خواهیم داشت. از آنجا که خطاهای بشری در طول حیاتش از الگوهای مشابهی پیروی می‌کنند، امکان شناختن آنها نیز امری ممکن است. (۳)
جان کلام و خلاصه کلام رولف دوبلی در کتاب هنر شفاف اندیشیدن این است که خطاهای ذهن خود را کنار بزن تا اندیشه شفاف مجال جلوه گری پیدا کند و زندگی تو را متحول کند. درواقع از دیدگاه این نویسنده و کارآفرین مطرح جهان، شفاف اندیشیدن مدیون شناخت موشکافانه خطاهای ذهن است و این در حالی است که اغلب مردم از شناسایی خطاهای ذهن خود شانه خالی می‌کنند و ترجیح می‌دهند، خطاهای ذهن خود را نادیده بگیرند یا این خطاها را به چیزی بیرون از ذهن ربط دهند. نتیجه چنین رفتارهایی دور شدن از شفاف اندیشی و گرفتار شدن از چرخه‌ای بی‌پایان از اشتباهات تکراری است. عادل فردوسی پور و مترجمان همکار وی در ترجمه این کتاب به نثر ساده و شیوای نویسنده وفادار بوده‌اند و تلاش آنها برای انتقال مفاهیم کتاب، رضایت مخاطبان فارسی‌زبان را جلب کرده است چنان‌که این کتاب نیز در بازار نشر ازجمله کتاب‌های پرفروش محسوب می‌شود.
هنر خوب زندگی کردن
این کتاب از این جهت اهمیت زیادی دارد که پرمخاطب‌ترین کتاب ترجمه‌شده به وسیله فردوسی پور است و عبور این کتاب از چاپ سی و سوم نشان از شناخت درست وی از نیازها و پرسش‌های کتاب‌خوانان ایرانی دارد. خوب زندگی کردن، مفهومی است که کمتر فردی برای آن تلاش نکند و به دنبال آگاهی‌ها و مهارت‌هایی برای نیل به این مقصود نباشد.
رولف دوبلی در این کتاب می‌کوشد، هنر خوب زندگی کردن ذهنیت ما را درباره زندگی متحول کند و این کار را با روایت مثال‌هایی زنده و عینی از باورهای نادرست و ناکارآمد و لزوم تغییر آنها برای رسیدن به زندگی توام با آرامش و موفقیت، انجام می‌دهد. به باور دوبلی، ما برای خوب زندگی کردن به ابزارهای ذهنی کارآمدی نیاز داریم که در هنگام لزوم و در موقعیت‌های مختلف و پیچیده زندگی، تصمیم‌گیری و عملکرد ما را هدایت کنند. وی این ابزارها را در کتاب هنر خوب زندگی کردن در ۵۲ سرفصل به خواننده می‌شناساند، گرچه اذعان می‌کند که تعداد این ابزارها بسیار فراتر از ۵۲ ابزاری است که در این کتاب معرفی‌شده‌اند. عادل فردوسی پور نیز به همراه بهزاد توکلی و علی شهروز در ترجمه این کتاب نثر ساده و روان نویسنده را به‌خوبی به کتاب‌خوانان ایرانی منتقل کرده و مجموعه‌ای از مطالب مفید و کاربردی به همراه ترجمه مطلوب، به موفقیت این کتاب و استقبال مخاطبان از آن انجامیده است.
در بخشی از کتاب می خوانیم: بگذارید تعریف کاملا متفاوتی از موفقیت به شما ارائه دهم، تعریفی که دست‌کم دو هزار سال قدمت دارد. موفقیت براساس تعریف خود، نه به میزان منزلت و اعتباری که جامعه به فرد می‌دهد، وابسته است و نه به قرار گرفتن در فهرست‌های مبتذل. تعریفش این است: موفقیت حقیقی، موفقیت درونی است. همین! (ص ۲۶۶)(۴)
کتاب جامع فوتبال
کتاب جامع فوتبال نوشته دیوید گلدبلت و دومین کتاب ترجمه شده به وسیله عادل فردوسی پور است که در ۱۳۹۱ خورشیدی به وسیله نشر بهشت منتشر شد. این کتاب در حقیقت یک دایره‌المعارف فوتبالی است. گلدبلت گزارشگر و نویسنده و روزنامه‌نگار حوزه فوتبال است.
«کتاب جامع فوتبال» اطلاعات فوتبال جهان را دربرمی‌گیرد و درباره فوتبال در همه کشورها اطلاعاتی را عرضه می‌کند که می‌تواند به کار فوتبال‌دوستان بیاید. این کتاب شامل ۶ فصل است که عبارتند از: بازی جهانی، فوتبال چگونه بازی می‌شود؟، یک بازی گروهی، مهارت‌های فردی، سیاره‌ی فوتبال و مسابقات و رکوردها.
منبع:
۱.شادمانی، مهدی، «عقد قرارداد برای ترجمهٔ کتاب پرفروش سایمون کوپر؛ مترجم: عادل فردوسی‌پور»، ص۱۹(۳ مرداد ۱۳۸۸)
۲. سایمون کوپر، فوتبال علیه دشمن، مترجم عادل فردوسی‌پور از نشر چشمه.
۳.رولف دوبلی، هنر شفاف اندیشیدن، مترجمان: بهزاد توکلی، عادل فردوسی‌پور ، علی شهروز ستوده، نشرچشمه
۴.رولف دوبلی، هنر خوب زندگی کردن، مترجمان: بهزاد توکلی، عادل فردوسی‌پور ، علی شهروز ستوده، نشرچشمه