«تحریم» واژه‌ای است که با نام آمریکا گره خورده و با شنیدن این واژه، ناخودآگاه نام این کشور متخاصم از ذهن می‌گذرد. کمتر کشوری را می‌توان در جهان یافت که تا کنون از گزند تحریم ها و تصمیمات اقتصادی این کشور در امان مانده باشد. جمهوری اسلامی ایران نیز از همان سال‌های آغازین انقلاب مورد تحریم‌های آمریکا قرار گرفت و تا به امروز نیز این تنگنا و تحریم تداوم داشته‌است.
هدف اصلی از اعمال تحریم ها بر ایران
هر چند پنج سال پیش با برجام، تحریم‌ها و محدودیت‌های تجاری از ایران برداشته و گشایش‌هایی در حوزه اقتصادی برای کشور ما ایجاد شد اما در اردیبهشت ۱۳۹۷ با اعلام رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر خروج از توافق هسته‌ای، زمینه بازگشت تحریم‌های این کشور فراهم شد. تحریم‌هایی که مسئولان کشور همواره از تریبون‌های مختلف از آن به عنوان «جنگ اقتصادی» نام برده اند.
حجت الاسلام «حسن روحانی» رییس جمهوری کشورمان در این زمینه روز چهارشنبه دوم مهرماه با بیان اینکه «دو سال و نیم پیش که آمریکا جنگ اقتصادی‌اش را علیه ما شروع کرد، او هم بر اساس توهم و محاسبات اشتباه‌شان بود»، اظهار داشت: هدف‌شان این بود که تمام راه‌های اقتصادی علیه ایران ببندند. ما از سال ۵۹ تحریم اقتصادی داشتیم ولی جنگ اقتصادی از سال ۹۷ شروع شد. الان بحث تحریم نیست بلکه جنگ اقتصادی است.
اصرار بر ادامه تحریم
ترامپ و تیم مستقر در کاخ سفید بی‌اعتنا به ناکارآمدی تنگناهای چهاردهه‌ای بر این باورند که کارآمدترین ترین ابزار فشار بر ایران، تحریم است. به این ترتیب با خروج از برجام، ابتدا ترامپ در میانه خردادماه سال ۹۷ معاملات دلار، طلا و فلزات گرانبها و همچنین صنعت خودرو و فروش هواپیما به ایران را هدف قرار داد.
دور دوم تحریم‌های آمریکا(۱۴ آبان‌ماه همان سال) اجرایی شد که بخش صنعت نفت، مبادلات بانکی، کشتیرانی، خدمات بیمه‌ای و بخش انرژی را هدف قرارمی‌داد. البته ترامپ چند بازه زمانی مختلف را به منظور معافیت برای خریداران عمده نفت ایران در نظر گرفت و به تمدید ان اقدام کرد. رییس جمهوری آمریکا در نهایت اما تمامی معافیت‌ها را برداشت تا در راستای فشار حداکثری بر تهران، صادرات نفت ایران را به صفر برساند؛ هدفی که تا به امروز محقق نشده‌است.
به باور ناظران، جنون تحریم به قدری بر سیاست خارجی آمریکا سایه افکنده که ترامپ با وجود نتیجه نگرفتن از آن در مقابل ایران، باز هم از این اهرم فرسوده دست بردار نیست.
آخرین دور از تحریم ایران به روز پنج‌شنبه ۲۷ شهریور برمی‌گردد که وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد که دفتر کنترل دارایی‌های خارجی این وزارتخانه، گروه سایبری «۳۹APT» را به همراه ۴۵ فرد مرتبط با آن و یک شرکت در فهرست تحریم‌ها قرار داده‌است.
تلاش بی حاصل آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی
آمریکا با نزدیک شدن به تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰ (۲۷ مهر ۱۳۹۹) که طبق قطعنامه ۲۲۳۱، تحریم‌های تسلیحاتی از ایران برداشته خواهد شد، بیش از پیش به تلاش و تکاپو افتاده‌اند اما تا کنون تیر آنان در سازمان ملل به سنگ خورده‌است.
آخرین تلاش و در عین حال ناکامی آمریکا در صحن شورای امنیت به قطعنامه پیشنهادی این کشور برمی‌گردد. قطعنامه مذکور در جلسه آن شورا ۱۳ در برابر ۲ رای با شکست مواجه شد و آمریکا در نشست شورای امنیت تنها نماینده کشور جمهوری دومینیکن را در کنار خود داشت و حتی متحدان دیرینه این کشور نیز حاضر به همراهی با آمریکا نشدند.
این اقدامات واشنگتن درحالی صورت می گیرد که تعدادی از کشورهای عربی از جمله عربستان بزرگترین خرید تسلیحاتی را از واشنگتن دارند. طبق گزارش های رسانه ای از توافق تسلیحاتی ۴۶۰ میلیون دلاری دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا با عربستان تاکنون ۱۱۰ میلیون دلار آن اجرایی شدهاست.
نکته حائز اهمیت این است که همین تسلیحات آمریکایی فاجعه‌ای چندین ساله را در یمن رقم زده است. جنگنده‌های ائتلاف سعودی فقط در ماه ژوئیه (تیرماه) امسال دست کم ۵۹۸ بار مناطق مختلف یمن را بمباران کردند . علاوه براین بیش از ۱۰ هزار قربانی و میلیون‌ها آواره صرفا بخشی از پیامدهای حملات متجاوزانه عربستان و متحدان آن به کشور و مردم یمن بوده‌است.
بنابراین با چنین کارنامه‌ای تلاش های آمریکا در راستای ایران‌هراسی با ابزار تحریم ها در جامعه جهانی نه تنها نتیجه دلخواه واشنگتن را در پی نداشته بلکه یکجانبه‌گرایی کاخ سفید در انظار بین المللی زیر سوال رفته‌است. در چنین شرایطی فهم اینکه تروئیکای اروپا به عنوان متحدان دیرینه آمریکا در مقابل ترامپ قدعلم کرده و بر پایبندی به برجام تاکید می‌کند، دشوار نیست؛ وضعیتی که بیش از آنکه در راستای سیاست فشارحداکثری آمریکا بر ایران باشد، در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ این کشور، ترامپ را در عرصه بین‌المللی به انزوا رانده‌است.