به گزارش ایرنا، سالمندان که روزی، روزگاری داشتند و موهای سر و رخسار آنان اینگونه سفید و رنگ پریده نبود و بازوان توانمند دیروزشان نسل‌های امروزی را پرورش دادند، اکنون به خاطر زندگی ماشینی و وتحولات جامعه سنتی به سمت مدرنیته با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند که درک آنها برای نسل امروز کمی سخت و قابل باور است.
در دنیای کنونی و در بسیاری از خانواده‌ها دیدگاه نسبت به سالمندان خوشایند نیست و به آنان با دید مزاحم یا سربار خانواده در خانه‌های که حتی خودشان بنا کردند، نگریسته می‌شود و کرامت انسانی آنان آن گونه که باید و شاید حفظ نمی‌شود.
از طرفی دیگر در محیط بیرون از خانه نیز سالمندان به گونه‌های متفاوتی از جمله تمسخر دیگران، نبود امکانات رفاهی ویژه این نسل از جمله مکان‌های برای استراحت، سرویس بهداشتی، پیاده‌روهای ایمن و بدون پله مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند.
طراحان مبلمان شهری توجه چندانی به وضعیت سالمندان و مهیاکردن شرایط مناسب برای عبور و مرور این قشر نداشته و حتی برخی ارگان‌ها توجه‌ای به راه‌های ورود سالمندان و معلولان به ادارات خود ندارند و به گونه‌ای این افراد شهروندان این جامعه محسوب نمی‌شوند.
خبرگزاری ایرنا دفتر مهاباد برای بررسی بیشتر این موضوع و به بهانه هفته سالمندان، میزگردی را با حضور "مهران یوسفی" رییس اداره بهزیستی مهاباد، "کیوان ثناجوی" مددکار اجتماعی و "تانیا فاضل‌زاده" پرستار خانه سالمندان امین‌الاسلام مهاباد برگزار کرد.
مبلمان شهری برای تردد سالمندان مناسب نیست
سالمندان با توجه به شرایط بندی و جسمانی خود نمی‌توانند مانند سایر افراد در محیط‌های بیرون از خانه تردد کنند و لازم است که این محیط‌ها برای تردد سالمندان مناسبت‌سازی شود تا آنان بتواند بدون مشکل و بدون کمک دیگران به محیط بیرون از خانه تردد داشته باشند.
رییس اداره بهزیستی مهاباد گفت: با وجود اینکه در بسیاری از شهرها شورای سالمندان وجود دارد اما در زمینه مبلمان شهری نظرات این شورا کمتر مورد توجه قرار گرفته و مبلمان شهری برای تردد سالمندان مناسب نیست و حتی در بسیاری از شهرها این شورا فعال نیست.
سالمندان هنگام تردد در خیابان‌ها و کوچه‌ها زودتر از سایر افراد خسته میشوند و مکانی برای استراحت آنان در معابر باید پیش‌بینی شود تا در صورت نیاز مورد استفاده قرار گیرد
مهران یوسفی افزود: سالمندان هنگام تردد در خیابان‌ها و کوچه‌ها زودتر از افراد جوان و میانسال خسته میشوند و باید مکانی برای استراحت آنان در معابر پیش‌بینی شود تا در صورت نیاز مورد استفاده قرار گیرد.
وی اضافه کرد: سالمندان زودتر از افراد جوان نیاز دارند که از سرویس‌های بهداشتی استفاده کنند و باید در برخی مناطق که افراد کهنسال بیشتر در آنجا تردد دارند این فرصت برای مراجعه سالمندان مهیا شود.
رییس اداره بهزیستی مهاباد گفت: سالمندان نیز مانند سایر افراد جامعه نیاز دارند که از به اماکن تفریحی مانند سینما و پارک‌ها، رستوران‌ها و غذاخوری‌ها استفاده کنند اما تردد سالمندان و دریافت خدمات از این امکان برای آنان بسیار سخت و در برخی موارد غیرممکن است.
وی افزود: سالمندان نمی‌توانند از خیابان‌های طویل، معابر دارای پله زیاد تردد کنند و اگر پارک‌ها و اماکن تفریحی به محل زندگی آنان نزدیک نباشد نمی‌توانند به صورت مستمر در این امکان حضور پیدا کنند و به همین خاطر خانه نشین میشوند.
وی اظهار داشت: بسیار از سالمندان که در محیط خانه نگهداری میشوند به سبب رفتار سایر اعضای خانواده مورد سالمندآزاری واقع میشوند و راه چاره‌ای به جز تحمیل این شرایط ندارند و درد و رنج خود را فرو می‌خورند.
یوسفی گفت: سالمندان به خاطر کهولت سن نیاز به رژیم غذایی خاصی دارند و خانواده‌هایی که دارای سالمند هستند باید به وضعیت تغذیه آنان توجه داشتند باشند و سالمندان را مجبور به تغذیه غذاهای پرچرب، شور و نامناسب نکنند.
وی اضافه کرد: سالمندان بیشتر از افراد جوان در مقابل بیماری آسیب‌پذیرتر هستند و نیاز به مراقبت‌های پزشکی مستمر دارند و اگر دردهای آنان مداوا نشود می‌تواند منجر به زمین‌گیر شدن سالمندان شود.
رییس اداره بهزیستی مهاباد بسیاری از کهنسالانی که ازدواج نکردند یا صاحب فرزند نیستند در سالهای پایانی زندگی خود امکان مراقبت از خود را ندارند؛ این افراد اگر در جامعه به حال خود رها شوند مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند و ادامه زندگی برای آنان سخت می‌شود.
پرستار خانه سالمندان امین‌الاسلام مهاباد نیز گفت: برخی از سالمندان از بیماری‌های مانند تنگی‌نفس و فشار خون رنج می‌برند و برای کنترل این بیماری‌ها باید به صورت مستمر دارو مصرف کنند.
"تانیا فاضل‌زاده" افزود: مصرف برخی داروها از قرص جمله فشار خون باعث می‌شود فرد دچار تکرُر ادرار شود و افرادی که عمل جراحی روده انجام می‌دهند، در فاصله زمانی کوتاهی نیاز به استفاده از سرویس بهداشتی پیدا می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه تحمل این فشار برای افراد سالمند بسیار سخت و زیان‌آور است اضافه کرد: در معابر و خیابان‌ها سطح شهرها باید اماکنی به عنوان توقف‌گاه سالمندان راه‌اندازی شود تا سالمندان هم بتوانندمانند سایر افراد در جامعه حضور پیدا کنند.
سالمندان از نظر عاطفی شکننده‌تر هستند
دنیای سالمندی دنیای متفاوتی است و سالمندان با توجه شرایطی که دارند نسبت به سایر افراد جامعه از لحاظ عاطفی وابسته تر و در زمینه ناملایمات شکننده‌تر بوده و به همین خاطر نیازمند مراقبت بیشتری هستند.
مددکار اجتماعی خانه سالمندان امین‌الاسلام مهاباد گفت: سالمندان هم از نظر روحی و هم از نظر جسمی به خاطر کهولت سن در شرایط خاصی قرار دارند و رفتارها با آنان باید متفاوت‌تر از سایر اقشار باشد.
به افرادی که سن آنها بالای ۶۰ سال است سالمند گفته می‌شود، البته در برخی از کشورها این عدد به ۶۵ سال افزایش پیدا کرده است
"کیوان ثناجوی" افزود: در یک تعریف کلی به افرادی که سن آنها بالای ۶۰ سال است سالمند گفته می‌شود، البته در برخی از کشورها این عدد به ۶۵ سال افزایش پیدا کرده است.
وی اضافه کرد: افراد سالمند در سه گروه سنی جوان، میانسال و پیر تقسیم می شوند که گروه سنی جوان شامل ۶۰ تا ۷۰ سالگی، گروه سنی میانسال شامل ۷۱ تا ۸۰ سالگی و گروه سنی پیر شامل ۸۰ سال به بالاست.
وی افزود: سالمندان از نظر وابستگی به سه دسته حداقل وابستگی، وابستگی نسبی و حداکثر وابستگی تقسیم می شوند که هر کدام این گروه ها نیازمند خدمات، حمایت ها و توجهات مختلفی هستند که در بعضی مواقع از سوی خانواده‌ها و جامعه مورد کم توجهی قرار می‌گیرد و باعث می‌شود تا آسیب پذیری روحی و روانی و جسمی سالمندان افزایش یابد.
وی اظهار داشت: سالمندان با حداقل وابستگی یا مستقل می‌توانند کارهایی مانند رفتن به حمل، لباس پوشیدن و غذاخوردن را بدون کمک دیگر انجام دهند و سالمندان نیمه مستقل یا وابستگی نسبی این اقدام را تنها با کمک دیگران انجام می‌دهند.
مددکار اجتماعی خانه سالمندان امین‌الاسلام مهاباد گفت: برخی از سالمندان هم بیشترین نوع وابستگی را دارند که نیاز به توجه و مراقبت های ویژه دارند و شامل سالمندان معلول یا زمین‌گیر میشوند که نیازمند مراقبت‌های ۲۴ ساعته هستند.
وی در خصوص خدمات مددکاری به سالمندان در سرای سالمندان اظهار داشت: مددکار اجتماعی در سرای سالمندان خدماتی مانند بررسی وضعیت بیمه‌ای تعویض و یا تمدید دفترچه بیمه سالمندان و همراهی سالمندان برای انجام کارهای اداری در سایر ادارات را انجام می‌دهد.
وی افزود: مددکار اجتماعی با روانشناس و پرستاران در زمینه چگونگی رفتار سالمند، بررسی سلامت و انجام ملاقات با خانواده‌آنان همکاری و تعامل دارد.
وی اضافه کرد: سرای سالمندان به عنوان مکان امنی برای افراد سالخورده‌ای که کسی برای مراقبت ندارند، به شمار می‌رود و آنان می‌توانند در این خانه در محیطی سالم به زندگی خود ادامه دهند و از خدمات مختلف بهداشتی، درمانی و تغذیه مناسب استفاده کنند.
مراقبت از سالمندان متفاوت‌تر از بیماران است
سالمندان به خاطر شرایطی روحی و روانی که دارند نیاز به مراقبت‌های دارند شاید که فراتر از مراقبت از یک بیمار است چون بیماران پس از مدتی بهبود پیدا می‌کنند اما سالمندان دیگر به جوانان برنمی‌گردند.
پرستار خانه سالمندان امین‌الاسلام مهاباد گفت: سالمندان علاوه بر مراقبت‌های معمول درمانی، نیازهای روحی و روانی هم دارند و پرستاری از سالمندان کمی متفاوت‌تر از بیماران دیگر است.
"تانیا فاضل‌زاده" افزود: بیمارانی که در مراکز بیمارستانی و درمانی بستری میشوند در بیشتر مواقع یک همراه در کنار انان قرار دارد و پس از بهبودی محیط بیمارستان را ترک می‌کنند و در بسیاری از موارد این زمان نیز کمتر از یک هفته است.
وی اضافه کرد: اما در سرای سالمندان بسیاری از سالمندان تا پایان عمر خود در سرا نگهداری میشوند و به همین دلیل باید علاوه به مراقبت‌های درمانی معمول از لحاظ روحی و روانی برای ماندگاری در این محیط نیز باید مهیا شوند.
وی که مدت یک سال است در سرای سالمندان مهاباد استخدام شده افزود: با شیوع بیماری کرونا، شرایط کاری ما پرستاران هم کمی سخت‌تر شده و باید با لباس محافظ خاص، ماسک و شیلد در بین سالمندان حاضر شویم.
با توجه به ممنوعیت مرخصی سالمندان و عدم حضور والدین در سرای، سالمندان بهانه‌گیرتر از گذشته هستند و دوست دارند برای حضور در محیط بیرون سرا سفر کنند اما تاکنون این فرصت مهیا نشده است
"فاضل‌زاده" گفت: با توجه به ممنوعیت مرخصی سالمندان و عدم حضور والدین در سرای، سالمندان بهانه‌گیرتر از گذشته هستند و دوست دارند برای حضور در محیط بیرون سرا سفر کنند اما تاکنون این فرصت مهیا نشده است.
وی در خصوص خدمات پرستاری در سرای سالمندان هم اضافه کرد: هر پرستار ۲۴ ساعت در سرا شیفت است و در این مدت هر گونه خدمات پرستاری مانند تزریق، سرمتراپی، بخیه و ... که لازم باشد با مشاوره و راهنمایی پزشکان انجام می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه هرچند تمام امکانات موردنیاز کهنسالان در سرای سالمندان مهیاست اما سالمندان به خاطر عادت به زندگی در خانه و همراه با فرزندان خود، دوست ندارند در این محیط بمانند، افزود: به خانواده‌ها توصیه می‌شود در صورت فراهم بودن امکانات مناسب برای مراقبت و نگهداری والدین خود در محیط خانواده از فرستادن آنان به سرای سالمندان خودداری کنند.
خانه امین اسلام مهاباد به عنوان سرای سالمندان برتر کشور معرفی شد
خانه سالمندان امین اسلام مهاباداز سال ۱۳۸۶ در میدان "مادر" مهاباد راه‌اندازی شده و هم اکنون ۴۹ سالمند شامل ۲۴ زن و ۲۵ مرد به صورت شبانه‌روزی در این مرکز نگهداری می‌شود و به عنوان سرای سالمندان برتر و درجه یک کشور معرفی شد.
رییس اداره بهزیستی مهاباد گفت: در بررسی‌های صورت گرفته کارشناسان سازمان بهزیستی از خانه سالمندان «امین اسلام» این شهرستان از لحاظ شاخص‌هایی مانند افزایش امید به زندگی، فضای فیزیکی، برنامه‌های تفریحی، قرارداد با پزشکان و مراکز آزمایشگاهی، وجود کادر پرستاری و مددکاری و وضعیت بهداشتی، این مکان جزو مراکز درجه یک کشور معرفی شده است.
مهران یوسفی افزود: سرای سالمندان به عنوان مکان امنی برای این افراد به شمار می رود و آنان می توانند در این خانه در محیط سالم به زندگی خود ادامه دهند و از خدمات مختلف بهداشتی، درمانی و تغذیه مناسب استفاده کنند.
وی اضافه کرد: این مرکز ظرفیت پذیرش ۶۰ نفر را دارد و هم‌اکنون ۱۳ مراقب، سه پرستار، مددکار، مسوول فنی، متصدی دفتر، راننده، آشپز و... مشغول ارائه خدمت به سالمندان این مرکز هستند و این افراد در دوره‌های مختلف آموزشی شرکت می‌کنند.
وی در خصوص مراقبت‌های پزشکی این مرکز نیز گفت: برای مراقبت از سلامتی سالمندان با چند پزشک در ارتباط هستیم که در طول هفته در خانه سالمندان حضور می‌یابند و آنان را تحت معاینه و درمان قرار می‌دهند و تعدادی از مراکز مانند آزمایشگاه‌ها، سونوگرافی و پزشکان متخصص نیز بدون نوبت‌دهی و هزینه ویزیت و به صورت رایگان امور مربوط به بیماری‌های سالمندان را انجام می‌دهند.
"یوسفی" در خصوص نحوه تامین هزینه‌های خانه سالمندان مهاباد نیز گفت: این مرکز به صورت خیریه اداره می‌شود و ۹۰ درصد هزینه‌های آن را خیران و مابقی را نهادهای دولتی مثل بهزیستی تامین می‌کنند.
وی در خصوص سایر برنامه‌های تفریحی در سرای سالمندان این شهرستان قبل از شیوع بیماری کرونا افزود: اردوهای تفریحی و زیارتی به صورت ماهیانه برای سالمندان برگزار می‌شد و این برنامه‌ها با هماهنگی و همکاری با سایر ارگان‌ها به صورت مستمر در طول سال ادامه داشت.
در پایان این میزگرد در نظر سنجی که از مهمانان صورت گرفت هیچ کدام از مهمانان میزگرد در شرایط کنونی دوست نداشتند والدین خود یا همسرشان را به سرای سالمندان ببرند و حتی خودشان هم در زمان سالمندی به خانه سالمندان فرستاده شوند.
طبق آمارها در حال حاضر، ۹.۲۸ درصد جمعیت کشور معادل هفت میلیون و ۴۵۰ هزار نفر سالمند هستند و از این تعداد حدود ۱۵ هزار سالمند (حدود ۲ صدم درصد) در ۲۵۰ مرکز شبانه‌روزی سالمندان سراسر کشور نگهداری میشوند.
طبق آخرین سرشماری انجام شده، حدود ۷۲ درصد از سالمندان متاهل و حدود ۲۶ درصد از سالمندان بدون همسر هستند،در حالی‌که ۹ دهم درصد از سالمندان کشور هرگز ازدواج نکرده، تنها بودند و اکنون نیز تنها زندگی می‌کنند.
سالمندان نیز مانند دیگر اقشار جامعه، که سالهای عمر خود را برای عمران و آبادانی این مملکت سپری کردند و نسل‌های امروزی را با توان بازوان خود پرورش دارند، اینکه نیازمند توجه بیشتر هستند و لازم است در زمینه عمران شهری و مبلمان شهری وجود این قشر نادیده گرفته نشود و یادمان باشد که ما نسل امروز سالمندان آینده این جامعه هستیم.
سازمان ملل در سال ۱۹۸۲ شورای جهانی سالمندی را تشکیل داد و در همان سال طرحی را برای تعیین یک روز جهانی برای سالمندان ارائه داد تا اینکه در سال ۱۹۹۰ این شورا اول اکتبر را روز جهانی سالمندان تعیین کرد.
در ایران نیز هفتم تا سیزدهم مهر به نام هفته سالمندان نامگذاری شده که شعار امسال این هفته "کرونا، فرصتی برای تغییر نگاه به سالمندان" تعیین شده است.