به گزارش روز پنجشنبه ایرنا از سفارت ایران در زاگرب، در کرواسی هم مانند دیگر کشورهای بالکان کم و بیش همین با چنین وضعیت در بخش انرژی مواجه است. کرواسی از جهت نفت و گاز دارای منابع بسیار کمی است. این کشور در سال ۲۰۱۹میلادی اکتشافات جدیدی در یک حوزه به وسعت شش هزار و ۶۰۴ کیلومتر مربع با سه بلوک جدید انجام داد که در نتیجه ذخیره نفت کرواسی را به ۷۰ میلیارد بشکه رساند و این کشور را از این نظر در رتبه هفتاد و دوم در جهان قرار داد.
کرواسی از جهت ذخائر گازدارای ۸۸ تریلیون متر مکعب منابع گازی است که در سال ۲۰۱۷ تثبیت شد و از این نظر رتبه هفتادم در جهان را به خود اختصاص داد.
مصرف سالانه گاز در کرواسی حدود ۲ میلیارد متر مکعب است. که حدود ۱.۲ میلیارد متر مکعب از آن را در داخل تولید و حدود ۸۰۰ میلیون متر مکعب از مصرف گاز خود را نیز از خارج وارد می کند.
مصرف سالانه نفت در کرواسی بر اساس آخرین آمار حدود ۳۰ میلیون بشکه و روزانه حدود ۸۰ هزار بشکه است. البته در سال های اخیر مقدار مصرف روزانه نفت در کرواسی افزایش یافته است. در سال ۲۰۱۶ میلادی مصرف روزانه نفت در کرواسی حدود ۷۰ هزار بشکه در روز بود. از همان سال کرواسی روزانه ۱۸ هزار و ۵۰۰ بشکه از نفت مصرفی اش را در داخل تولید و مابقی نفت مصرفی خود یعنی بیش از ۵۰ هزار بشکه در روز را از خارج وارد می کرده است.
مجموعا تولیدات داخلی نفت و گاز حدود نیمی از مصرف در کرواسی را پوشش می دهد و مابقی از طریق واردات تامین می شود. شرکت ملی نفت «اینا» (INA) بزرگترین تولید کننده و تأمین کننده انرژی اولیه (سوخت های مایع و گاز طبیعی) با بیش از ۴۰درصد سهم در کرواسی است.
گاز طبیعی، یک چهارم کل مصرف انرژی در کرواسی و سوخت های مایع (نفت)، یک سوم مصرف را در این کشور تشکیل می دهد. شرکت نفت «اینا» کرواسی با ۵۵ درصد در عرضه گاز طبیعی در بازار مشارکت می کند و با بیش از ۷۰ درصد در عرضه سوخت های مایع مشارکت دارد.
شرکت اینا برای تولید و عرضه بنزین و نفت خام از سیستم مدرن و کارآمد طراحی شده، برخوردار است. سیستم تولید شرکت نفت اینا از ۲۷ میدان گازی و ۳۵ میدان نفتی در خشکی و دریای کرواسی تشکیل شده است. تقریبا ۹۹ درصد از کل مقادیر گاز طبیعی تنها در ۳ نقطه ورودی (UMS) به سیستم حمل و نقل کرواسی تحویل می شود. این در حالی که نفت در پالایشگاه این کشور ذخیره و فرآوری می شود.
نفت خام به غیر از مجموعه تاسیسات نفتی در سیساک (ارسال نفت از طریق راه آهن) نیز از بازارهای بین المللی به پالایشگاه «ری یکا» کرواسی می رسد. نفت با کشتی به پایانه های مخازن نفت «یاناف» در «اومیشیل» در جزیره کرک و با خط لوله نفتی به پالایشگاه رسانده می شود.
پالایشگاه «ری یکا» کرواسی توانایی فرآوری طیف گسترده ای از نفت های مختلف را دارد و در حال حاضر اکثرا نفت کم گوگرد، سبک، شیرین را پردازش می کند که در مقایسه با نفت داخلی محصول بهتری (گازوئیل بیشتر) می دهد و حاوی جیوه نیست. محصولات نهایی از طریق جاده، خط آهن و دریا از پالایشگاه برای مصرف کنندگان ارسال می شوند. بیشتر محصولات در بیش از ۵۰۰ فروشگاه خرده فروشی اینا در کرواسی و منطقه فروخته می شوند، در حالی که مابقی صادر می شود.
جمهوری کرواسی تا سال ۲۰۱۳، حدود نیمی از نیاز گاز خود را از تولیدات داخلی تامین می کرد، اما در چند سال گذشته تولید به سرعت در حال کاهش و مصرف در حال افزایش است. کرواسی در سال ۲۰۱۶ حدود ۱.۶ میلیارد متر مکعب در سال تولید گاز داشت، بنابراین می توان گفت که تولید در طول حدود سه سال در این کشور بیش از ۳۰ درصد کاهش یافته است.
به همین دلیل کرواسی بیشتر از همیشه به واردات گاز نیازمند است. ارقام دفتر مرکزی آمار کرواسی نشان می دهد که یک میلیون و ۶۲۰ هزار متر مکعب گاز در طی ۱۰ ماه در سال ۲۰۱۷ به این کشور وارد شده است که این یک جهش ۲۷ درصد در مقایسه با مدت مشابه در سال قبل است. یعنی کرواسی که تا سال ۲۰۱۳ حدود نیمی از نیازهای خود را تامین می کرد، در چند سال گذشته به سرعت در حال کاهش تولید است.
براساس آخرین آمار در ۱۰ ماهه اول سال (۲۰۱۹ میلادی)، ۹۰۷ میلیون متر مکعب گاز طبیعی در کرواسی تولید شده، در حالی که در مدت مشابه در سال قبل از آن حدود یک هزار و ۷۵ میلیون متر مکعب گاز خانگی تولید شده است. افت ۱۵ درصدی تولید در یک سال نشان می دهد که به رغم برخورداری از ذخایر تثبت شده گاز در کرواسی، این کشور به طور فزاینده ای به واردات گاز وابسته شده است.
در مورد تولید نفت هم تقریبا اتفاق مشابه در جریان است. در سال های ۲۰۱۳ به بعد تقریبا ۴ میلیون تن نفت در سال از تولیدات داخلی در دو پالایشگاه مهم کرواسی فرآوری می شد. از این مقدار حدود ۲ میلیون تن مشتقات تولید شده در سال در بازار داخلی مصرف و حدود ۲ میلیون تن محصولات مازاد به بازار بین المللی صادر می گردید.
کرواسی دارای دو پالایشگاه نفتی در «ری یکا» و «سیساک» است. پالایشگاه سیساک از خط پالایش نفت خارج شده و فقط به انبار و توزیع کننده نفت تبدیل شده است و اکنون تنها پالایشگاه در این کشور در «ری یکا» فعال است.
شرکت گازپروم روسیه و اولین شرکت گاز کرواسی در سپتامبر سال ۲۰۱۷ توافق نامه ای را برای صادرات گاز به کرواسی تا ۳۱ دسامبر ۲۰۲۷ امضا کردند. براساس این قرارداد گازپروم روسیه متعهد شده است یک میلیارد متر مکعب گاز در سال به کرواسی تحویل دهد. تحلیل گران بر این باورند که این امر نقش اصلی روسیه در تأمین گاز کرواسی را بازیابی کرده است.
برخی متخصصان انرژی معتقدند؛ کرواسی در حالی حدود نیمی از انرژی مصرفی اش را وارد می کند که با وجود منابع طبیعی مثل خورشید، باد، آب، گاز و نفت باید صادر کننده انرژی و نه واردکننده آن باشد. به هر حال کرواسی اکنون نیازمند واردات نیمی از انرژی مصرفی اش است.
انرژی تولید شده از منابع قابل تجدید در سال های اخیر رو به رشد داشته و نیروگاه های بادی بیشر شده اند، اما در عین حال از مصرف انرژی فسیلی، رقم قابل ملاحظه ای کم نشده است.
تصویر کلی مصرف انرژی در کرواسی به این ترتیب است؛ ذغال سنگ ۱۰۰درصد، نفت ۸۰ درصد، گاز ۵۶ درصد، برق ۳۹ درصد.
ترکیب مصرف انرژی در کرواسی از آمار سال ۲۰۱۹ به این شرح است؛ نفت۳۳ درصد، گاز طبیعی۲۴ درصد، منابع آبی ۱۶ درصد، چوب ۱۳ درصد، ذغال سنگ ۵ درصد، برق شامل انرژی هسته ای ۴.۷ درصد و ۴.۲ درصد از انرژی تجدید پذیر استفاده می شود.
ترکیب تولید انرژی در کرواسی
کرواسی در سال ۲۰۱۹ از منابع نیروی آب، چوب، گاز طبیعی، نفت خام و انرژی تجدید پذیر ۱۳ هزار گیگا وات ساعت نیروی برق تولید کرده است، یعنی از نیروی آب ۳۰ درصد، نیروی چوب ۲۹ درصد، گاز طبیعی ۲۰ درصد، نفت خام ۱۴ درصد و ۷ درصد از انرژی تجدید پذیر.
ترکیب واردات انرژی به کرواسی در سال ۲۰۱۹
کرواسی در سال ۲۰۱۹ حدود ۵۰ درصد از انرژی مصرفی خود را از خارج به این ترتیب وارد کرده است؛ ذغال ۱۰۰ درصد، نفت ۸۰ درصد، گاز طبیعی ۵۰ درصد، برق ۴۰ درصد. کرواسی چهل درصد از نفت مورد نیاز خود را از روسیه، جمهوری آذربایجان، عراق، لیبی و نیجریه وارد می کند.
این کشور صد درصد از مشتقات نفت خود را از روسیه، جمهوری آذربایجان، عراق، لیبی و نیجریه و هفده درصد از گاز طبیعی را از روسیه و هشت درصد از برق مصرفی را از مجارستان و بوسنی هرزگوین و شش درصد از ذغال و ذغال سنگ مورد نیاز خود را از کلمبیا وارد می کرده است.
در کرواسی ۳۸ حوزه نفتی وجود دارد که نفت خام را فرآوری و تولید می کنند
میعانات گازی هم از ۹ حوزه گازی تولید می شوند. حدود ۸۶۰ پمپ بنزین در سراسر کرواسی محصولات نفتی را توزیع می کنند که اکثر آنان متعلق به شرکت نفتی «اینا» این کشور هستند.
کرواسی همچنین ۱۸ حوزه استخراج گاز دارد که عمدتا بین این کشور و اسلوونی مشترک است. این کشور نیز سه حوزه مهم گازی در دریای آدریاتیک دارد که ۳۷ درصد آن متعلق به کرواسی و مابقی متعلق به ایتالیا است.
این کشور در بخش تولید برق هفده نیروگاه آبی، ۷ نیروگاه حرارتی، نیروگاه بادی و صنعتی و نیروگاه های منابع انرژی تجدید پذیر دارد. نیمی از ظرفیت نیروگاه هسته ای «کرشکو» در اسلوونی هم در کرواسی مصرف می شود.
شرکت دولتی برق «اچ ای پی» (HEP) عمده ترین مالک برق تولیدی در کرواسی است و شرکت های خصوصی تولید کننده برق عمدتا در بخش تولید از منابع انرژی های تجدید پذیر مانند؛ خورشید و باد استفاده می کنند.
کرواسی به عنوان عضو اتحادیه اروپا تا پایان ۲۰۲۰ باید بتواند ۲۰ درصد از انرژی مصرفی خود را از منابع تجدیدپذیر تامین کند. این کشور در سال ۲۰۱۹ توانست ۱۶ درصد از انرژی خود را تامیت کند.
کرواسی در نظر دارد تا پایان سال ۲۰۲۰ استفاده از برق برای مقاصد گرمایشی را کم کرده و به جای آن از منابع تجدیدپذیر مانند آب و خورشید به این منظور بیشتر استفاده کند.
کرواسی یکی از ۶ جمهوری فدرال یوگسلاوی سابق بود که به دنبال تحولات بلوک شرق در ۲۵ ژوئن ۱۹۹۱ از آن جدا و اعلام استقلال کرد.