دولت آمریکا از ۱۸ اردیبهشت سال ۱۳۹۷ پس از خروج از برجام و در ادامه سیاستهای فشار حداکثری علیه ایران هر اقدامی را که در توان خود داشته انجام داده است. ایرانیها هم در برابر تحریمهای آمریکا آرام ننشستهاند و همه ابزارها و شیوهها را برای کاهش آثار تحریمها به کار گرفتهاند. شواهد نشان میدهد که روند تحولات، طبق پیشبینی و برنامهریزی آمریکا پیش نرفت و ایران با در اختیار داشتن گزینههای بسیار در داخل و خارج و استفاده از آنها به مقتضای شرایط توانسته است به مقابله با تحریم های آمریکا برخیزد.
تکیه ایران بر توان داخلی در مسیر دور زدن تحریمها
ایران با به کار بستن الگوی «اقتصادی مقاومتی» و «تنوع بخشی» به بخشهای تولیدی در اقتصاد خود به مقابله با تحریمها برخاسته است. تارنمای «العهد» لبنان در گزارشی به قلم «علی مطر» نوشت :دولت آمریکا به طور قاطعانه گفت افزایش تحریمها علیه ایران سبب فرسایش منابع این کشور و تسلیم آن خواهد شد. آمریکا از قدرت عظیم مردم ایران و روند تاریحی مردم متمدن این کشور در رویارویی با خطرات، آگاهی و تحلیل درستی ندارد. موفقیت ایران در بنای یک اقتصاد مبتنی بر کشاورزی و صنعتی و رسیدن به خودکفایی در بسیاری از عرصههای اقتصادی و صنعتی از جمله مواد غذایی و صنایع دارویی و پایهریزی برنامه هستهای مسالمتآمیز و پیشرفت این کشور در زمینههای علمی در به شکست کشاندن تحریمها نقشآفرین بودهاند. تکیه بر توان داخلی، همگرایی داخلی مردم ایران و تصمیمهای قاطع رهبری این کشور در کاهش اثرات تحریم نقش داشته و حتی ایران توانسته است به کشورهایی مانند ونزوئلا و سوریه که با تحریمهای آمریکا روبرو هستند، کمک کند. نمیتوان گفت که تحریمهای اقتصادی ایران را تحت تاثیر قرار ندادهاند. این موضوع در کاهش ارزش پول ایران و افزایش تورم خود را نشان داده است. اما واشنگتن نتوانسته است ایران را تسلیم سازد. بلکه تحریمها به ایران یک انگیزه قوی و واقعی دادهاند تا با تکیه بر توان داخلی در مسیر اختراع و ابتکار گام ندهد.
به نوشته روزنامه «عربی ۲۱» مصر، ایران تلاش میکند بودجه خود را بدون تکیه به نفت تنظیم کند. این کشور دارای صادرات متنوعی از جمله فرش، پسته، مواد صنعتی، ادویه و ... است. اکنون دیگر اقتصاد ایران تنها به نفت متکی نیست و این کشور برای کنار گذاشتن دلار در معاملات خود به «معامله پایاپای» با برخی کشورها روی آورده است.
«قاسم محمد قاسم» کارشناس مسائل اقتصادی شبکه «الجزیره» قطر نیز دراین زمینه نوشت: ایران با ابزارهایی مختلفی ازجمله تمدن کهن، سیاست، تجربه جنگهای گذشته در برابر تحریمها مقاومت میکند.
دیپلماسی فعال ایران عامل شکست دیوار تحریمها
مطر تحلیلگر کشورهای عربی دراین زمینه نوشت : ایران با دیپلماسی موفق خود دیوار تحریمهای آمریکا را شکست. ایران ثابت کرد که وزنه بزرگی در عرصه جهانی است و میتواند به مقابله با آمریکا بپردازد. ایران با ائتلافسازی با کشورهای قدرتمند جهانی از جمله چین و روسیه و ادامه گفتوگو با کشورهای اروپایی به ویژه پس از توافق هستهای، آمریکا را در کارزار ضد ایرانی منزوی کرده است.
تحلیلگر لبنانی العهد افزود: گرایش ایران به شرق و تقویت همکاری اقتصادی و سیاسی با کشورهایی مانند چین، هند، روسیه، کره شمالی، ژاپن در شکست تحریمها نقش داشتهاند. چین به عنوان یکی از همپیمانان اقتصادی ایران توانسته است خلا سرمایهگذاری کشورهای اروپایی را در ایران پر کند. افزون بر این، عوامل سیاسی دیگری هم در به شکست کشاندن تحریمها نقش داشتهاند. پیش از توافق هستهای تحریمهایی از سوی شورای امنیت علیه ایران اعمال میشد و در عرصه بینالملل علیه ایران همسویی وجود داشت و حتی روسیه و چین هم در حمایت از رژیم تحریمها با تصمیمهای شورای امنیت همراهی میکردند، اما اکنون اوضاع تغییر کرده و آمریکا در اعمال تحریمها تنها مانده است و حتی همپیمان اروپایی آمریکا هم در این زمینه واشنگتن را همراهی نمیکنند.
روزنامه الکترونیکی «رای الیوم» هم در گزارشی به قلم «فوزی بن یونس بن حدید» تحلیلگر تونسی گزارش داد: توافق هستهای سبب شد در عرصه بینالمللی به ایران احترام گذاشته شود. پایبندی ایران به توافق هستهای و تایید این موضوع از سوی آژانس بینالمللی انرژی اتمی سبب شد که ایران مورد احترام جهانی قرار گیرد. ایران با به کار بستن منطق گفتوگو با دیگر طرفهای توافق بار دیگر در برابر جنجال آفرینیهای آمریکا پیروز شد و همپیمانان آمریکا در اروپا هم با پیشنهاد آمریکا برای تمدید تحریمهای سازمان ملل علیه ایران مخالفت کردند و مشت محکمی را بر صورت ترامپ، نتانیاهو و بن سلمان نواختند. پس از این شکست، آمریکا به دنبال راه دیگری برای اعمال تحریمها برآمد. این در حالی است که از منظر حقوق بینالملل آمریکا حق اعمال تحریمعلیه ایران را ندارد. زیرا این کشور به طور یکجانبه از برجام خارج شده است. با توجه به این موضوع آمریکا منزوی شده است. از این رو، ایران در مقابل آمریکا به امتیازهایی دست یافته است و این کشور با پیش رفتن در این مسیر به امتیازهای دیگری در جامعه بینالملل دست خواهد یافت. ایران در شرایط کنونی در جایگاه قدرت به سر میبرد و همپیمان آن در کنارش ایستادهاند. این کشور میتواند حتی در صورت پیروزی ترامپ در انتخابات بازهم وی را در تنگنا قرار دهد.
«قاسم قصیر» کارشناس مسائل سیاس شبکه خبری «عربی ۲۱» مصر نیز در این زمینه با ارائه تحلیلی نوشت: توافق ایران وچین یک توافق راهبردی است که میتواند برای شماری از کشورها به عنوان الگویی مطرح شود. ایران برای مقابله با تحریمها گزینههایی در اختیار دارد. این کشور با عراق و چین دارای روابط خوبی است. کشورهایی مانند هند هم طبق الگوی توافقنامه راهبردی ایران و چین میتوانند با ایران توافقنامههایی را امضا کنند. همچین ایران برای تقویت روابط اقتصادی و تجاری خود با عراق تلاش میکند و در سفر اخیر نخست وزیر عراق به ایران دو طرف بر تقویت روابط خود در آینده تاکید کردند. این کشور برای پشت سر گذاشتن تحریمها صرفا به عراق تکیه نخواهد کرد، بلکه قطر هم پس از بحران در روابط کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با این کشور به ایران تمایل بیشتری پیدا کرده است. علاوه بر این ایران با کشورهای عربی دیگر نیز دارای روابط تجاری است.
شبکه الجزیره قطر هم در تحلیلی از توانمندی های ایران در مقابله با تحریم ها نوشت: ایران با داشتن برگ برندههایی در عرصه جهانی و ارزیابی درست از موازنه قدرت در برابر آمریکا قدرت مانور و پایداری خود را افزایش داده و در شرایط حساس با مهارت بازی کرده است. این کشور با برقراری روابط در عرصهبینالملل برپایه اهداف و منافع ملی جایگاه خود را تقویت کرده است.