«ابوالفضل ظهره وند» روز جمعه در گفت وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا با اشاره به روند مذاکرات صلح افغانستان، گفت: بیش از ۲۰ روز از برگزاری مذاکرات صلح افغانستان در دوحه قطر می‌گذرد، اما طرف‌های مذاکره کننده، طالبان و دولت افغانستان نتوانستند به شیوه کار، گفتمان و فهم مشترک حداقلی دست پیدا کنند.
سفیر پیشین ایران در افغانستان اظهار داشت: باید ادبیات مشترک بین دو طرف وجود داشته باشد تا بتوانند فهرست خواسته‌های مذاکراتی خود را برای دستیابی به صلح تنظیم کنند، اما در شرایط کنونی فرآیند صلح افغانستان پیچیده و مبهم است. در هیچ مذاکره‌ای مرسوم نیست که طرفین برای مذاکره بخواهند طرزالعمل پیدا کنند.
وی افزود: دو طرف درگیر در افغانستان از جنبه نوع نگاه به مفاهیم ملی و آینده افغانستان شکاف جدی دارند و همین امر دستاورد مذاکرات صلح را تیره و تاریک می‌کند.
این دیپلمات پیشین خاطرنشان کرد:بعید است این دو گروه به سادگی به نتیجه صلح برسند، زیرا طرف طالبان صفر و یک بازی می‌کند.
ظهره وند با بیان اینکه دولت افغانستان آمادگی واگذاری سهمی از قدرت به طالبان را دارد، بیان داشت: در این مذاکرات گروه طالبان خود را طرف اصلی می‌بیند و تصور می‌کند اوست که باید در خصوص سرنوشت این دولت و مسیر طی شده ۲۰ ساله تصمیم بگیرد و نقطه اتکای طالبان هم توافق آنها با آمریکاست و این موضوع را مبنا قرار می گیرد. در واقع مبنای هر نوع توافق احتمالی با دولت، بستگی به توافق طالبان و آمریکا دارد.
این کارشناس مسائل بین الملل یادآور شد: بر اساس توافقی که طالبان با آمریکایی‌ها داشتند، هر بخشی را که دولت افغانستان به آن عمل نکند، طالبان می‌تواند روند مذاکرات و توافق با دولت را زیر پا بگذارد، زیرا به نوعی از آمریکا تضمین گرفته است.
وی یادآور شد: این وضعیت به طالبان نوعی اعتماد به نفس می‌دهد تا اینگونه اعلام کند که مبنی هر نوع داوری و تصمیم‌گیری چه در مذاکره با دولت و چه در سطح داخلی و مجلسین افغانستان باید بر اساس فقه حنفی باشد. در این جریان ارتباط معنی‌داری وجود دارد و باعث می‌شود که طالبان در مذاکرات دست برتر را داشته باشند.
ظهره‌وند با بیان اینکه آمریکا در شرایط فعلی می‌خواهد آبرومندانه در پوشش توافق دوحه از افغانستان خارج شود، گفت: «دونالد ترامپ» می‌خواهد کارت توافق با طالبان را در اثنای رقابت‌های انتخاباتی بفروشد و برای خروج از افغانستان به مصیبت روس‌ها دچار نشوند و برای دستیابی به این هدف از طریق طالبان و پاکستانی‌ها عمل می‌کند.
وی افزود: پاکستانی‌ها با کارت طالبان بازی می‌کنند از یک طرف طالبان را طرف اصلی نشان می‌دهند و از طرف دیگر مدعی اثرگذاری هستند بدون اینکه هزینه‌ای پرداخت کنند و اگر اتفاقی بیفتد، از آمریکایی‌ها امتیاز می‌گیرند.
اختلافات درونی در شورای عالی مصالحه وجود دارد
ظهره وند با اشاره به اختلافات درونی دولت افغانستان در تشکیل شورای عالی مصالحه بیان داشت: «عبدالله عبدالله» در تشکیل شورای عالی مصالحه با «اشرف غنی» اختلاف دارد و نوع نگاه عبدالله به فرآیند و مذاکرات صلح با اشرف غنی متفاوت است و طالبان می‌خواهد از همین نقطه ضعف استفاده کند.
سفیر پیشین ایران در افغانستان افزود: ممکن است عبدالله در مورد تشکیل دولت موقت و یا تغییر در قانون اساسی دارای طرحی باشد، اما اشرف غنی هر نوع تغییر را خط قرمز می داند. عملکرد این مجموعه، افق کار در سمت دولت افغانستان را با ابهام مواجه کرده است.
وی افزود: علاوه بر اینها دریافت و درک مقامات دولتی و افکار عمومی از موضوع صلح در افغانستان مبهم است و نمی‌دانند صلح چگونه اتفاق می‌افتد وضعیت را نه صلح و نه جنگ می بینند در حالی که ظرفیت نظامی و آمادگی مردم است که می‌تواند صلح را به وجود آورد.
ظهره‌وند با تاکید بر اینکه هر ملتی ظرفیت بازدارندگی خود را از دست بدهد، نتیجه آن ناامنی خواهد بود و نه صلح، گفت: خسته شدن افکار عمومی از ناامنی‌های ممتد و طولانی و نداشتن هیچ گونه رهبری منسجم برای تامین و ساماندهی صلح پایدار سبب شده که مردم فقط خواهان صلح باشند نه جنگ، جنگ و صلح دو روی یک سکه‌اند اگر قدرت جنگندگی بالا داشته باشید صلح اتفاق می‌افتد و اگر قدرت بازدارندگی ضعیف باشد، جنگ و ناامنی به وجود می‌آید.
تاسیس پلیس محلی می‌تواند چشم انداز صلح افغانستان را تهدید کند
ظهره وند با اشاره به آزادی زندانیان طالبان از سوی دولت افغانستان گفت: در بحث آزادی زندانیان طالبان ما تکرار تاریخ را می‌بینیم در شکل دورانی که جبهه متحد در برابر جبهه طالبان و حامیان منطقه‌ای آن شکل گرفت.
سفیر پیشین ایران در افغانستان افزود: در شرایط کنونی دولت با تشکیل پلیس‌های محلی به آنها امکانات می‌دهد و اشکال کار در اینجاست که اگر در گذشته پلیس‌های محلی تحت فرماندهی امرای خودشان یا چهره‌های شاخص جهادی همانند «گلبدین حکمتیار»، «ژنرال دوستم» و «محمد کریم خلیلی» بودند، اما امروزه این چهره‌های شاخص نیستند. این عناصر در بلندمدت می‌توانند به عنصر ناامنی تبدیل شوند و دور جدیدی از آنارشیسم و هرج و مرج شکل بگیرد.
وی احتمال شکست مذاکرات را بالا ذکر کرد و گفت: طالبان حاضر به پذیرش آتش‌بس نشده است و به نظر می‌رسد طالبان به دنبال تثبیت موقعیت خود در افغانستان است. این گروه از ناامنی بعنوان اهرم فشار و از مذاکرات به عنوان ابزار گسترش نفوذ خود استفاده می‌کند و همین موضوع دولت را نگران کرده است. این اتفاقات در حالی رخ می دهد که آمریکا می‌خواهد پشت دولت را خالی کند و دولت افغانستان مجبور به تشکیل پلیس‌های محلی شده است.
ظهره وند درباره ادعای سخنان «زلمای خلیل زاد» مبنی براینکه ایران از مذاکرات صلح در افغانستان حمایت نمی‌کند، گفت: این اشتباه سیاسی خلیل‌زاد است، زیرا ایران نقش چندانی در مذاکرات صلح افغانستان ندارد و می‌داند آمریکا مردم افغانستان را فریب می‌دهد در این شرایط بن بست آنان می‌خواهند ایران مذاکرات را تایید کند.
وی افزود: مردم افغانستان بدانند که بیگانه نمی‌تواند برای آنان تامین امنیت کند. امنیت موضوعی درون زا است و هر دولتی بخواهد با توسل به قدرت‌های خارجی مشکل خود را حل کند سرانجامی همانند وضعیت کنونی افغانستان خواهد داشت.