به گزارش ایرنا، داشتن سیستم جمع آوری و تصفیه خانه فاضلاب یکی از شاخص های مهم زیست محیطی و همینطور استانداردهای یک شهر به شمار می رود که در این ارزیابی رامسر، به خاطر نداشتن این سیستم عقب مانده است و همین عقب ماندگی باعث شد تا رودخانه ها به عنوان منابع ابی و همین طور اکوسیستم شکننده خزر در این منطقه به عنوان مقصد و تخلیه گاه پایانی فاضلاب های خانگی این شهرستان شوند.
شهرستان رامسر اگر چه از سال ۱۳۴۱ (۱۹۷۱) پس از امضای قدیمی ترین معاهده بین المللی در ارتباط با حفظ محیط زیست در این شهرستان به شهرت جهانی دست یافت ولی با این حال از داشتن تصفیه خانه فاضلاب محروم است .
تلاش برای دستیابی به سیستم جمع اوری و تصفیه خانه فاضلاب در این شهرستان از سال ۱۳۹۲ با مطالعه در مناطق مختلف این شهر آغاز شد که در نهایت کارشناسان طرح ساخت تصفیه خانه متمرکز در حوالی روستای طالش محله این شهرستان را جانمایی کردند.
به دنبال انتخاب این مکان برای احداث تصفیه خانه فاضلاب رایزینی های مختلف برای تامین اعتبار از سوی مسئولان شهرستانی و استانی صورت گرفت و در نهایت اعتبار قابل توجهی از سوی بانک توسعه اسلامی برای این منظور اختصاص پیدا کرد.
اما در ادامه با وجود انکه کارشناسان این طرح را فاقد اثرات سوء زیست محیطی برای منطقه اعلام کردند، در سال ۹۶ عملیات اجرایی این طرح به دلیل اعتراض های محلی از دستور کار وزارت نیرو و همین طور اداره اب و فاضلاب شهرستان رامسر خارج شد و اعتبار ان که از سوی بانک توسعه اسلامی برای این زیرساخت تامین شده بود زیر بار این تنش ها برگشت خورد.
بر اساس منابع رسمی در حال حاضر ۱۴ تا ۱۵ درصد از فاضلاب شهری استان مازندران تصفیه می شوند و بقیه آنان از طریق رودخانه های جاری به دریا می ریزد که این وضعیت در شهرهای غرب استان مازندران به دلیل فاصله کم با دریا و همچنین نفوذ ناپذیری خاک فاضلاب در وضعیت بحرانی قرار گرفته است به طوری که گفته می شود که پیامدهای این سرریز فاضلاب انسانی به دریا خطرناک تر از دپوی زباله ها در جنگل ها است.
کارشناسان محیط زیست بر این باورند که شهرستان رامسر به واسطه گردشگری و افزایش چشمگیر جمعیت به دلیل نداشتن سیستم جمع اوری و تصفیه خاک فاضلاب در شرایط بحرانی قرار گرفته چرا که به دلیل ساخت و سازهای زیاد و خاک های این منطقه دیگر امکان خود پالایی این میزان فاضلاب تولیدی شهرستان را ندارد و به همین خاطر بدون هیچگونه فرایندی وارد رودخانه ها و دریا می شوند.
آنان معتقدند از یک سو ورود فاضلاب ها به رودخانه ها و از سوی دیگر تخلیه پنهانی ماشین های لجن کش در حاشیه خیابانها و رودخانه های این شهرستان آلودگی زیست محیطی را دو چندان می کند که لازم است برای جلوگیری از فاجعه بیشتری محیط زیستی چاره اندیشی شود.
بر اساس اعلام منابع رسمی در این شهرستان پنج دستگاه خودرو لجن کش وجود دارد که ار حجم مخازن هر یک از انان را به طور تقریبی ۵ متر کعب در نظر بگیریم و هر یک از انها روزانه به طور متوسط یک سرویس جا به جایی فاضلاب انسانی داشته باشند پس روزانه معادل ۲۵ متر مکعب فاضلاب به دور از چشم دستگاه های نظارتی مستقیما وارد رودخانه ها می شود که این امر تهدید جدی به سلامت ، بهداشت و محیط زیست منطقه است.
زندگی با بوی تعفن فاضلاب شهری
یک شهروند رامسری که خانه اش در کنار یک رودخانه قرار دارد در خصوص درگیری همیشگی با بوی فاضلاب و مشخص بودن بقایای آن در رودخانه به خبرنگار ایرنا گفت: بارها به دلیل بوی نا خوشایند و متعفن این رودخانه به شهرداری رامسر مراجعه کردم که با وجود پیگیری های مستمر هیچ نتیجه ای در بر نداشت.
پوران رستمی با اشاره به اینکه به غیر از روزهای عادی و شب ها، در روزهای بارانی نیز حجم زیادی از فاضلاب از سوی ساکنان اطراف، به راحتی به رودخانه رها می شود، افزود : بدون شک نفوذ و رهاسازی این میزان فاضلاب به آب و خاک منشا ظهور انواع بیماری خواهد بود که مسئولان باید برای آن چاره اندیشی کنند.
وی گفت : ما تاثیرات منفی فاضلاب را بر سلامت تک تک افراد جامعه به چشم نمی بینیم، اما تاثیرات منفی بوی تعفن و منظره ناخوشایند آن را در طول شبانه روز مشاهده می کنیم.
یک شهروند دیگر رامسری نیز با بیان اینکه سیستم جمع آوری و تصفیه فاضلاب از ضروریات یک شهر ساحلی است، گفت: در شهرستان رامسر هدایت فاضلاب به رودخانه و معابر برای عده بیشماری عملی عادی محسوب می شود در حالی که این رفتار حتی از ریختن زباله در خیابان و یا حتی دپوی آن به مراتب زیانبار تر و ناخوشایند تر است.
وی که خود را مهندس ساختمان معرفی کرد ، افزود : من مهندس ساختمان هستم و در این شهر فعالیت دارم و هر روز غروب در کمربندی رامسر یک ساختمان نو ساز فاضلاب خود را به راحتی و بدون ترس از هیچ نهادی به خیابان هدایت می کند به طوری که بوی تعفن آن همه جا پخش می شود، این درحالی است که گفته شده محیط زیست بارها برای چنین افرادی اخطار صادر می کند اما به دلیل این که میزان جریمه برای چنین تخلفاتی ناچیز است متخلفان پس از پرداخت اندک این جریمه مجددا اقدام به تخلف می کنند.
این شهروند گفت : هر روز گزارش ها و خبرهای زیادی در رسانه ها منتشر می شود که تعداد زیادی از پرندگان و یا ماهیان در رودخانه تلف شده اند و این امر یقینا به دلیل تخلیه فاضلاب در رودخانه ها صورت می گیرد به همین خاطر مسئولان ذیربط باید برای جلوگیری از تبعات زیست محیطی باید با متخلفان جدی برخورد کنند.
"تصفیه خانه های محلی" راه حل نهایی مشکل فاضلاب
یک کارشناس و طراح تصفیه خانه های صنعتی و بهداشتی، احداث تصفیه خانه های محلی را گامی در جهت رفع مشکلات فاضلاب رامسر بیان کرد و گفت : عملکرد شبکه جمع آوری و تصفیه خانه فاضلاب محلی به گونه ای است که ابتدا شهر به چند قسمت تقسیم بندی می شود و سپس تاسیسات تصفیه خانه فاضلاب با سطح اشغال کم در هر منطقه جانمایی و احداث می شود و در نهایت لوله های فاضلاب خانگی هر منطقه به این سیستم وصل می شوند.
مجید امیر علی پور افزود : معمولا در شهرهای شمالی به دلیل گرانی و کمبود زمین ، مکان مناسب و با مساحت بالا برای احداث تاسیسات "متمرکز" وجود ندارد ضمن این که به نسبت تراکم بالای جمعیت می بایست کل شهر از دورترین نقطه تا نزدیک ترین نقطه شهر حفاری و لوله گذاری شود، که این مساله در این شهرها امکانپذیر نیست .
به گفته وی، تصفیه خانه های محلی که نسل جدید تصفیه خانه ها در دنیا به شمار می روند، به دلیل کاهش حجم حفاری و نیاز به زمین کم برای احداث تاسیسات زودتر هم به نتیجه می رسد ضمن اینکه دارای مزایایی چون چابکی ، کاهش هزینه ساخت و نگهداری است.
وی با تاکید بر اینکه این نسل از تصفیه خانه ها هیچ بویی ندارد ، ادامه داد: یکی دیگر از مزایای تصفیه خانه های محلی ، در صورت خرابی یکی از آنها بقیه تصفیه خانه ها در مدار قرار دارند.
به گفته این کارشناس ، یکی دیگر از مزایای این تصفیه خانه ها دسترسی سریع بخش های خدماتی ، کشاورزی و صنعتی از آب های این تصفیه خانه ها است.
فاضلاب، در راس شکایت سامانه ۱۹۰
مسئول بهداشت محیط حرفه ای شهرستان رامسر با اشاره به افزایش چشمگیر شکایت شهروندان در خصوص رهاسازی فاضلاب در معابر و رودخانه ها گفت: در ۳ ماه اول سال بیش از ۱۰۰ شکایت مردمی ، تنها در سامانه ۱۹۰ ثبت شده که این امر نشان می دهد که ساکنان این شهرستان به دلیل رها سازی فاضلاب در سطح رودخانه ها و معابر گله مند هستند.
علی ابراهیمیان افزود: این در حالی است که به دلیل نبود تصفیه خانه در این شهرستان فاضلاب های انسانی به منابع آبی منطقه نفوذ کرده و در ادامه این چرخه وارد زمین های کشاورزی می شود که این امر تهدیدی بر سلامت افراد جامعه است.
وی توضیح داد : مدفوع انسان حاوی میکروبی به نام " ایکولای " است که در صورت ورود به منابع آبی موجب بروز بیماری های انگلی در انسان می شود علاوه بر این این میکروب ها باعث بروز بیماری روده ای هم می شود.
مسئول بهداشت محیط حرفه ای رامسر با بیان اینکه اکثر مردم روستایی فاضلاب های حمام و آشپزخانه را فاضلاب نمی دانند، گفت : رها سازی این گونه فاضلاب به رودخانه و دشت خود باعث آلودگی منابع آبی می شود جالب که بخش زیادی از مردم به ویژه در روستاها این فاضلاب به راحتی در رودخانه و دشت رها می کنند که در جریان بازرسی ها و جلسات با دهیاران خواسته شده تا در صورت مواجه با این موارد نسبت به مسدودسازی آن اقدام کنند.
وی با بیان اینکه ورود حجم زیاد فاضلاب به چاه ها سبب شده تا این چاه ها ناکارامد باشند گفت: یکی از عوامل ناکار آمدی چاه های جذبی استفاده مداوم از شوینده های حاوی فلزات سنگین و ورود آنها به چاه های فاضلاب است که با ورود مواد شوینده به داخل فاضلاب فلورهای طبیعی محیط و باکتری هایی که به طور طبیعی موجب تصفیه فاضلاب می شود از بین می روند، بنابراین تصور کنید همین ترکیبات وارد زمین ها شالی و کشاورزی شود، حتی اگر این مواد مضر وارد گیاهان هم نشوند، برای کشاورزان و افرادی به طور مستقیم با آنها در تماس هستند مشکلات و بیماری هایی زیادی ایجاد می کند و امکان سرایت ان نیز وجود دارد.
جریمه های ناچیز توان بازدارندگی ندارند
مسئول بهداشت محیط حرفه ای شهرستان رامسر در پاسخ به این سئوال که چرا جریمه ها باعث جلوگیری از تخلف مکرر نمی شود، گفت : میزان جریمه ها به اینگونه تخلف بسیار ناچیز است و از طرف دیگر روند برررسی شکایات در دادگاه هم زمان بر است این دو عامل نمی تواند تاثیر زیادی بر جلوگیری از تخلفات داشته باشد.
ابراهیمیان توضیح داد : تصور کنید فرد متخلف ۶ ماه پس از نمونه گیری تازه به تعزیرات معرفی می شود و در نهایت ۲۰۰ هزار تومان جریمه شود، این میزان جریمه و طولانی بودن زمان صدور رای سبب شده تا متخلفان به راحتی از کنار آن گذر کنند.
فاضلاب خانگی معضل زیست محیطی
رئیس اداره محیط زیست رامسر نیز فاضلاب خانگی را بزرگ ترین مشکل زیست محیطی شهرستان عنوان کرد و توضیح داد: فاصله نزدیک کوه و دریا در شهرستان رامسر از یک سو، نفود ناپذیری خاک، چاه های جذبی و بالا بودن آب های زیر سطحی باعث شده تا فاضلاب های خانگی در کوتاه ترین زمان وارد منابع آبی و دریای خزر شوند.
محمد رضا نیاستی با اشاره به اینکه پیامد های نفوذ فاضلاب به منابع آبی به تناسب افزایش جمعیت رفته رفته بزرگ تر می شود، افزود : تاکنون پیگیری های زیادی برای کنترل این معضل در منطقه انجام شده به طوری که در سال ۹۸ تا ۹۹ تعداد ۱۵ واحد خدماتی بزرگ به سیستم تصفیه فاضلاب مجهز شدند و برخی از مجتمع های مسکونی نیز برای صدور پروانه ساختمان مکلف شدند سیستم تصفیه فاضلاب را راه اندازی کنند، اما همه این اقدامات در حد و اندازه یک مسکن عمل می کنند چرا که راهکار اصلی راه اندازی شبکه فاضلاب است.
وی یادآور شد: علاوه بر این در گذشته نیز پیگیری هایی برای تاسیس شبکه جمع آوری فاضلاب انجام شد اما با وجود نظرات کارشناسی جانمایی این تاسیسات انجام شد ولی به دلیل مخالفت برخی از اهالی منطقه عملیات اجرایی ان آغاز نشد و اعتبار تخصیصی برای این منظور هم به بانک توسعه اسلامی برگشت خورد.
نیاستی گفت: برای برون رفت از این معضل می بایست مطالعات این طرح تغییر کند به گونه ای که به جای داشتن یک سیستم تصفیه فاضلات مرکزی ، در چند نقطه از شهر این سیستم به صورت منطقه ای عملیاتی و اجرایی شود.
رییس اداره محیط زیست رامسر با اشاره به افزایش شکایت مردمی به خاطر بوی فاضلاب اظهار داشت : بوی بد و مشمیز کننده سرریز فاضلاب بویژه در فصل تابستان باعث شده تا با افزایش چشمگیر شکایات از سوی مردم مواجه شویم این درحالی است که تعدادی از شهروندان به جای طرح شکایت در محیط زیست ، شهرداری و شبکه بهداشت مستقیما به دادگستری مراجعه می کنند.
وی افزود : براساس بررسی های انجام شده حدود ۹۰ درصد از واحدهای مسکونی حاشیه رودخانه ابریشم فاضلاب منازل را به این رودخانه هدایت کردند که قرار است با این افراد برخورد قانونی صورت گیرد.
نیاستی تخلیه فاضلاب از سوی خودروهای لجن کش به داخل رودخانه را یکی دیگر از معضلات منطقه بیان کرد و گفت: تعداد پنج دستگاه خودرو لجن کش در این شهرستان فعالیت دارند که متاسفانه به دور از چشم ماموران نظارتی فاضلاب ها را در رودخانه تخلیه می کند که این امر آلودگی بیشتری در رودخانه ایجاد می کند .
وی افزود : اخیرا یکی از این افراد به هنگام تخلیه فاضلاب در رودخانه شناسایی شد که برای اعمال قانون به مراجع قضایی شهرستان معرفی شد.
ضرورت احداث تصفیه خانه فاضلاب در کوتاه مدت
رییس سابق اداره آب و فاضلاب رامسر که اخیرا بازنشسته شد، در خصوص آخرین اقدامات برای رفع معضل فاضلاب شهرستان گفت : رامسر به دلیل فاصله کم دریا و کوه ، افزایش ساختمان های بلند مرتبه، مجتمع ها و جمعیت شناور حتما می بایست در کمترین زمان به سیستم تصفیه فاضلاب شهری متصل شود.
محمد صالح وهابی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا ، ایجاد سیستم تصفیه فاضلاب را از برنامه های اولویت دار دولت در وزارت نیرو و همین طور شرکت آب و فاضلاب اعلام کرد و افزود: در حال حاضر طرح مطالعاتی جدید، در فاز یک و ۲ و همین طور زمین مورد نیاز برای احداث این زیرساخت ها، در پنج شهر مازندران تهیه شده که در برخی شهرها نظیر محمود آباد و تنکابن عملیات اجرایی آن نیز آغاز شده است.
وهابی با اشاره به انکه فاز یک و دو اجرای این طرح برای شهرستان رامسر نیز تدوین شده است گفت: برای آغاز عملیات اجرایی ابتدایی در شهرستان رامسر مشکلاتی در زمینه تهیه زمین وجود داشت، که آن هم با رایزنی هایی که اخیرا انجام شده، می توان امیدوار بود که بزودی به نتایج خوبی خواهیم رسید.
وی در ادامه تجهیز شهرستان رامسر به سیستم تصفیه فاضلاب شهری را به استناد شکایات مردمی به دلیل سرریز فاضلاب ها، از مطالبات مردم و نهاد های متولی شهرستان اعلام کرد و ادامه داد: در گذشته قرار بود تاسیس سیستم تصفیه خانه شهری به صورت متمرکز در یک منطقه انجام شود، که در مطالعات جدید و بر اساس روش های نوین مقرر شد، تاسیسات تصفیه خانه به صورت محلی در شهرستان ها جا نمایی شود.
وی تعیین زمان دقیق شروع عملیات را مربوط به ارتباطات و رایزنی ها برای دریافت اعتبار به منظور اجرای فاز ۳ دانست و افزود: تامین اعتبار دولتی چنین پروژه هایی به دلیل بار مالی سنگین، ان هم در شرایط فعلی روند کار را با کندی مواجه می کند، بنابراین طی رایزنی هایی انجام شده در گذشته عملیات اجرایی با دریافت اعتبار از منابع دیگری پیش خواهد رفت.
رئیس سابق اداره آب و فاضلاب رامسر با بیان اینکه زمین این منطقه دیگر توانایی پالایندگی این میزان فاضلاب را ندارد ، گفت : به دلیل عدم توانایی پالایندگی زمین شهروندان سر ریز فاضلاب را در خیابان و معابر عمومی مشاهده می کنند یا اینکه به دور از چشم مسئولان ، فاضلاب را به منابع ابی نظیر رودخانه ها هدایت می کنند که تبعات جبران ناپذیر دارد.
تلاش خبرنگار ایرنا برای گفت و گو با رئیس اداره آب و فاضلاب رامسر بدون نتیجه ماند.
آمادگی دولت برای ایجاد زیر ساخت های تصفیه خانه
فرماندار شهرستان رامسر نیز در همین ارتباط با اشاره به شرایط جغرافیایی رامسر و نزدیکی کوه و دریا، همچنین کاهش خودپالایندگی خاک در این منطقه گفت: این شهرستان با معضل سرریز فاضلاب های خانگی در معابر عمومی و رودخانه ها از یک سو، و تخلیه فاضلاب خودروهای لجن کش با میزان الودگی بسیار بالا از سوی دیگر مواجه است.
محمد آزاد در گفت و گو با ایرنا با تشریح پیامدهای ناگوار نفوذ فاضلاب های خانگی به منابع ابی برای سلامت مردم و محیط زیست تصریح کرد: در حال حاضر ایجاد شبکه جمع اوری فاضلاب برای رامسر یک ضرورت به شمار می رود، ضمن این که دولت نیز برای ایجاد این زیرساخت اعلام آمادگی کرده و رایزنی هایی هم برای تامین اعتبار ان نیز در حال انجام است.
وی با اشاره به این که در حال حاضر مکان یابی مناسب برای ایجاد این زیرساخت به کارشناسان این بخش واگذار شده است افزود: علاوه بر این تاکید ما به کار گرفتن دانش روز دنیا چه در جانمایی و چه در تاسیسات شبکه جمع اوری فاضلاب است، تا در هر دو بخش هیچ گونه آسیبی متوجه مردم منطقه نشود