به گزارش ایرنا، در آستانه فرارسیدن «۱۸ مهر» روز جهانی «بی‌خانمانی» (کارتن خوابی) مؤسسه سیمای سبز رهایی (کاهش آسیب های ناشی از اعتیاد، اچ.آی.وی، ایدز و رفتارهای پر خطر) روز چهارشنبه وبیناری را با حضور فرید براتی سده مدیرکل پیشگیری و درمان سازمان بهزیستی کشور و سید ابراهیم قدوسی مدیرکل اداره پیشگیری و درمان اختلالات مصرف مواد مخدر و الکل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با طرح موضوع اهمیت و تأثیرات مثبت مراکز کاهش آسیب برگزار کرد.
۶۰ درصد ماندگاری در درمان افراد معتاد داشته ایم
مدیرکل اداره پیشگیری و درمان اختلالات مصرف مواد مخدر و الکل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در این وبینار در خصوص تأثیرات مثبت مراکز کاهش آسیب خاطرنشان کرد: برنامه کاهش آسیب از سال ۸۱ آغاز شد و اکنون به بلوغ و توسعه کمی و کیفی خوبی رسیده و دستاوردها و خروجی های قابل توجهی داریم.
ابراهیم قدوسی ادامه داد: در بحث کاهش تقاضا باید به سمتی برویم که خروجی فعالیت ها منجر به پاکی و پرهیز صدر صد بیماران از مواد شود که خیلی این نیاز برجسته است و این تفکر از طریق مراکز کاهش آسیب به خوبی پیش می رود.
وی تأکید کرد:در این زمینه در منطقه و حتی منطقه مدیترانه شرقی سازمان بهداشت جهانی را درنوردیده ایم و اکنون در آسیای میانه، در خاورمیانه و حتی آفریقا و کشور های غربی به شیوه‌های برنامه کاهش آسیب ما غبطه می خورند.
قدوسی با بیان اینکه بروز «اچ ای وی» از اعتیاد تزریقی امروز به کمتر از ۳۸ درصد در سال ۹۸ کاهش پیدا کرده، تصریح کرد: جمعیت بیمارانی که مواد را به صورت تزریقی مصرف می‌کنند از حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار برآوردی که در سال‌های ۷۰ داشتیم، اکنون به حدود ۹۰ هزار نفر کاهش پیدا کرده است.
مدیرکل اداره پیشگیری و درمان اختلالات مصرف مواد مخدر وزارت بهداشت همچنین بیان کرد: مسأله اعتیاد با ساماندهی و ارجاع بیماران به برنامه‌های کاهش آسیب و درمان نگهدارنده با استفاده از دارو به خروج بهتری پیدا کرده است.
وی ادامه داد:در همین زمینه با فعالیت مراکز کاهش آسیب شاهد افت اعتیاد بیماران هستیم و طبق مطالعات ایرانی نزدیک به ۶۰ درصد ماندگاری در درمان برآورد شده درحالی که در درمان اجباری این عدد شاید حداکثر پنج درصد باشد.
برنامه‌های کاهش آسیب منابع مالی کشور را مدیریت کرده است
قدوسی با بیان اینکه برنامه های کاهش آسیب به درستی منابع مالی کشور را مدیریت کرده، افزود: در این خصوص با اجرای برنامه‌های کاهش آسیب شاید بتوانیم تا ۱۰ برابر صرفه جویی در مقابل هزینه درمان اجباری داشته باشیم.
به گفته وی برنامه‌های کاهش آسیب تا حد زیادی توانسته از نظر روانی، اجتماعی، شغلی و خانوادگی برای بیماران به درستی بازتوانی به همراه داشته باشد.
قدوسی در همین خصوص اشاره کرد: این برنامه توانسته این افراد را به آغوش خانواده، اجتماع و محیط کار و تولید بازگرداند. از طرفی همین برنامه‌ها هزینه‌های تحمیلی به نظام سلامت و سازمان های بیمه گر را با کنترل بحث اچ.ای.وی، ایدز، بیماری‌های ویروسی، سل، بیماری قابل انتقال از راه جنسی و... را مدیریت می کند و از همه مهمتر برخورد انسانی و اخلاقی و حفظ کرامت انسانی بیماران توأم با رعایت شان و کرامت والای انسانی آنها است.
وی با اشاره به مسأله واکسن آنفلوآنزای مددکارانی که با مددجویان مراکز کاهش آسیب در ارتباط هستند، تأکید کرد: بر اساس اخباری که به طور عمومی دریافت کرده ام بخشی از این واکسن ها در اختیار زنان باردار، بخشی برای فعالان کادر بهداشت و درمان و گروه‌های پرخطر دیگر قرار گرفته است.
ارائه خدمات کاهش آسیب از طریق سیستم نقشه یابی و همتایان محلی
قدوسی با بیان اینکه در پنج سال گذشته همکاری هایی با سازمان رفاهی شهرداری تهران و معاونت اجتماعی دانشگاه‌های علوم پزشکی حوزه تهران، ایران و دانشگاه شهید بهشتی داشته‌ایم، گفت: با توجه به تکالیفی که سازمان شهرداری برای کمک به ساماندهی افراد بی خانمان در شهر تهران دارد، مددسراها و سامان سراهایی توسط شهرداری ایجاد، تجهیز و هزینه اش تقبل شده است.
مدیرکل اداره پیشگیری و درمان اختلالات مصرف مواد مخدر وزارت بهداشت ادامه داد: داخل این مددسراها و سامان سراها، ما محل های گذری را در چندین مرکز مستقر و به صورت مشترک بحث ساماندهی را مدیریت می کنیم. بخش مربوط به ایجاد سرپناه با شهرداری تهران و بخش مربوط به ارائه خدمات کاهش آسیب توسط معاونت بهداشت دانشگاه‌های استان تهران در حال انجام است و دسترسی ما را برای ارائه خدمت به افراد معتاد سرعت بخشیده.
قدوسی در پاسخ به این سؤال که افراد معتاد چطور می‌توانند به مددسراها و گرمخانه ها دسترسی داشته باشند، گفت: در سه سال گذشته برنامه ای کشوری در ۴۷ دانشگاه علوم پزشکی به طور علمی و با روش مکان یابی نقاط رفتارهای پرخطر مشخص شد.
وی اضافه کرد: در ادامه همکاران من در روزهای آینده به مکان های گروه هدف مراجعه و با روش علمی و با همکاری دانشگاه علوم پزشکی مشهد و کرمان، نقشه ای از نقاط نیازمند خدمات کاهش آسیب تهیه کرده و با روش علمی زیرساخت های کاهش آسیب را می چینیم. در واقع از طریق این سیستم نقشه یابی سال گذشته ما را راهنمایی می‌کند که کدام استان و شهر یا در چه نقطه اقدام به فعالیت کنیم.
قدوسی با اشاره به گروه‌های همتا نیز افزود: از طرف دیگر گروه‌های همتای محلی که محله ها را به خوبی می‌شناسد، برای ارائه خدمت و کاهش آسیب با گروه‌های هدف ارتباط می‌گیرند و آنها را با مراکز کاهش آسیب آشنا می کنند.
کرونا برنامه‌های کاهش آسیب را احیا کرد
مدیرکل پیشگیری و درمان سازمان بهزیستی کشور نیز در این وبینار با بیان اینکه سازمان بهزیستی با مشارکت مؤسسات کاهش آسیب برنامه‌هایی را در فصل سرما و همزمانی با کرونا در نظر گرفته، تصریح کرد: در نظر داریم افرادی که در پاتوق ها و مناطق پرخطر هستند را در شرایط سرما پوشش دهیم. در خصوص پاندمی کرونا نیز به خوبی عمل شده و می‌توان گفت کرونا برنامه‌های کاهش آسیب را به نوعی احیا کرد.
وی ادامه داد: در خصوص همزمانی پاندمی کرونا با آنفلوآنزا باید بگویم، تعداد واکسن آنفلوآنزا محدود است و اولویت با کسانی است که در حوزه بهداشت و درمان فعالیت می‌کنند یا دارای بیماری‌های زمینه‌ای و سالمندان هستند اما تاکنون درمورد مصرف کنندگان صحبتی نشده است.
براتی سده اضافه کرد: در مکاتبات با وزارت بهداشت نیز به مراکز کاهش آسیب سازمان بهزیستی اشاره و قرار شد سهمیه نیز برای مددکاران و افرادی که با مصرف کنندگان و مددجویان در مراکز کاهش آسیب فعالیت دارند، واکسن آنفلوآنزا در نظر بگیریم اما باید بگویم تعداد این واکسن ها محدود است.
مدیرکل پیشگیری و درمان سازمان بهزیستی با بیان اینکه سال گذشته گزارش فوت در پاتوق ها و مناطق تجمع افراد کارتن خواب و مصرف کننده بر اثر سرما نداشتیم، تأکید کرد: سال گذشته با جلسات و هماهنگی های صورت گرفته، تأکید کردیم که تا جایی که می‌شود از فضاهای «دی آی سی» ها و مراکز گذری برای پوشش این افراد استفاده شود تا کسی بیرون نماند و خدمات دریافت کند.
براتی سده افزود: در بحث کرونا نیز با هماهنگی های صورت گرفته با وزارت بهداشت، بر این شدیم تا به بحث پاتوق ها برای ارائه خدمات مرتبط با کرونا ورود کنیم. در همین زمینه تلاش این است تمرکز را به سمت ارائه خدمات موبایل کلینیک ببریم.
وی خاطرنشان کرد: در همین زمینه به تازگی اسناد هشت دستگاه ون در حال مناسب سازی را در اختیار داریم که قرار است در تهران و در صورت لزوم در استان های دیگر فعال شود.
۶ هزار مسکن مددجویی برای مددجویانی که پاک شدند
براتی سده در ادامه با اشاره به دستاوردهای مراکز کاهش آسیب تأکید کرد: در خصوص نگرانی‌های موجود برخی دستگاه ها برای کاهش سرقت های خرد یا کاهش رفتارهای هنجارشکن در جامعه، مراکز کاهش آسیب به خوبی عمل کرده اند.
وی ادامه داد: آن احساس هویتی که در این مراکز به بیماران داده می‌شود در نوع رفتار مثبت این افراد در جامعه همراه با بازخوردهای خوبی بوده است.
مدیرکل پیشگیری و درمان سازمان بهزیستی همچنین درخصوص اهمیت مسکن افراد بی خانمان برای رهایی آنها از آسیب گفت: بی خانمانی پدیده جهانی است و مختص به جامعه ما نیست. البته در این موضوع شرایط رفاهی اجتماعی نیز دخیل است.
وی ادامه داد:افراد دیگری هم داریم که معتاد نیستند اما بی خانمان هستند. درباره معتادان یکی خدماتی که باید در نظر گرفته شود بحث مسکن و سرپناه است. به همین منظور شهرداری سعی دارد این سرپناه را برای این افراد هماهنگ کند اما در خصوص مسکن دائمی این افراد باید بگویم، بیمارانی که روی درمان دائم قرار بگیرند، کار انگیزشی روی آنها صورت بگیرد، می‌توان برای آنها مسکن پایدارتری در نظر گرفت. مثل خانه‌های میانه راه یا بین راه. در همین زمینه طی پنج سال گذشته ۶ هزار واحد مسکن مددجویی در اختیار افرادی که پاک شدند قرار گرفت.
حبیب بهرانی مدیرعامل مؤسسه سیمای سبز رهایی نیز با بیان اینکه کاهش آسیب در ظاهر حرکتی انسانی به نظر می‌رسد اما اهدافی را دنبال می‌کند که جامعه‌ای سالم و آینده‌ای بهتر با کاهش اعتیاد برای جامعه را به ارمغان می آورد، گفت: یک زمانی با مسئله ایدز درگیر بودیم و اکنون هم مهم است اما خیلی‌ها شاید در جریان نباشند که با برنامه‌های مستمر کاهش آسیب آمار ایدز از مصرف موادمخدر به صورت تزریقی کاهش پیدا کرد و امروز کمتر شاهد این موضوع هستیم که فرد معتادی تزریق مشترک داشته باشد.
وی ادامه داد: برنامه های کاهش آسیب خدمات و آموزش‌هایی را می‌دهد که این رفتارهای پرخطر در میان افراد مصرف کننده کمتر شود.
از: فاطمه شیری