برای تماشای مجموعه آثاری که در رثای تاریخ اسلام و بخصوص حادثه جانسوز کربلا در نگارخانه خیال موسسه فرهنگی هنری صبا برپا شده، کافی است که به صفحه مجازی این گالری در اینترنت سری بزنید و گزیدهای از نقاشیهای عاشورایی را به تماشا بنشینید.
آثار این نمایشگاه را «حسن روحالامین» از هنرمندان جوان کشورمان به پرده تصویر درآورده است و به طور عمده مضامین اسلامی و عاشورایی دارد.
«روحالامین» این بار نه تنها آثار مطرح خود چون «فاتح خیبر»، «خاتم رسولان»، «شب بدر»، «خلیل من» و «عرش بر زمین افتاد» را به نگارخانه خیال آورده بلکه آثاری از «مجموعه عصیان» و «ویرانه شام» نیز به دوستداران هنرهای تجسمی عرضه کرده است.
این هنرمند به نام کشورمان فارغالتحصیل دانشکده هنر دانشگاه شاهد است و پایاننامهاش حول موضوع عاشورای حسینی است و به همین دلیل بیشترین تابلوهایی که تاکنون کشیده، مفهوم عاشورایی دارد.
آثار «روحالامین» رئالیستی و از فضای فیگوراتیوهای کلاسیک و باروک و نورپردازیهای اعصار گذشته بهره برده است.
نمایشگاه «نقش راستان» به همت موسسه فرهنگی هنری «هنر هاتف سحر» و گالری هاتف و با همکاری معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران و فرهنگستان هنر از چهاردهم مهرماه در نگارخانه خیال برپا شده است و تا ۲۵ مهر ماه ادامه دارد.
یکی دیگر از ویژگیهای این نمایشگاه ارایه آثار کتیبه و پردههای عاشورایی است که مخاطبان خاص خود را دارد؛ از این رو یک کتیبه اثر میرزا عمو تهرانی متخلص به میرزا ابراهیم مربوط به قرن ۱۳ (قاجاریه) در این نمایشگاه ارائه شده است؛ وی از خوشنویسان توانای خط نستعلیق در نیمه دوم قرن سیزدهم و آغاز قرن چهاردهم قمری و شاگرد میرزا غلامرضا اصفهانی است که در کتیبهنویسی چیره دست بود.
از کتیبههای بازمانده از او در بناهای مذهبی استفاده شده که میتوان به کتیبه اطراف ایوان آینه امامزاده حمزه در شهر ری، کتیبه کمربندی ایوانشمالی صحن کهنه حرم حضرت معصومه(س) بر کاشی خشتی لاجوردی، کتیبهای در دو بیت، کنده شده بر سنگ مرمر آستانه دری که میان رواق و ایوان آینه حرم حضرت معصومه(س) قرار دارد، کتیبه پایه گلدسته شرقی جلو ایوان مقصوره مسجد سپهسالار (سابق ) تهران و کتیبه درِ ورودی حرم امامزاده طاهر در آستانه حضرت عبدالعظیم حسنی اشاره کرد.
نمایش پردههای عاشورایی
علاوه بر آثار «روحالامین» یک پرده قطع ۳۷۵ در ۱۸۴ اثر مهدی شمس، چهار قطعه پرده به ابعاد ۵۰۰ در ۲۱۰ اثر محمدرضا محمدحسین شهره به حسینی نیز در معرض بازدید علاقهمندان درآمده است.
پرده اول مرگ معاویه تا شهادت حضرت مسلم علیه السلام و طفلان ایشان را روایت میکند، پرده دوم به حرکت امام حسین علیهالسلام از مکه به کوفه و شهادت حضرت اختصاص دارد و پرده سوم حاوی آثاری است که وقایع پس از شهادت امام حسین علیه السلام تا شهادت حضرت رقیه سلام الله علیها را روایت میکند؛ در پرده چهارم نیز حرکت کاروان اسرای کربلا تا واقعه مختار را میبینیم.
«محمدرضا محمدحسین» از شاگردان بلافصل استاد عباس بلوکیفر و فارغ التحصیل رشته نقاشی از دانشگاه هنر و معماری است؛ مصور کردن بیش از ۲۵ پرده عاشورایی برای اماکن مذهبی، تکیه پایین تجریش، تکیه بالای تجریش، نخل کاشانک، حسینیه ائمه اطهار و برپایی بیش از ۲۰ نمایشگاه فردی و گروهی از سال ۷۱ تاکنون حسینی را به چهرهای شناخته شده در سبک نقاشی قهوهخانهای تبدیل کرده است.
هنر پردههای عاشورایی نقاشیهایی است که در مکتب نقاشی قهوهخانهای به تصویر کشیده میشود و نقالان و پردهخوانان عاشورایی با استفاده از آن داستانهای این واقعه عظیم را برای مخاطبان بازخوانی میکنند.
نقاشی قهوهخانهای از زمان صفویه روی پردههای بزرگ باب شد؛ آن زمان در ایام محرم و صفر عدهای از دراویش تصاویر مربوط به وقایع عاشورا را شهر به شهر میچرخاندند و به همین دلیل این نقاشیها به پردههای درویشی معروف شد.
اما در ایامی غیر از محرم و صفر، داستانهای شاهنامه با این نوع نقاشی در قهوهخانهها روایت میشد؛ نقاشیها متنوع بود اما اغلب آنها با مضامین مذهبی و حماسی به تصویر کشیده میشد.
استقبال از موضوعات مذهبی مانند واقعه عاشورا دلیل نصب آنها در تکیهها و حسینیههاست و چون بیشتر مردم این نوع کار را به استادان این رشته سفارش میدادند، ما شاهد نقاشیهایی با مضامین مذهبی در تکیهها و حسینیهها هستیم.