به گزارش روز یکشنبه ایرنا، شیوع ویروس کرونا در ماههای گذشته به بحرانی بین‌المللی تبدیل شده و همه چیز را تحت الشعاع قرار داده است. شیوع این بیماری در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، نگرانی‌های بسیاری را در عرصه اقتصادی این کشورها ایجاد کرده است. این همه گیری افزون بر خطراتی که برای سلامت انسان‌ها به بار آورده به چالشی بزرگ و آزمونی پر استرس تبدیل شده و بر رشد اقتصادی آنها ترمزی کشیده است.
تاثیر ویروس کرونا بر اقتصاد کشورهای عربی
بحران کنونی ناشی از شیوع ویروس کرونا برای اقتصاد کشورهای شورای همکاری خلیج فارس که عمده درآمد آنها از طریق صادرات منابع انرژی تامین می‌شود، تهدید بزرگی است. کاهش تقاضای جهانی نفت آینده کشورهای منطقه را تهدید می‌کند و رشد اقتصادیآنها را با تردیدهایی همراه کرده است.
تارنمای اندیشکده راهبردی «المستقبل» عراق در گزارشی به قلم «علی صلاح» کارشناس مسائل اقتصادی در این زمینه درگزارشی نوشت: در شرایط کنونی پیش‌بینی می‌شود اقتصاد کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا با رکود ۴.۲ درصدی روبرو شود. دو عامل کاهش تقاضای جهانی نفت و رکود بخش‌های غیر نفتی در این زمینه نقش خواهند داشت. با کاهش تقاضای خرید نفت، بهای آن حدود ۵۰ درصد کاهش یافته است که این موضوع طی ۲۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده است. کاهش درآمدهای نفتی چالش بزرگی برای کشورهای صادر کننده این ماده به شمار می‌رود. برپایه برآوردهای بانک بین‌المللی پول، کاهش بهای نفت میانگین رشد بخش‌های انرژی در کشورهای شورای همکاری خلیج فارس را به میزان ۲.۷ درصد کاهش خواهد داد. تاثیر این بحران بر بخش‌های غیر نفتی که رشد آن در کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به میزان ۴.۳ درصد کاهش خواهد یافت بسیار ناگوار خواهد بود. این پیش‌بینی‌ها بر دیگر کشورهای منطقه هم صدق می‌کند و بیانگر ماهیت و عمق تاثیر منفی شیوع کرونا بر روی انواع فعالیت اقتصادی این کشورها است. اوضاع مالی ناگوار کشورهای منطقه و پناه بردن این کشورها به وام خارجی به ارزش ۳۵ میلیارد دلار هم چالشی را بر روی این وضعیت افزوده است و سبب کاهش بودجه آنها خواهد شد. درعین حال تداوم بحران کرونا در سطح منطقه سبب خواهد شد که شرکت‌های اقتصادی اصلی برای مدتی تولیدات خود را متوقف سازند. این موضوع بر روی تقاضای انرژی هم تاثیر خواهد داشت.
تحلیلگر روزنامه «العربی الجدید» چاپ لندن هم دراین زمینه درگزارشی نوشت: کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در نتیجه شیوع بحران کرونا ضربه‌های پی‌درپی اقتصادی خواهند خورد. در شرایطی که برخی کشورها برخی فعالیت‌ها را متوقف کرده‌اند و هزینه عمومی مقابله با کرونا افزایش یافته است ذخایرعمومی سه کشور عربستان، امارات و بحرین به طور بی‌سابقه‌ای کاهش یافته است. این سه کشور در میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بیشترین زیان را دیده‌اند. اقتصاد عربستان به دلیل سیاست‌های مالی نسنجیده با سردرگمی روبرو شده و این موضوع بر زندگی شهروندان آن نیز تاثیر گذاشته است. کاهش بی‌سابقه بهای نفت، تعطیلی مراسم حج و عمره و ادامه دخالت نظامی در یمن در این زمینه تاثیر گذار بوده است. از ماه مارس گذشته عربستان ۸۶ میلیارد از ذخایر ارزی خود را که پیش از کرونا ۵۲۹ میلیارد دلار بود از دست داده است. عربستان در نتیجه زیان‌های ناشی از کرونا مالیات بر ارزش افزوده را از ۵ درصد به ۱۵ درصد افزایش داده است.
به نوشته روزنامه العربی الجدید، امارات هم ۱۴ میلیارد دلار از ذخایر ارزی خود را در نتیجه کرونا از دست داده است. «راشد العیسی» کارشناس مسائل اقتصادی منطقه با انتشارگزارشی دراین زمینه هشدار داد : در نتیجه بحران کرونا و عدم اتخاد تصمیم‌های درست برای رهایی اقتصاد امارات، این موضوع احتمالا بر روی زندگی شهروندان تاثیر خواهد داشت و بخش‌های غیر نفتی در امارات مثل تجارت، گردشگری و املاک با چالش‌های بسیاری روبر می شوند.
تحلیلگر روزنامه العربی الجدید در بخشی از گزارش آورد آژانس رتبه‌بندی بین‌المللی «استاندارد اند پورز» پیش‌بینی کرد : کسری مالی بحرین دیگر کشور عربی حوزه خلیج فارس به ۱۲ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور می رسد و اقتصاد این کشور با رکود ۵ درصدی روبرو خواهد شد. برپایه پیش‌بینی‌های صندوق بین‌المللی پول، رشد اقتصادی بحرین به میزان ۳.۶ درصد کاهش خواهد یافت. این کشور با کاهش ۱۵ درصدی بودجه روبرو می شود و درآمدهای دولت هم نیز به میزان ۲۷ درصد کاهش خواهد یافت.
طبق این تحلیل؛کاهش بهای نفت همچنین کاهش درآمدهای مالی کویت را به دنبال خواهد داشت و پیش‌بینی شده که این کشور به دلیل کاهش درآمدهای نفتی و تعطیلی فعالیت‌های اقتصادی با کمبود بودجه شدید روبرو شود. قطر هم در شرایطی که برای اجرای پروژه‌های بزرگ با هدف آمادگی برای برگزاری جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ شتاب می‌کند اکنون به دلیل شیوع کرونا با چالش‌های بزرگی روبرو است. بسته‌شدن مجتمع‌های تجاری بزرگ و تعطیلی بسیاری از فعالیت‌ها ، درواقع زیان‌های کلان به اقتصاد این کشور وارد کرده است.
مفسر العربی الجدید در مورد تاثیر کرونا بر روی اقتصاد عمان نوشت: در عمان بسیاری از بخش‌ها به ویژه بخش گردشگری در نتیجه شیوع کرونا زیان دیده‌اند. کاهش بهای نفت هم به این کشور زیان وارد کرده است. «هیثم الیافعی» کارشناس مسائل اقتصادی پیش‌بینی کرد که در چنین شرایطی دولت عمان مالیات جدیدی را بر شرکت‌های تجاری و درآمدها اعمال کند.
تحلیلگر روزنامهالعرب چاپ لندن هم دراین زمینه نوشت : کشورهای عربی نفت‌خیز برای عبور از بحران‌های ناشی از کرونا بر روی کاهش هزینه‌ها و افزایش وام خارجی حساب باز کرده‌اند. اما این راه حل‌ها به دلیل ابهام‌های موجود در بازارهای نفت خطرناک و ریسک بزرگی است.
خطر خروج سرمایه‌گذاران از کشورهای عربی
تداوم بحران‌های ناشی از شیوع کرونا سبب از بین رفتن روحیه سرمایه‌گذاران خارجی در کشورهای عربی شورای همکاری خلیج فارس خواهد شد و به دنبال آن سرمایه‌گذاری خارجی در این کشورها کاهش خواهد یافت.
تارنمای اندیشکده راهبردی المستقبل به نقل از گزارش بانک جهانی پیش بینی کرد: در سایه تداوم کرونا، سرمایه‌گذاری خارجی در کشورهای منطقه به میزان ۱۰۰ میلیارد دلار کاهش یابد. بحران به اینجا ختم نخواهد شد بلکه خطر خروج سرمایه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های موجود در اقتصاد کشورهای منطقه هم احساس می‌شود. این موضوع می‌تواند کاهش سرمایه‌گذاری و تولید و افزایش بیکاری و رکود را دنبال داشته باشد و بحران اقتصادی کشورهای عرب را وخیم‌تر سازد.
تحلیلگر شبکه اطلاعاتی «النباء» عراق نیز بر پایه گزارش‌های آژانس رتبه‌بندی بین‌المللی «استاندارد اند پورز» تاکید کرد: این بررسی ها نشان می دهد که کشورهای عرب به دلیل کاهش قیمت نفت و بحران‌های ناشی از ویروس کرونا زیان های قابل توجهی دیده‌اند.اکنون آنها باید توجه خود را بر هزینه‌ها و مسائل مربوط به نقدیندگی معطوف کنند و سرمایه‌گذاری‌های خود در دیگر کشورها را به تاخیر اندازند. همچنین برخی شرکت‌ها در منطقه خلیج فارس طرح‌های بزرگ خود را به تاخیر خواهند انداخت. ارزیابی‌های این مرکز نشان می‌دهد که اقتصاد این کشورها در میان و بلند مدت با رکود روبرو می شود و بیشتر شرکت ها و بازارهای این منطقه به ویژه در زمینه گردشگری و هواپیمایی از فشار مضاعف رنج می برند.