سند راهبردی تحول نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران در جلسه ۸۲۶ شورای عالی آموزش و پرورش مورخ دوم مرداد ۱۳۸۹ تایید کلی شد و مبنای تمام سیاست‌گذاری‌ها، برنامه‌ریزی‌ها و تولید اسناد تحولی در نظام تعلیم و تربیت رسمی کشور قرار گرفت.
همچنین سند تحول بنیادین در نظام آموزش و پرورش مبتنی بر آرمان های بلند نظام تعلیم و تربیت کشور تدوین شده است که معطوف به چشم اندازی در افق روشن ۱۴۰۴، ترسیم گر ایرانی توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه با هویتی اسلامی انقلابی، الهام بخش جهان اسلام همراه با تعاملی سازنده و موثر در عرصه روابط بین المللی است.
در واقع این سند با ۶ ساحت از جمله تربیتی و اعتقادی، جسمانی، اجتماعی، سیاسی، علمی و فناوری چراغ راهی برای آموزش و پرورش است و این وزارتخانه در هفت سال گذشته برنامه و جهت‌گیری های خود را بر مبنای این سند تغییر داده است.
در این میان با توجه به تاکیدات مکرر در سند تحول بر منابع انسانی، اساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش را می توان منابع انسانی دانست، در واقع بکارگیری منابع انسانی سالم و متعهد می تواند راهی موثر برای اجرایی سازی و تحقق اهداف این سند باشد.
اهمیت این موضوع به قدری است که محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش به اهمیت موضوع نیروی انسانی در آموزش و پرورش تأکید کرده و گفته است: اگر مساله نیروی انسانی در آموزش و پرورش به سامان برسد، گام بلندی برای اجرایی‌سازی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش برداشته‌ایم.
وی در این خصوص توضیح داده است: در واقع معلم جایگزین همه نداشته‌ها در تعلیم‌وتربیت است و در صورت حل مشکل نیروی انسانی در آموزش‌وپرورش، قطعاً شاهد تحول در آموزش‌وپرورش خواهیم بود.
علی الهیار ترکمن معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش ایرنا درباره سیاستگذاری مناسب برای جذب نیروی انسانی در این وزارتخانه اظهار داشت: وزارت آموزش و پرورش به دلیل اینکه در پهنه گسترده کشور خدمات رسانی می کند، شعار اصلی را جذب حداکثری جمعیت لازم التعلیم در دوره آموزشی قرار داده است.
وی افزود: این وزارتخانه نیاز دارد که در کنار بهره مندی از نیروهای تمام وقت در برخی مواقع از نیروهای پاره وقت مانند نیروهای حق التدریس و خرید خدمات نیز بهره مند شود. به طور مثال ممکن است امسال در یک منطقه از کشور به ۲۰ ساعت آموزش درسی مانند فیزیک نیاز باشد اما سال آینده میزان نیاز به تدریس این درس کاهش یا افزایش یابد؛ چراکه ورودی نیروها و پراکندگی و نوسان جمعیتی متغیر است.
معاون برنامه ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: هر نیروی پاره وقتی که در آموزش و پرورش خدمات رسانی می کند، به معنای تعهد استخدام نیست چراکه این تعهد استخدام باعث می شود شایسته گزینی صورت نگیرد.
الهیار ترکمن با بیان اینکه در ۱۰ سال گذشته آموزش و پرورش با یازده قانون متعدد در زمینه جذب نیرو مواجه شده است، گفت: وزارتخانه بر اساس این قانون ها، ملزم به استخدام همه نیروهای پاره وقت شد.
وی خاطرنشان کرد: وزارت آموزش و پرورش به تمام نیروهای پاره وقت احترام می گذارد، این افراد در جایگاه و مقطع خود خدمات خوب و مناسبی را ارائه داده اند اما این موضوع به معنای تعهد آنها برای استخدام و جذب نیست.
معاون برنامه ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش یادآور شد: یازده قانونی که از سال ۸۸ تا ۹۹ درخصوص جذب نیرو در وزارتخانه تصویب شد، وزارت آموزش و پرورش را با حدود ۲۰۰ هزار نفر از نیروهای پاره وقت روبه رو کرد که برای آینده آموزش و پرورش مناسب و مطلوب نیست.
الهیار گفت: آموزش و پرورش باید به سمت عدالت استخدامی و شایسته سالاری در گزینش نیرو پیش رود. این موضوع باید مشخص باشد که جذب نیرو برای اشتغال رخ نمی دهد بلکه باید برای تضمین کیفیت نسل آینده نیرو بکار گرفته شود؛ از این رو همه مجموعه باید برای تحقق این موضوع یاری رسانند که این امر میسر شود.
وی افزود: در واقع سیاست های کلی جذب نیرو در آموزش و پرورش باید شکل گیرد تا در آن مشخص شود نیروی پاره وقت در آن با چه کیفیتی استخدامی شود.
معاون برنامه ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش تاکید کرد: سازمان باید از نیروهای انسانی چابک، شایسته و با کیفیت برای ارتقای مسیر خود استفاده کند تا خدمات مناسبی به نسل های آینده در حوزه آموزش و پرورش ارائه شود.
به گفته حسین خنیفر رییس دانشگاه فرهنگیان تا چند سال آینده، ۳۳۰ هزار معلم از تعداد ۹۳۰ هزار معلم بازنشسته می‌شوند و نیاز شدید به جذب معلم خواهیم داشت؛ به همین دلیل ظرفیت جذب دانشجومعلم نسبت به سال‌های گذشته تکمیل شده است و حداقل نیاز آموزش و پرورش تا سال ۱۴۰۴ رفع می‌شود.
وی می افزاید: در ۳۱ استان ۹۸ پردیس و ۶۴ مرکز دانشگاه فرهنگیان فعالیت دارند. با این حال جمعیت کشور افزایش پیدا کرده و نیاز به معلم هم فوق العاده بالا است. غفلت زیادی از سال ۹۰ تا ۹۶ برای جذب معلم صورت گرفته است که برای رفع این کمبود تا دو سال آینده ۳۲۰ هزار معلم و تا سال ۱۴۰۴، ۳۳۰ هزار معلم از ۹۳۰ هزار معلم بازنشسته می شوند که نشان دهنده نیاز کشور به جذب معلم است.
به گفته خنیفر، مطالعات آینده پژوهی به ما کمک می کند که این مسائل بررسی شود؛ بنابراین در حضور رهبری موضوع جذب دانشجو مطرح شد. بر این اساس، در کشور ظرفیت سنجی انجام شد؛ در سال ۹۷، ۲۵ هزار ظرفیت خالی وجود داشت که تکمیل شد و ۲۰ هزار دانشجو نیز از ماده ۲۸ جذب شدند که در مجموع ۴۵ هزار دانشجومعلم جذب و آموزش های لازم به آنها داده شد. همچنین در سال ۹۸ نیز ۲۰ هزار نفر از کنکور سراسری و ۱۲ هزار نفر از ماده ۲۸ جذب شدند که در حال آموزش هستند.