آرامش به قره باغ باز می گردد؟

کاخ کرملین روز جمعه با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، وزرای امور خارجه جمهوری آذربایجان و ارمنستان را به منظور مذاکره درباره تنش‌ها در قره‌باغ به مسکو دعوت کرده است.
در این اطلاعیه آمده است: وزرای خارجه آذربایجان و ارمنستان به منظور مشورت و رایزنی با میانجیگری وزیر امور خارجه روسیه نهم اکتبر / ۱۸ مهر/ به مسکو دعوت می‌شوند.
این در حالی است که به نظر می رسد هر دو طرف مناقشه یعنی باکو و ایروان نیز دعوت مسکو را برای بررسی احتمال آتش بس پذیرفته اند و با سفر به مسکو همانطور که گفته شد، باید منتظر برخاستن دود سفید از محل مورد مذاکره دو طرف بود.
اما این یک طرف ماجراست، چرا که برخاستن دود سفید از محل مذاکره در صورتی امکان پذیر خواهد بود که طرفین بپذیرند امتیازاتی را رد و بدل کنند و از برخی خواسته های قبلی خود نیز عقب نشینی کنند.
این بدان معناست که ایروان بپذیرد از موقعیت تصرفات قبلی خود که بر اساس ۴ قطنامه سازمان ملل متحد ملزم به بازپس دادن آن به جمهوری آذربایجان می باشد، عقب نشینی کند.
تنش میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه قره‌باغ کوهستانی سال ۱۹۸۸ آغاز و در سال ۱۹۹۱ به درگیری نظامی تبدیل و منطقه قره‌باغ کوهستانی جمهوری آذربایجان و هفت شهرستان همجوار آن تحت اشغال نیروهای ارمنستان درآمد
سازمان ملل در قطعنامه شماره ۸۲۲ پس از اشغال منطقه «کلبجر» از طرف ارمنی خواستار فوری ترک مخاصمه و عقب نشینی از آن منطقه شده بود.  
به دنبال این قطعنامه و پس از تصرف منطقه ای به نام آغ دام سازمان ملل قطعنامه ای ۸۵۳ را به تصویب رساند. به موجب این قطعنامه طرفین می بایست آتش‌بس را به سرعت برقرار کرده و نظامیان ارمنستان هم منطقه را ترک می‌کردند.
قطعنامه ۸۷۴ این سازمان پس از اشغال استان‌های فضولی، جبرئیل و گوبالدی به تصویب رسید.
قطعنامه بعدی نیز ۸۸۴ بود که در پی اشغال «زنگیلان» توسط ارمنستان صادر شد و در آن  از نیروهای این کشور خواسته شد تا بدون قید و شرط از این منطقه خارج شوند.
همانطور که گفته شد، طرفین مناقشه پذیرفته اند که بعد از گذشت سال ها و نیز ناکامی گروه های میانجی از جمله گروه مینسک این بار با پیشنهاد مسکو و نیز جمهوری اسلامی ایران راه مذاکره را پیش بگیرند.
در ماه می سال ۱۹۹۴ میان طرفین مناقشه رژیم آتش‌بس برقرار شد، ولی میانجیگری بین المللی گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا به ریاست مشترک روسیه، فرانسه و آمریکا برای حل مسالمت آمیز این مناقشه تاکنون نتیجه ای نداشته است.
نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، با آغاز رایزنی ها برای خاتمه درگیری ها، روز سه‌شنبه در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه اعلام کرد که دولت متبوعش حاضر است که در صورت موافقت جمهوری آذربایجان با اعطای امتیازات متقابل، به‌منظور حل‌وفصل درگیری‌های نظامی اخیر در منطقه ناگورنو-قره‌باغ امتیازاتی به جمهوری آذربایجان بدهد. 
وی ضمن ابراز آمادگی دولت متبوعش برای اعطای امتیازات متقابل در راستای پایان دادن به مخاصمه قره‌باغ تأکید کرد: «این مخاصمه صرفاً باید از طریق دیپلماسی و امتیازدهی دوطرفه حل‌وفصل شود.»
البته هنوز مشخص نیست که امتیازاتی را که پاشینان آن را عنوان کرده چیست، اما این مواضع را می توان نقطه عطفی در حل و فصل مناقشه یاد شده دانست و آن را به فال نیک گرفت.
بنابراین و بر اساس آنچه که بیان شد به نظر می رسد شرایط امیدوار کننده ای برای پایان جنگ و خونریزی  در منطقه به وجود آمده است و اگر مشکل دیگری پیش نیاید باید منتظر روزهای آرام در قفقاز جنوبی بود.
اما صرف نظر از این موضوع یک نکته مهم و قابل تامل همچنان باقی می ماند و آن هم حضور برخی عناصر و بازیگران بیگانه و به خصوص تروریست های تکفیری در منطقه است که حضور این مهمانان ناخوانده می تواند موجبات ناامنی و بی ثباتی های دیگری را در آینده ای نه چندان دور رقم بزند که در این صورت دعوت کنندگان این مهمانان ناخوانده مسوول هرگونه بی نظمی هایی خواهند بود که ممکن است از جانب این تروریست ها ایجاد شود.
بنابراین نخستین انتظار از طرف های درگیر به خصوص مقامات جمهوری آذربایجان بازگرداندن شرایط به قبل است و این موضوع مورد تاکید همه کشورهای منطقه و همسایگان آن می باشد.
نکته دیگر باز شدن پای اسرائیل و صهیونیست ها به صورت آشکار در منطقه است که این موضوع نیز با توجه به سابقه شرارت این رژیم در نقاط مختلف جهان، از موضوعاتی است که هرگز نمی توان آن را نادیده گرفت.
رژیم صهیونیستی نیز به خوبی بر این امر واقف است که به سادگی نخواهد توانست در جوار مرزهای ایران به فعالیت های مخرب خود ادامه دهد چرا که در آن صورت باید هزینه های زیادی را متحمل شود، از این نظر نیز هر گونه عواقب خرابکارانه این رژیم در منطقه نیز بر عهده دعوت کنندگان آن خواهد بود، زیرا در طول درگیری های جمهوری آذربایجان و ارمنستان، رژیم اسرائیل با زیرکی تنها به منافع خود می اندیشید و با فروش و در اختیار نهادن سلاح های متعدد به هر دو طرف دعوا، عملا از سیاست اختلاف بیانداز و حکومت کن، منافع خود را دنبال کرد. هر چند که هرگز به این موضوع اعتراف نخواهد کرد.
بنابراین به نظر می رسد، گرچه ممکن است با میانجی گری کشورهای قدرتمند منطقه طرف های درگیر آتش بس اعلام کرده و حتی به نتایج خوبی هم برسند، اما بدون تردید با تداوم حضور بازیگران شرور جهانی از جمله رژیم صهیونیستی و نیز حضور عناصر تروریستی - تکفیری که اثرات منفی حضورشان می تواند در آینده ای نه چندان دور گریبان مردم منطقه و به خصوص شیعیانی که اکثریت جمعیت جمهوری آذربایجان را تشکیل می دهند، بگیرد، اما به صراحت می توان گفت که در آن صورت آرامش مورد انتظار هنوز به منطقه قفقاز باز نخواهد گشت، چرا که حیات اسرائیل به خلق بحران در نقاط مختلف جهان گره خورده و حضور همزمان تروریست های تکفیری و صهیونیست ها موجبات ناامنی و بی ثباتی و ناآرامی را بیش از گذشته فراهم خواهد کرد.