با گذشت دو هفته از شعله‌ور شدن آتش جنگ در منطقه قفقاز بر سر مسئله قره‌باغ، نهایتا شب گذشته پس از یک ماراتن سنگین مذاکراتی سه جانبه میان روسیه، جمهوری آذربایجان و ارمنستان در مسکو، بر سر آتش‌بس میان طرفین درگیر توافق شد.
در بند یک بیانیه‌ای که به امضای «سرگئی لاوروف»، «جیحون بایراموف» و «زهراب مناتساکانیان» وزرای خارجه سه کشور رسید، مقرر شد برای تبادل اسرا و کشته‌شدگان و سایر اشخاص با واسطه‌گری صلیب سرخ جهانی از ساعت 12 امروز دهم اکتبر آتش‌بس برقرار شود.
بررسی موشکافانه و دقیق‌تر آنچه طی این دو هفته میان طرفین مناقشه در قره‌باغ رخ داد، واقعیات تلخی را نشان می‌دهد که دست بر قضا پرده از چهره به ظاهر خیرخواه برخی از بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای موثر در بروز این بحران بر می‌دارد.
چنانچه در گزارش‌های پیشین درباره تحولات مربوط به مناقشه قره‌باغ بدان اشاره شد، مهم‌ترین وجه عفونی شدن این زخم کهنه و شعله‌ور شدن آتش جنگ در منطقه، ایفای نقش موثر برخی از بازیگران خارجی با اهداف و نیت‌های منفعت‌طلبانه بوده است که نه تنها به حل مسئله کمکی نکرده‌اند، بلکه با اغراض سیاسی و قومیتی موجب به هدر رفتن خون‌های زیادی شده‌اند.
در این خصوص؛ علاوه بر خباثت رژیم صهیونیستی، برخی اقدامات سوال برانگیز از سوی کشورهایی که باید بر تلاش برای کاهش تنش متمرکز شوند اما با دست زدن به اقدامات تحریک آمیز خواسته یا ناخواسته به شعله‌ور شدن آتش جنگ کمک می‌کنند نیز به سوال بی‌پاسخی تبدیل شده است. بهره‌گیری از ابزارهای رسانه‌ای و تحریک طرفین منازعه اقدام دیگری است که در جریان منازعه قره‌باغ به روشی برای پژواک بیشتر ناقوس جنگ شد و عملا به اشتباهات راهبردی این روزها ضریب داد.
در همین راستا؛ خبرگزاری رسمی و دولتی آناتولی ترکیه که متاسفانه در موضوعات اختلافی گوناگون میان تهران و آنکارا، بر خلاف سعه صدر رسانه‌های ایرانی هیچگاه آداب همسایگی را به جا نیاورده، در تحلیلی سراسر تناقض و سفسطه، رسانه‌های ایرانی را به عدم رعایت انصاف در موضوع قره‌باغ متهم کرده است!
این خبرگزاری بر خلاف موضع صریح و رسمی جمهوری اسلامی ایران (اظهارات وزیر خارجه، بیانیه سخنگوی وزارت خارجه، مصاحبه علی اکبر ولایتی مشاور رهبر انقلاب در امور بین‌الملل و...) مبنی بر آمادگی برای میانجیگری و مخالفت با هرگونه «اشغالگری» و «درگیری نظامی» مدعی شده است که رسانه‌های ایرانی (منظور نظام جمهوری اسلامی) ترجیح می‌دهند در کنار حکومت ارمنستان بایستند!
گرچه این رفتار آناتولی مسبوق به سابقه است و اثرات مخرب آن تاکنون سوء تفاهم‌های بی‌دلیلی را بر مناسبات دو کشور حاکم نموده اما یادآوری نکات زیر برای این رسانه دولتی لازم و ضروری است:
الف) ایران در حالی از سوی آناتولی به برخورد با طرفداران جمهوری آذربایجان متهم شده که هیچ کشوری از جمله ترکیه حاضر به پذیرش رفتارهای آشوبگرانه و مخل آسایش و امنیت نیست.
ب) آناتولی بهتر است به مخاطبان خود توضیح دهد که برخی اقدامات و مداخلات غیر قابل توجیه انجام شده در سوریه، عراق و لیبی چه دستاوردی برای صلح و امنیت منطقه در پی داشته که همان شیوه در مناقشه قره‌باغ نیز تکرار شده است؟ آیا عقل سلیم حکم می‌کند که برای دفع یک بحران، در آتش دعوا دمید یا طرفین را به آرامش و حل موضوع از طریق گفتگو دعوت کرد؟ و...
ج) جمهوری اسلامی ایران، جمهوری آذربایجان را نسبت به سرزمین خودش محق می‌داند و این سیاست رسمی در همه کنفرانس‌های بین‌المللی اعلام شده است. اجلاس نمایندگان ولی فقیه در استان‌های آذری و اعلام نظر نماینده ولی فقیه در جمهوری آذربایجان نیز شاهدی بر این مدعاست.
د) کاملا روشن وشفاف است که ایران درعین حمایت ازحق سرزمینی آذربایجان با جنگ‌افروزی، اشغالگری، استقرار تروریست‌های تکفیری و ایجاد پایگاه‌های اطلاعاتی و نظامی رژیم صهیونیستی در اطراف مرزهای خود به شدت مخالف است، همانطور که ترکیه در مورد استقرار پ.ک.ک در مرزهایش با سوریه و عراق چنین موضعی دارد.
ه) عدم پذیرش ترکیه از سوی روسیه در نشست سه جانبه مسکو برای آتش‌بس بیانگر آن است که حتی با وجود اینکه ترکیه عضو گروه مینسک است، اما چون نوع مواجهه این کشور در خصوص موضوع قره‌باغ از جنس رفتار یک میانجی‌گر بی‌طرف نیست، حتی روسیه هم آنکارا را به این نشست دعوت نکرد.
و) خبرگزاری آناتولی اگر واقعا به دنبال حل مسئله و کشف حقیقت است، بهتر است کمی منطقی‌تر به موضوع نگاه کند و به جای جنجال‌آفرینی، فضای افکار عمومی را برای حل و فصل هر چه سریع‌تر این مناقشه فراهم کند، چنانچه در مذاکرات روند آستانه این فضا رقم خورد.
به هرحال، بر خلاف آنچه رسانه‌های نظام سلطه با اهداف ایران‌هراسانه روایت می‌کنند، سابقه رفتار صلح‌طلبانه جمهوری اسلامی ایران طی ۴۰ سال گذشته در موضوعات منطقه‌ای شاهدی روشن بر این ادعاست که تهران همواره بر مدار دوستی و مدارا حرکت کرده و هیچگاه در آتش هیچ جنگی ندمیده و جز برای دفاع دست به سلاح نبرده است.
در ماجرای اخیر نیز، چنانچه مقامات رسمی به صراحت عنوان کرده‌اند، ایران با علم به توطئه‌ها و شیطنت‌های صورت گرفته از سوی برخی بازیگران خارجی، گرچه قره‌باغ را اشغال شده می‌داند اما راه حل رفع بحران را نه در جنگ که تنها با گفتگو و بر اساس قوانین و حقوق بین‌الملل امکان‌پذیر می‌داند.