همه گیری بیماری کرونا و ماندگاری آن در سراسر جهان تغییرات گسترده‌ای را ایجاد کرده که گردشگری را نیز شامل می‌شود به نظر می رسد ادامه روند ویروس، این صنعت را نیز شامل تغییرات زیادی بکند از آن جمله می توان به کاهش چشمگیر گردشگری خارجی در همه کشورها اشاره کرد. حالا بسیاری از کارشناسان داخلی و خارجی راه حل عبور کم بحران تیز از این دوران را رونق گردشگری داخلی از جمله گردشگری روستایی عنوان کردند.
شعار امسال سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) در ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۰ گردشگری و توسعه روستایی تعیین شد تا از ظرفیت‌های بی‌بدیل و منحصر به فرد این بخش در ایجاد توسعه اقتصادی و فراهم آوردن فرصت‌هایی در خارج از شهرهای بزرگ استفاده شود.
گردشگری روستایی یکی از فعالیت‌های مهم اقتصادی موردتوجه است که گروهی آن را بخشی از بازار گردشگری و گروهی دیگر آن را سیاستی برای توسعه روستاها قلمداد می‌کنند. مهاجرت از روستاها به شهرهای بزرگ و کوچک و خالی شدن سکونت‌گاه‌های روستایی و تغییر سبک زندگی مردم جهان به زندگی صنعتی از عواملی است که موجب شده سیاستمداران به توسعه روستاها از طریق گردشگری اهمیت دهند؛ شاید گردشگری روستایی راه‌حلی برای همه دردها، مسائل و مشکلات نواحی روستایی نباشد اما یکی از شیوه‌هایی است که ممکن است آثار مهم اقتصادی در پی داشته باشد.
گردشگری روستایی راهبردی برای توسعه اشتغال
ابراهیم پورفرج رئیس هیئت مدیره جامعه تخصصی تورگردانان ایران سازمان جهانی گردشگری با اشاره به شعار روز جهانی گردشگری در سال ۲۰۲۰ با عنوان «گردشگری و توسعه روستایی» گفت: قطعا توجه به گردشگری روستایی به‌عنوان کوچکترین بخش صنعت گردشگری برای احیای این صنعت پس از کرونا بسیار تأثیرگذار است.
وی افزود: در بیانیه سازمان جهانی گردشگری برای تعیین شعار سال آمده است «در سال جاری این روز با این عنوان نامگذاری شده است، زیرا جوامع کوچک و روستایی هستند که این صنعت در آن‌ها پایه‌های شغلی و اقتصادی قوی دارد. در سراسر دنیا گردشگری به جوامع روستایی در راستای ایجاد فرصت‌های شغلی و موقعیت‌های مالی کمک می‌کند، به ویژه جوانان و بانوان از این اتفاق سود زیادی می‌برند. همچنین شانسی دوباره برای شناخت تأثیر گردشگری در شهرهای کوچک و توانایی آن برای ساخت آینده‌ای بهتر است.»
پور فرج افزود: جامعه تورگردانان ایران بر این باور است که گردشگری وسیله‌ای برای پیشرفت و سودآوری است. بر این اساس گردشگری روستایی راهبردی برای توسعه اشتغال، مشارکت مردم جوامع محلی در صنعت گردشگری، رونق صنایع‌دستی، کارآفرینی زنان و اشتغال جوانان است. گردشگری روستایی ارتباط تنگاتنگی نیز با گردشگری طبیعت و گردشگری سلامت دارد.
وی اضافه کرد: جوامع روستایی می‌توانند میزبان تورهای طبیعت‌گردی و سلامت باشند و از این رهگذر زیرساخت‌های روستایی بهبود پیدا کند. گردشگری روستایی ارتباط تنگاتنگ دیگری نیز با گردشگری داخلی دارد و حال که مشخص شده است تا زمان برون‌رفت از بحران کرونا یعنی سال ۲۰۲۲ اتفاق خاصی در حوزه تورهای ورودی نمی‌افتد تقویت گردشگری داخلی می‌تواند گزینه‌ای مطلوب برای استفاده از ظرفیت‌های اقتصادی و جاذبه‌های شهرهای کوچک باشد و به تنوع‌بخشی گردشگری و توسعه روستایی کمک کند.
وزارت میراث فرهنگی و گردشگری ایران نیز به این مهم رسیده است و حمایت های جدی از گردشگری روستایی را آغاز کرده شاید یکی از نشانه‌های این حمایت افزایش تعداد خانه‌های بوم گردی از کمتر از صد عدد به بیش از دوهزار بوم گردی در دولت یازدهم و یا اختصاص اعتبار ۹ میلیارد تومانی و برگزاری جشنواره در این بخش باشد.
۹ میلیارد تومان اعتبار برای گردشگری روستایی
اکبر رضوانیان نایب رئیس جامعه بوم‌گردی کشور به امضا تفاهمنامه با صندوق کارآفرینی امید و اختصاص ۹ میلیارد تومان اعتبار به محصولات تولید شده در واحدهای بوم‌گردی اشاره کرد و درباره برگزاری نخستین جشنواره گردشگری پایدار روستایی از ایده تا اقدام گفت: تمامی آثار ارسال شده به جشنواره در سه حوزه عکس، فیلم و ایده به عنوان بانک اطلاعاتی جامعه بوم‌گردی جمع‌آوری و ایده‌های موفق نیز در قالب کتاب منتشر می‌شوند.
رضوانیان درباره برگزاری اولین دوره این جشنواره گفت: به بهانه سال ۲۰۲۰ که از سوی سازمان جهانی گردشگری به عنوان سال گردشگری و توسعه روستایی نامگذاری شده است، جامعه بوم‌گردی کشور به عنوان متولی یکی از مهمترین تاسیسات گردشگری روستایی اقدام به برگزاری این جشنواره کرد.
رضوانیان درباره هدف از برگزاری این جشنواره توضیح داد: در یک و نیم دهه گذشته که بوم‌گردی در کشور شروع به فعالیت کرده، تجربیات اتفاق‌ها و ایده‌های نوعی را پشت سر گذاشتیم که هیچ‌یک از آن‌ها به صورت مکتوب در نیامده است. تمامی این تجارت باید تجمیع و برای ادامه مسیربه کار گرفته شوند.
رئیس جامعه بوم‌گردی کشور با اشاره به اقدامات این تشکل در حمایت از صنف خود، بیان کرد: با توجه به اینکه با کاهش سفر در دوران کرونا اقامتگاه‌های بوم‌گردی دچار آسیب جدی شدند، جامعه حرفه‌ای اقامتگاه‌های بوم‌گردی کشور در تفاهمنامه‌ای با صندوق کارآفرینی امید تسهیلاتی را در قالب حمایت از تولیدات واحدهای بوم‌گردی آماده کرد.
رضوانیان با اشاره به اختصاص اعتبار ۹ میلیارد تومانی، تصریح کرد: بنا به تفاهمنامه صورت گرفته تمامی اقامتگاه‌های بوم‌گردی که محصولی را تولید می‌کنند با معرفی جامعه حرفه‌ای اقامتگاه‌های بوم‌گردی کشور از تسهیلات ۳۰ تا ۵۰ میلیون تومانی بهره‌مند می‌شوند. همچنین فروشگاه‌هایی که به‌عنوان عرضه محصولات بومی اقامتگاه‌های کشور فعال هستند تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان می‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند.
ایران در حال تدوین سند توسعه بخش گردشگری روستایی است
ولی تیموری معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی نیز با تاکید بر اهمیت توسعه گردشگری روستایی با اعلام این که به طور جدی حمایت از موضوع گردشگری روستایی جزو اهدفمان قرار گرفته گفت: جامعه روستایی بیش از هر زمان دیگری نیاز به حمایت دارد، نسل جوان ما در روستاها مهاجرت به شهرها را ترجیح می‌دهند که این آسیب بزرگی است و اگر این روند ادامه داشته باشد، گردشگری روستایی از سبد گردشگری کشور حذف خواهد شد.
او تصریح کرد: در آینده با برگزاری جلسات تکمیلی و تخصصی و مشارکت با جامعه دانشگاهی به شناسایی راهکارهایی برای این آسیب می‌پردازیم و برنامه‌ای را برای این مسیر برنامه‌ریزی می‌کنیم.
تیموری به برنامه‌های در حال انجام در حوزه گردشگری روستایی اشاره کرد و افزود: هم اکنون در حال آماده کردن سند «توسعه بخش گردشگری روستایی» هستیم که در سال جاری تکمیل می‌شود و نقشه راهی برای این حوزه خواهد بود. همچنین در این سند به موضوع بوم‌گردی که جزء مهمی از گردشگری روستایی است تاکید خواهد شد.
معاون گردشگری با اشاره به دسته‌بندی روستاها افزود: قالبی را که برای شهرها انجام دادیم در مورد روستاها نیز اعمال خواهیم کرد و بر این اساس هیچ روستایی از لیست روستاهای هدف گردشگری حذف نخواهد شد، بلکه در یکی از چهار دسته دوستدار گردشگر، متعهد به توسعه گردشگری، روستای هدف و روستای مقصد گردشگری طبقه‌بندی می‌شود.